Llandeilo - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Newton House to wpisany na listę zabytków (Grade II*) dom wiejski położony na zachód od miasta targowego Llandeilo w Carmarthenshire w Walii. Jest on częściowo własnością National Trust i znajduje się na terenie Parku Dinefwr oraz na terenie Zamku Dinefwr. Pierwotny dom został zbudowany w okresie średniowiecza na miejscu, które było zamieszkiwane od co najmniej dwóch tysiącleci. Obecny dom został zbudowany przez Edwarda Rice'a w stylu jakobińskim w 1660 roku, choć w latach pięćdziesiątych XIX wieku wprowadzono w nim rozległe zmiany w stylu gotyku weneckiego. Dom odegrał pewną rolę w zamieszkach w Rebece w 1843 r., kiedy to ówczesny mieszkaniec domu, pułkownik George Rice, otrzymał groźbę śmierci z wykopanym w ziemi pustym grobem. Po 1956 r. posiadłość przeżywała burzliwe czasy, gdy w ciągu kilku lat zmarło dwóch właścicieli. W 1974 r. sprzedano ją, a później popadła w ruinę; zamieszkali w niej lokatorzy i złodzieje, którzy usunęli belki i meble.

Dom i zamek Dinefwr zostały odrestaurowane odpowiednio przez National Trust i Cadw. Jest to trzypiętrowa budowla kasztelowa, zbudowana z szarego kamienia, z czterema wysokimi wieżami w każdym rogu, z pochyłymi dachami z łupka. Na froncie znajduje się okazały centralny ganek. Do zwiedzania udostępnione są dwa pomieszczenia, w tym herbaciarnia, oraz wystawy w piwnicach i na parterze, które zawierają liczne eksponaty związane z historią majątku i jego mieszkańców. Park jeleni, który otacza posiadłość, został urządzony przez Capability Browna w 1775 roku. Okoliczne lasy składają się głównie z dębów i wiązów. Newton House jest uważany za jeden z najbardziej nawiedzonych domów w Walii, zwłaszcza ze względu na ducha Waltera Butlera, byłego pracownika, którego dym tytoniowy rzekomo unosi się w powietrzu.^[3]

Gelli Aur to park wiejski o powierzchni 60 akrów, w którym znajduje się zadrzewiony park otaczający rezydencję Golden Grove. Niegdyś był to dom rodzin Vaughan i Cawdor. W parku znajduje się wiele ścieżek przyrodniczych, 20-hektarowy park jeleni oraz 10-hektarowe aboretum założone w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Park był przez wiele lat zarządzany przez Radę Hrabstwa Carmarthenshire. Rezydencja charakteryzuje się schodkowymi szczytami, portykiem i wysokimi wielokątnymi kominami. Pierwotna rezydencja Vaughanów, zbudowana w latach 1565-1570, już nie istnieje. W 1804 r. ostatni z Vaughanów zmarł bezpotomnie, a majątek Gelli Aur przeszedł w ręce rodziny Kawdorów. To właśnie oni w latach 1827-1832 zbudowali obecną rezydencję. Obecnie rezydencja jest własnością prywatną, a obecnie realizowany jest długi program jej renowacji.

Od połowy XX wieku dom ma burzliwą historię. W czasie II wojny światowej mieszkali w nim amerykańscy lotnicy. W nowszych czasach duży dom został wydzierżawiony przez Radę Hrabstwa Carmarthenshire, a w jego wnętrzu mieścił się jeden z pięciu kampusów Carmarthenshire College (Coleg Sir Gâr).

W 2015 r., w ramach dziesięcioletniego planu odnowy tego miejsca, uzgodniono z rządem walijskim dotację w wysokości blisko 1 mln funtów. Pierwszy etap obejmował umożliwienie publicznego dostępu do parku i ogrodów z herbaciarniami, placem zabaw, zajęciami edukacyjnymi i szlakami. Nie udało się uzyskać współfinansowania niezbędnego do realizacji trzeciego etapu prac, w związku z czym nie można było wykorzystać większej części dotacji.^[7]