Essen - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Muzeum w zabytkowej kopalni węgla. Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen – dawny kompleks przemysłowy na północy Essen w zachodnich Niemczech, obejmujący kopalnię węgla kamiennego i koksownię. Nazwa kompleksu pochodzi od Niemieckiego Związku Celnego, XIX-wiecznej organizacji gospodarczej, której działalność przyczyniła się do zjednoczenia Niemiec.

Pierwszy szyb wydobywczy na terenie Zollverein stanął w 1847 r. – wydobycie rozpoczęto w 1851 i kontynuowano nieprzerwanie do 1986. Węgiel w dużej mierze wykorzystywany był na miejscu do produkcji koksu, najpierw w wielu mniejszych koksowniach bezpośrednio w sąsiedztwie szybów wydobywczych, a następnie w koksowni centralnej. Od lat 50. XX w. kompleks uważany był za największy tego rodzaju w Europie. Wskutek narastających problemów gospodarczych kopalnię zamknięto w 1986 a koksownię w 1993.

Kompleks – po zamknięciu objęty ochroną konserwatorską – tworzy unikatowe świadectwo historii techniki i architektury przemysłowej XX w. – stanowi jedną z głównych atrakcji Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ang. European Industry Heritage Route, ERIH) – leży na szlaku tematycznym „Górnictwo: Skarby ziemi” i na regionalnym Szlaku Zagłębia Ruhry.

W 2001 kompleks Zollverein został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.^[1]

Muzeum w Essen, Niemcy. Muzeum Folkwang – muzeum sztuki nowoczesnej w Essen.

Nazwa muzeum pochodzi od Folkvangar (Pałac ludu) z nordyckiego eposu Edda i oznaczającego pałac bogini Frei.

Muzeum zostało założone w roku 1902 przez Karla Ernsta Osthausa (1874-1921) w westfalskim mieście przemysłowym Hagen. Muzeum Folkwang stało się wkrótce przodującym muzeum sztuki współczesnej w Niemczech. Po śmierci fundatora muzeum przeszło na własność miasta Essen i zostało połączone z istniejącym od roku 1906 miejskim muzeum sztuki.

W latach dwudziestych i na początku lat trzydziestych zbiory muzeum wzbogacały się drogą zakupów dzieł sztuki współczesnej. Po dojściu do władzy Hitlera muzeum stało się celem ataków ze względu na fakt, że zbiory dzieł sztuki od impresjonizmu do współczesności nie odpowiadały oficjalnie popieranej „sztuce narodowej”. W roku 1937 w akcji konfiskaty „sztuki zdegenerowanej” muzeum straciło najpierw 59 obrazów, w dalszym ciągu akcji skonfiskowano praktycznie wszystkie wartościowe obrazy sztuki XX wieku. Ówczesny dyrektor muzeum, Klaus Graf Baudissin, był aktywnym członkiem NSDAP i popierał rabunek zbiorów zarządzanego przez siebie muzeum.

Po zniszczeniach wojennych muzeum udostępniono zwiedzającym w roku 1960. Udało się odkupić część dzieł sprzedanych przez władze hitlerowskie za granicę. Konserwatorzy uratowali wiele dzieł uszkodzonych wskutek niewłaściwego przechowywania.

W roku 2006 zapadła decyzja o budowie kosztem 55 milionów euro nowego budynku muzeum według projektu brytyjskiego architekta Davida Chipperfielda. Otwarcie nowego budynku odbyło się 28 stycznia 2010. W nowym gmachu przewidziano m.in. pomieszczenia dla niemieckiego muzeum plakatu.^[2]

Centrum kultury badające historię Żydów. Stara Synagoga w Essen – centrum kulturalne i miejsce pamięci w mieście Essen zlokalizowane w centrum miasta, na Steeler Straße 29, blisko obecnego ratusza miejskiego.

Budowa synagogi razem z przyległym Rabbinerhaus (domem rabina), w którym obecnie znajdują się archiwa Essen, trwała dwa lata i została ukończona w 1913 roku. Nazwano ją wtedy "Nową Synagogą". Dziś budowla jest jedną z największych, najlepiej zachowanych i świadczących o żydowskiej kulturze w przedwojennych Niemczech.

Synagoga była kulturalnym i socjalnym ośrodkiem esseńskiej Gminy Żydowskiej, która w 1933 roku liczyła co najmniej 5000 członków. W synagodze regularnie odbywały się nabożeństwa aż do nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, kiedy to doszczętnie zniszczono jej wnętrze, chociaż część zewnętrzna pozostała nienaruszona. W czasie II wojny światowej synagoga została częściowo zbombardowana.^[9]

Teatr Aalto to teatr w Essen, w Niemczech, będący siedzibą miejskiego zespołu operowego Aalto-Musiktheater i baletu Aalto Ballett. Jako orkiestra występuje tu zespół Essener Philharmoniker. Teatr został otwarty 25 września 1988 roku operą Richarda Wagnera Die Meistersinger von Nürnberg i jest wykorzystywany głównie do wystawiania oper i baletów, a także koncertów i gal.

Projekt fińskiego architekta Alvara Aalto został jednogłośnie wybrany w konkursie w 1959 r., ale budowę rozpoczęto dopiero w 1983 r., siedem lat po śmierci Aalto. Cechą charakterystyczną projektu audytorium jest jego asymetryczny układ i niebieski kolor indygo foteli.

Dyrygent Wolf-Dieter Hauschild pełnił funkcję Intendenta i Generalmusikdirektora w ramach unii personalnej od 1992 do 1997 roku, a następnie Stefan Soltesz od 1997 do 2013 roku. Soltesz poprowadził Essener Philharmoniker do zdobycia tytułu Orkiestry Roku w 2003 i 2008 roku oraz Aalto-Musiktheater do zdobycia tytułu Opery Roku w 2008 roku, w wyniku ankiety przeprowadzonej wśród 50 krytyków przez magazyn Opernwelt.

Jego następcą na stanowisku Intendenta został Hein Mulders, a na stanowisku Generalmusikdirektora - Tomáš Netopil.^[11]

Grillo-Theater to teatr znajdujący się w Essen w Niemczech. Teatr został otwarty 16 września 1892 roku dramatem Lessinga Minna von Barnhelm, nazwanym na cześć przemysłowca Friedricha Grillo, który umożliwił budowę.

Budynek został poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej; odrestaurowano go z dużo prostszą fasadą i ponownie otwarto w 1950 r. operą Wagnera Meistersinger von Nürnberg. Wśród znanych reżyserów byli Erwin Piscator, Jean-Louis Barrault, Heinz Dietrich Kenter, Hansgünther Heyme. W 1927 r. kierownictwo artystyczne objął Caspar Neher, który zaprojektował tu osiem oper i 11 sztuk teatralnych.

W 1988 roku rolę Grillo-Theater jako głównej sceny Essen przejął nowo wybudowany Teatr Aalto, który również wystawił sztukę Die Meistersinger. Po gruntownej przebudowie przeprowadzonej przez architekta Wernera Ruhnaua i zmniejszeniu widowni z 670 do 400 miejsc, Grillo-Theater stał się elastyczną, mniejszą sceną; został ponownie otwarty we wrześniu 1990 roku ze Snem nocy letniej Szekspira.^[20]

Złota Madonna z Essen – rzeźbiony wizerunek Marii z Dzieciątkiem Jezus pochodzący z dawnego żeńskiego opactwa kanoniczek w Essen. Obecnie jest eksponowana w kaplicy przy północnym ramieniu transeptu katedry w tymże mieście, która wchodzi w skład historycznego opactwa.

Rzeźba datowana jest na ok. 980 i jest jednym z najstarszych w dziejach sztuki pełnoplastycznych przedstawień Madonny, na północ od Alp. Dzieło zachowało pierwotną złotą okładzinę, stąd też wywodzi się nazwa posągu.

Nazwa ta rozpowszechniła się w XIX stuleciu, w dobie romantyzmu. Rzeźba została opisana w liturgicznym manuskrypcie jako: "dat gulden build onser vrouwen" (dosłownie: "złote wyobrażenie Naszej Pani"). Inwentarz skarbca z 1626 wspomina "ein gross Marienbelt, sitzend uff einen sthuell mit lauteren golt uberzogen" (wielki wizerunek Marii siedzącej na tronie pokryty szczerym złotem).

Dzieło jest cennym przykładem sztuki ottońskiej, do dnia dzisiejszego jest obiektem czci i symbolem tożsamości ludności zamieszkującej Zagłębie Ruhry, zachowując swój pierwotny kultowy charakter.^[23]

Botanischer Garten der Universität Duisburg-Essen (4 100 metrów kwadratowych) to ogród botaniczny prowadzony na terenie kampusu Essen Uniwersytetu Duisburg-Essen w Nadrenii Północnej-Westfalii w Niemczech. Wcześniej znajdował się przy Henri-Dunant-Strasse 65. Obecnie znajduje się obok Grugaparku przy Kühlshammerweg 30. Ogród jest wykorzystywany do celów badawczych i edukacyjnych i nie jest dostępny dla zwiedzających.

Ogród został założony na początku lat 80. przez profesora botaniki, dr Guido Benno Feige. Obecnie uprawia się tu około 3 500 gatunków roślin na otwartej przestrzeni (3 000 metrów kwadratowych) i w szklarniach (1 100 metrów kwadratowych). W ogrodzie znajduje się około 170 gatunków roślin mięsożernych, jedna z największych takich kolekcji w Niemczech, a także dobre kolekcje Euphorbia (300 gatunków), roślin śródziemnomorskich (250 gatunków), Haworthia i Aloe (65 gatunków), a także Aeonium, Conophyllum (40 gatunków), Rhipsalis i rzadkie rośliny z Sokotry.^[25]

Schurenbachhalde to wysokie na około 50 metrów zwałowisko odpadów po górnictwie węgla kamiennego w dzielnicy Altenessen w Essen. Nazwa hałdy pochodzi od cieku wodnego "Schurenbach", który był pod nią zasypywany od lat 70. i znajduje się ona bezpośrednio nad kanałem Ren-Herne, pomiędzy ulicami Emscherstraße i Nordsternstraße oraz w pobliżu parku Nordsternpark Gelsenkirchen.

Składowisko odpadów poflotacyjnych było wykorzystywane przez kopalnię Zollverein do składowania nadkładu, aż do jej zamknięcia w 1986 r. Do połowy lat 90. ubiegłego wieku inne kopalnie węgla kamiennego również wyładowywały nadkład na tej hałdzie. Następnie hałdę żużla poddano renaturalizacji i przekształcono w pomnik krajobrazu.

Punktem orientacyjnym na szczycie hałdy żużla jest 15-metrowa rzeźba Bramme für das Ruhrgebiet (Płyta dla Zagłębia Ruhry) amerykańskiego artysty Richarda Serry, wzniesiona w 1998 roku.

Schurenbachhalde jest częścią Szlaku Kultury Przemysłowej i ma stać się częścią Międzynarodowej Wystawy Ogrodniczej 2027.