Portsmouth - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

HMS Victory – żaglowy okręt liniowy brytyjskiej marynarki wojennej zbudowany w latach 1759–1765 w stoczni Chatham Dockyard. Jego portem macierzystym jest Portsmouth w Anglii.

Plany okrętu były gotowe w czerwcu 1759 roku i opierały się na projekcie okrętu HMS „Royal George”, zbudowanego w stoczni Woolwich Dockyard w 1756 roku. Głównym projektantem okrętu był sir Thomas Slade, który postanowił wykorzystać nowo powstały suchy dok do budowy dużych jednostek. Stępka pod okręt została położona 23 lipca 1759 roku w Old Single Dock, a imię dla okrętu wybrano w październiku 1760 roku, na pamiątkę zwycięstw armii brytyjskiej odniesionych podczas wojny siedmioletniej w bitwie pod Minden oraz w bitwie na Równinie Abrahama, a także w morskich bitwach pod Lagos oraz w zatoce Quiberon.

Był to piąty w historii RN okręt o nazwie „Victory”, poprzedni zatonął w roku 1744. wraz z całą załogą. Po krótkiej przerwie, budowę okrętu zakończono 7 maja 1765 roku. Koszt budowy wyniósł 63 176 funtów i 3 szylingów, co według dzisiejszych cen odpowiada kwocie 50 milionów funtów. Do budowy zużyto drewno z 6000 drzew, a 90% wykorzystanego materiału stanowiła dębina.^[3]

Zamek Portchester to średniowieczna forteca, która powstała w obrębie murów rzymsko-saksońskiego fortu Portus Adurni w Portchester, na wschód od Fareham w hrabstwie Hampshire.

Zamek został zbudowany prawdopodobnie pod koniec XI wieku jako zamek baronialny, a Portchester przeszedł pod kontrolę królewską w 1154 roku. Monarchia kontrolowała zamek przez kilka stuleci i był on ulubionym miejscem polowań króla Jana. W 1216 roku zamek został oblężony i zdobyty przez Francuzów, a wkrótce potem powrócił na stałe pod kontrolę angielską.

W średniowieczu Portchester zajmował ważne miejsce na czele Portsmouth Harbour i był ważnym portem. Z zamku wyruszały liczne kampanie do Francji prowadzone przez królów Anglii. W oczekiwaniu na francuską inwazję w pierwszym kwartale XIV wieku Edward II wydał 1100 funtów na naprawę i wzmocnienie zamku Portchester. W Portchester odkryto spisek mający na celu obalenie Henryka V, a sprawców schwytano; wydarzenie to pojawia się w sztuce Szekspira Henryk V. W późniejszych latach zamek był wykorzystywany jako więzienie.

Obecnie zamek Portchester jest zabytkiem wpisanym do rejestru zabytków i budynkiem klasy I. Od XVII wieku zamek był własnością Southwick Estate, ale jest zarządzany przez English Heritage i otwarty dla zwiedzających przez cały rok. Normański kościół St. Mary's, stojący w południowo-wschodnim rogu terenu, należy do anglikańskiej diecezji Portsmouth.^[4]

Muzeum wewnątrz nadmorskiej fortecy z 1545 r.. Southsea Castle, znany również jako Chaderton Castle, South Castle i Portsea Castle, to fort artyleryjski zbudowany przez Henryka VIII na wyspie Portsea w hrabstwie Hampshire w 1544 roku. Stanowił on część królewskiego programu Device, mającego na celu ochronę przed inwazją z Francji i Świętego Cesarstwa Rzymskiego, i bronił Solent oraz wschodniego podejścia do Portsmouth. Zamek posiadał kwadratową wieżę centralną, dwie prostokątne platformy strzelnicze na wschodzie i zachodzie oraz dwie skośne basteje z przodu i z tyłu. Był to wczesny angielski przykład popularnego na kontynencie stylu fortyfikacji trace italienne. Na rycinie Cowdray przedstawiającej bitwę nad Solentem w 1545 roku Henryk VIII odwiedził zamek. Pomimo kilku poważnych pożarów, zamek pozostał w użyciu i brał udział w krótkich działaniach na początku angielskiej wojny domowej w 1642 roku, kiedy to został zaatakowany przez siły parlamentarne.

Zamek został rozbudowany w latach 80. XVI w. przez sir Bernarda de Gomme'a, a po okresie zaniedbania w XVIII w. został ponownie przebudowany w 1814 r. podczas wojen napoleońskich. Po krótkim okresie użytkowania jako więzienie wojskowe w latach czterdziestych XIX wieku, fortyfikacje zostały rozbudowane w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku o dodatkowe baterie dział po stronie wschodniej i zachodniej. Obrony były modernizowane przez cały wiek ze względu na obawy przed inwazją francuską i stanowiły część planu obrony Portsmouth podczas I wojny światowej. W latach międzywojennych część fortyfikacji została rozebrana, ale zamek został ponownie wykorzystany w czasie II wojny światowej, kiedy to brał udział w operacji "Grasp", polegającej na zajęciu francuskich okrętów wojennych w porcie Portsmouth. W 1960 roku zamek Southsea, już przestarzały, został sprzedany Radzie Miasta Portsmouth. Przywrócono mu wygląd sprzed 1850 r. i otwarto jako atrakcję turystyczną, którą w latach 2011-2012 odwiedziło ponad 90 tys. osób.^[5]

City of Portsmouth War Memorial, zwany także Guildhall Square War Memorial, to pomnik z czasów I wojny światowej znajdujący się na Guildhall Square w centrum Portsmouth, w hrabstwie Hampshire, na południowym wybrzeżu Anglii. Portsmouth było i jest portem oraz siedzibą dużej stoczni marynarki wojennej. Na początku XX wieku stocznia i siły zbrojne zapewniały większość miejsc pracy w tym rejonie. W związku z tym miasto poniosło znaczne straty w czasie I wojny światowej. Wkrótce po zakończeniu konfliktu rozpoczęto planowanie budowy pomnika wojennego i powołano w tym celu komitet. Wybrano miejsce przylegające do nasypu kolejowego w pobliżu ratusza i w otwartym konkursie wybrano projekt architektów Jamesa Gibsona i Waltera Gordona z elementami rzeźbiarskimi Charlesa Sargeanta Jaggera.

Pomnik składa się z półokrągłej, zagłębionej wnęki (eksedry) ze ścianą parawanową. Tablice z brązu przymocowane do ściany zawierają nazwiska poległych mieszkańców miasta. Archiwa w murze prowadzą z placu Guildhall w kierunku Victoria Park i dworca kolejowego, a balustrady prowadzą z powrotem na plac Guildhall, kończąc się rzeźbami autorstwa Jaggera, przedstawiającymi naturalnej wielkości żołnierza i marynarza z karabinami maszynowymi. Pośrodku znajduje się cenotaf zwieńczony urną i ozdobiony po bokach płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z czasów wojny. Książę Artur odsłonił pomnik 19 października 1921 r., jeszcze przed ukończeniem budowy.

W latach 70. XX wieku plac Guildhall został przebudowany, a pomnik nieznacznie zmodyfikowano i utworzono kolejny mur przylegający do tego miejsca. W XXI wieku dodano nazwiska ofiar II wojny światowej oraz pomnik poświęcony temu konfliktowi. Pomnik z I wojny światowej jest obiektem zabytkowym klasy II*.^[8]

Portsmouth Naval Memorial, czasami znany jako Southsea Naval Memorial, to pomnik wojenny w Portsmouth, Hampshire, Anglia, na Southsea Common obok Clarence Esplanade, pomiędzy Clarence Pier a Southsea Castle. Pomnik upamiętnia około 25 000 marynarzy z Wielkiej Brytanii i Wspólnoty Narodów, którzy zginęli podczas wojen światowych - około 10 000 marynarzy podczas I wojny światowej i 15 000 podczas II wojny światowej. Pomnik składa się z centralnego obelisku, a nazwiska poległych są umieszczone na tablicach z brązu, ułożonych wokół pomnika według roku śmierci.

Aby upamiętnić marynarzy, którzy zginęli na morzu podczas I wojny światowej i nie mają znanego grobu, komisja Admiralicji zaleciła budowę pomników w trzech głównych portach marynarki wojennej w Wielkiej Brytanii: Chatham, Plymouth i Portsmouth. Identyczne pomniki we wszystkich trzech miejscach zaprojektował Sir Robert Lorimer, a rzeźby wykonał Henry Poole.

Osobny pomnik w Lowestoft upamiętnia zaginionych z Królewskiej Morskiej Służby Patrolowej, w Lee-on-the-Solent upamiętniono członków Fleet Air Arm, a marynarze handlowi zostali upamiętnieni w Liverpool Naval Memorial i Tower Hill Memorial w Londynie. Pomnik wojenny Królewskiej Dywizji Marynarki Wojennej znajduje się na Horseguards Parade w Londynie.

Pomnik wykonany jest z kamienia portlandzkiego, z centralnie umieszczonym obeliskiem zwieńczonym metalowym zwieńczeniem. Schodki prowadzą na cokół, na którym umieszczono tablice z brązu z nazwiskami poległych, przymocowane do podstawy obelisku. W każdym rogu znajduje się przypora zwieńczona posągiem lwa w pozycji leżącej, pod schodkową podstawą obelisku. Czworoboczny obelisk lekko zwęża się ku schodkowatemu szczytowi z kunsztownym zwieńczeniem z narożnymi dziobami statków i wspornikami z brązu, zakończonymi miedzianą kulą w kolorze verdigris. Pomnik został odsłonięty 15 października 1924 r. przez Alberta, księcia Yorku (późniejszego króla Jerzego VI).

Pomnik został rozbudowany po II wojnie światowej według projektu Sir Edwarda Maufe'a. Nazwiska osób, które zginęły w czasie II wojny światowej, są umieszczone na tablicach wmurowanych w niskie ściany dobudowanego od północy ogrodzenia, prowadzącego do pawilonu ze sklepieniami kolebkowymi po obu stronach. Dodatkowe rzeźby wykonali Charles Wheeler, William McMillan i Esmond Burton. Odsłonięcia dokonała królowa Elżbieta, Królowa Matka, 29 kwietnia 1953 roku.

Pomnik jest utrzymywany przez Komisję Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów (Commonwealth War Graves Commission). Został wpisany na listę zabytków w 1972 r., a w maju 2016 r., w setną rocznicę bitwy jutlandzkiej, podniesiono jego status do klasy I.^[10]

Portsmouth Historic Dockyard to otwarty dla zwiedzających obszar Bazy Marynarki Wojennej HM Naval Base Portsmouth, na którym znajduje się kilka zabytkowych budynków i statków. Zarządzany jest przez Narodowe Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej jako organizacja parasolowa reprezentująca pięć organizacji charytatywnych: Portsmouth Naval Base Property Trust, Narodowe Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej, Portsmouth, Mary Rose Trust, Warrior Preservation Trust Ltd oraz HMS Victory Preservation Company. Portsmouth Historic Dockyard Ltd. została utworzona w celu promowania i zarządzania elementami turystycznymi Stoczni Królewskiej Marynarki Wojennej, przy czym odpowiednie fundusze utrzymują i interpretują swoje własne atrakcje. Promuje ona także inne pobliskie atrakcje turystyczne związane z marynarką wojenną.^[13]

Stadion w Portsmouth, Anglia. Fratton Park – stadion piłkarski, położony w mieście Portsmouth, Wielka Brytania. Otwarty po raz pierwszy we wtorek 15 sierpnia 1899 roku. Od tego czasu swoje mecze na tym obiekcie rozgrywa zespół League One Portsmouth F.C. Jego pojemność wynosi 20 288 miejsc. Rekordową frekwencję, wynoszącą 51 385 osób, odnotowano w 1949 roku podczas meczu FA Cup pomiędzy Portsmouth a Derby County.

Fratton Park jest jedynym stadionem z boiskiem piłkarskim w angielskiej zawodowej piłce nożnej, który nie znajduje się na wyspie Wielka Brytania, ponieważ jest on zbudowany na wyspie Portsea, na której leży miasto Portsmouth.

Aktualna pojemność stadionu, ze względu na wymogi bezpieczeństwa wynosi 19 669 miejsc.^[16]

Eastney Beam Engine House to wpisana na listę II stopnia wiktoriańska maszynownia w Portsmouth, w hrabstwie Hampshire, w Anglii. Pochodzi z 1887 roku i zawiera dwa silniki belkowe o mocy 150 KM firmy James Watt & Co. Pompy zostały zbudowane jako część planu usprawnienia systemu kanalizacyjnego Portsmouth. Innym elementem tego planu były duże zbiorniki retencyjne, które zatrzymywały ścieki do czasu, gdy pompy mogły je opróżnić w czasie odpływu. Od tego czasu pompy zostały wyparte przez postęp technologiczny, ale zostały odrestaurowane. Renowacja została sfinansowana z dotacji w wysokości 10 066 funtów od Rady Miasta Portsmouth, 4000 funtów od Rady Hrabstwa Hampshire i 2000 funtów od Departamentu Środowiska. Maszynownia jest obecnie dostępna dla zwiedzających jako muzeum, którego właścicielem jest Rada Miasta Portsmouth, ale które jest obsługiwane przez wolontariuszy, w związku z czym jest otwarte tylko w ostatni weekend każdego miesiąca.^[21]

Port Solent to nazwa handlowa osiedla mieszkaniowego i rekreacyjnego położonego na przedmieściach Paulsgrove w angielskim mieście Portsmouth w hrabstwie Hampshire, obejmującego przystań jachtową, osiedle mieszkaniowe, obiekty handlowe i rekreacyjne.

Osiedle Port Solent zostało zbudowane pod koniec lat 80. na terenach zrekultywowanych po wschodniej stronie jeziora Paulsgrove w porcie Portsmouth, a konkretnie między północną częścią wyspy Horsea a linią brzegową nabrzeża Paulsgrove Quay w Paulsgrove.

Do udogodnień dla mieszkańców i gości należy kino wieloekranowe, klub zdrowia, restauracje i sklepy znajdujące się w promenadzie zwanej The Boardwalk. Marina jest własnością firmy Premier Marinas i jest przez nią zarządzana.

Port Solent został oficjalnie otwarty 29 lipca 1988 r. przez Jej Wysokość Annę, Księżniczkę Królewską, która odsłoniła tablicę pamiątkową.

Port Solent znajduje się w okręgu wyborczym Paulsgrove oraz w okręgu wyborczym Portsmouth North UK Parliament.

Główny węzeł drogowy wjazdu na teren Port Solent jest zbudowany niemal dokładnie nad miejscem, gdzie wcześniej znajdowało się nabrzeże Paulsgrove Quay.^[22]

Muzeum w Gosport, Anglia. Royal Navy Submarine Museum – muzeum morskie w Gosport. Gromadzi eksponaty związane z historią okrętów podwodnych od ich zarania po czasy współczesne.

Początki zbioru sięgają 1963 roku. W 1983 roku powstał budynek wystawienniczy, a publiczności udostępniono największy obiekt – zbudowany po drugiej wojnie światowej okręt podwodny HMS „Alliance”. W 2001 roku otwarto specjalny budynek dla jednostki HMS „Holland 1" – pierwszego okrętu podwodnego w służbie Royal Navy.

W skład zbiorów wchodzą między innymi:

• HMS „Holland 1"
• włoska „żywa torpeda” typu Maiale
• „X24” – miniaturowy okręt podwodny typu X
• niemiecki miniaturowy okręt podwodny typu Biber
• HMS „Alliance” – okręt podwodny typu Amphion
• „LR3” – pojazd podwodny do obserwacji i napraw
• peryskop HMS „Conqueror” wsławionego udziałem w wojnie falklandzkiej
• nadbudówka HMS E17
• kolekcja torped, przedmiotów, zdjęć, dokumentów związanych z okrętami podwodnymi i ich załogami.

Zbiory archiwalne liczą ponad milion stron dokumentów, niezliczoną liczbę fotografii i ok. 4000 tytułów książek.

Przewodnikiem po muzeum jest były oficer okrętu podwodnego, a oprowadzanie trwa około 45 minut.

Przy muzeum działa stowarzyszenie przyjaciół muzeum, Society of Friends of the Royal Navy Submarine Museum, które organizuje specjalne spotkania połączone ze zwiedzaniem muzeum oraz wspiera zbiórkę funduszy na remont eksponatów.^[28]

Baza Marynarki Wojennej Jej Królewskiej Mości, Portsmouth jest jedną z trzech baz operacyjnych Królewskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii. Baza Marynarki Wojennej w Portsmouth jest częścią miasta Portsmouth; znajduje się na wschodnim brzegu Portsmouth Harbour, na północ od Solent i Isle of Wight. Do wczesnych lat 70. XX wieku była oficjalnie znana jako Portsmouth Royal Dockyard; później przyjęło się określenie "Baza Marynarki Wojennej", co świadczy o tym, że obok tradycyjnego nacisku na budowę, naprawę i konserwację okrętów, większy nacisk kładzie się na personel i elementy wsparcia. W 1984 r. funkcje Królewskiej Stoczni w Portsmouth zostały zdegradowane i nadano jej formalną nazwę "Fleet Maintenance and Repair Organisation". W 1998 r. FMRO została sprywatyzowana i na pewien czas powróciła budowa statków w formie konstrukcji blokowych. Około 2000 r. nazwa HMS Nelson została rozszerzona na całą bazę.

Baza jest siedzibą dla dwóch trzecich floty nawodnej Królewskiej Marynarki Wojennej i zatrudnia do 17 200 osób. W bazie znajduje się również szereg komercyjnych działań brzegowych (w tym zakład remontu statków prowadzony przez BAE Systems Maritime); logistyka marynarki wojennej, zakwaterowanie i mesy; oraz funkcje wsparcia personelu (np. medyczne i dentystyczne, edukacyjne, duszpasterskie i socjalne) zapewniane przez Defence Equipment and Support. Portsmouth zbudowało sekcje dla dwóch lotniskowców Royal Navy, HMS Queen Elizabeth i HMS Prince of Wales, i jest ich portem macierzystym. Statki te wymagały pogłębienia portu, aby umożliwić bezpieczne wejście i wyjście z niego. Projekt ten miał zabezpieczyć przyszłość bazy na najbliższe czterdzieści lat i ożywić przemysł stoczniowy w mieście, jednak z powodu cięć budżetowych w 2013 roku zamknięto stocznię w Portsmouth, a BAE utrzymało swoje stocznie w Glasgow. Spekuluje się, że miało to pomóc w utrzymaniu Szkocji w unii podczas referendum w sprawie niepodległości Szkocji w 2014 r. Prezes BAE zasugerował, że przemysł stoczniowy mógłby powrócić do miasta, gdyby Szkocja opowiedziała się za niepodległością.

Baza morska w Portsmouth jest najstarszą bazą Królewskiej Marynarki Wojennej i od wieków stanowi ważną część historii służby seniorów oraz obrony Wysp Brytyjskich. Swego czasu był to największy ośrodek przemysłowy na świecie. Znajduje się tu jeden z najstarszych zachowanych na świecie suchych doków. Dawne Block Mills mają znaczenie międzynarodowe, ponieważ były pierwszą fabryką na świecie, w której do produkcji masowej zastosowano obrabiarki napędzane parą. W 1985 roku Ministerstwo Obrony i Rada Miasta Portsmouth utworzyły organizację Portsmouth Naval Base Property Trust, która zarządza częścią historycznego południowo-zachodniego narożnika bazy marynarki wojennej na podstawie 99-letniej umowy dzierżawy jako obszarem dziedzictwa kulturowego: Portsmouth Historic Dockyard. Umożliwia on zwiedzanie ważnych atrakcji morskich, takich jak Mary Rose, HMS Victory i HMS Warrior.^[31]

Explosion!" to Muzeum Siły Ogniowej Marynarki Wojennej mieszczące się w dawnym składzie uzbrojenia Royal Naval Armaments Depot w Priddy's Hard, w Gosport, Hampshire, w Anglii. Obecnie stanowi ono część Narodowego Muzeum Królewskiej Marynarki Wojennej.

W muzeum znajduje się wiele różnych eksponatów z okresu od XVIII wieku do czasów współczesnych. Są to zarówno broń krótka, jak i pociski i systemy wyrzutni rakietowych oraz kompletne wieżyczki dział. Wśród eksponatów znajdują się zarówno wiktoriańskie 20-funtowe działo RBL Armstrong, jak i 4-calowe działo morskie QF Mk XVI z okresu II wojny światowej. Powojenne systemy rakietowe obejmują rakietę i wyrzutnię Exocet oraz rakietę Sea Dart. Broń współczesna jest reprezentowana przez system rakietowy Sea Wolf i 4,5-calowe działo Mark 8.

Uzbrojenie to obejmuje wszystkie aspekty wojny morskiej, począwszy od systemów broni nawodnej, powietrznej i podpowierzchniowej, w tym miny i torpedy.

W muzeum znajduje się kawiarnia nad wodą, z której roztacza się widok na oryginalny, XVIII-wieczny, zakrzywiony dok.^[33]