Heidelberg - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Ruiny zamku z XVI w. na zboczu wzgórza. Zamek w Heidelbergu – zamek gotycko-renesansowy położony na zboczu góry Königstuhl w Heidelbergu w Niemczech.

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z roku 1225. Jego budowę podzielić można na dwa okresy główne: późnośredniowieczno-gotycki w latach ok. 1400 do 1544, w których był zamkiem obronnym oraz renesansowy w latach ok. 1549 do 1620, kiedy pełnił funkcję reprezentacyjnej rezydencji.

Zamek słynął z pięknego ogrodu Hortus Palatinus. Został zburzony w 1693 roku oraz częściowo spalony w wyniku uderzenia piorunu w roku 1764. W XIX wieku stał się symbolem niemieckiego romantyzmu.

Znajduje się w nim Wielka Beczka (Großes Fass) – największa beczka do wina na świecie; oraz jedyne w swoim rodzaju Muzeum Aptekarstwa (Apothekenmuseum).^[1]

Ogród zoologiczny w Heidelbergu, Niemcy. Ogród Zoologiczny w Heidelbergu – otwarty 20 listopada 1934 r. ogród zoologiczny i jedna z największych atrakcji miasta położona poza jego historycznym centrum, na terenie osiedla Neuenheim.

Ogród powstał z inicjatywy ornitologa prof. Otto Fehringera i chemika oraz noblisty prof. Carla Boscha w 1934 r. Ogród stopniowo rozwijał się i przekształcał w kierunku nowoczesnego centrum edukacji i ochrony zwierząt. Od 1998 r. kierownikiem ogrodu został dr Klaus Wünnemann. Zoo jest członkiem stowarzyszenia Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA). Ogród prowadzi też projekty ochrony zwierząt in situ w Urugwaju, na Madagaskarze i Filipinach.

Pod koniec 2012 r. na obszarze 10,2 ha żyły 1443 zwierzęta z 174 gatunków z całego świata. Największą grupą są ptaki, których jest 60 gatunków i 544 osobniki.^[2]

Heidelberska Małpa Mostowa pochodzi z XV wieku. Był to kamienny posąg siedzący na wieży Starego Mostu, który znajdował się naprzeciwko Starego Miasta w Heidelbergu. Celem wieży było wzbudzenie strachu i szacunku u wszystkich przybywających do miasta, a małpa symbolizowała kpinę. Posąg został zniszczony wraz z wieżą w czasie wojny dziewięcioletniej.

Dotykając gołego tyłka, małpa pokazywała przechodniom Pozdrowienie Palatynatu Elektorskiego. Jego tył był skierowany w stronę Moguncji, która leżała po drugiej stronie rzeki, a więc pozdrowienie było skierowane do biskupów Moguncji. Mieszkańcy Heidelbergu chcieli w ten sposób pokazać, że biskupi z Moguncji nie mają władzy nad elektorami Palatynatu. Lustro w ręku małpy miało zachęcić ludzi do krytycznej autorefleksji.

Wiersz napisany przez Martina Zeillera w XVII wieku nadal widnieje obok dzisiejszej wersji małpy: "Dlaczego się na mnie gapisz? Czy nie widziałeś starej małpy w Heidelbergu? Rozejrzyj się dookoła, a zapewne zobaczysz - więcej takich małp jak ja!"^[4]

Góra w Niemczech. Königstuhl – góra w południowo-zachodnich Niemczech, w paśmie Odenwald. Szczyt jest najwyżej położonym w Małym Odenwaldzie i dziesiątym w całym paśmie górskim. Leży częściowo w granicach administracyjnych Heidelbergu, dominując nad rzeką Neckar i Niziną Górnoreńską. Ma wysokość 567,8 metrów n.p.m. i wznosi się 450 m nad okolicznymi dolinami. Ze szczytu rozciąga się widok na Nizinę Górnoreńską, a przy sprzyjających okolicznościach widać wzniesienia Lasu Palatynackiego. Wzgórze znajduje się na terenie parku krajobrazowego Doliny Neckaru-Odenwald.

Dolna część góry jest mocno zabudowana. Na północnym stoku stoją ruiny gotycko-renesansowego zamku. Na szczyt można wyjechać kolejką górską (Heidelberger Bergbahn(niem.)) od strony zamku, lub autobusem komunikacji miejskiej. Znajduje się tam punkt widokowy, trzy wieże (radiowa, telewizyjna, wojskowa), kilka instytutów naukowych związanych z fizyką, astronomią i biologią oraz park postaci z bajek.^[7]

Ogrody botaniczne ze szklarniami. Ogród Botaniczny w Heidelbergu – instytucja naukowo-edukacyjna Uniwersytetu Ruprechta i Karola w Heidelbergu sięgająca tradycjami 1593 roku. Ogród botaniczny w dzisiejszej lokalizacji otwarto w 1915 roku. Obecnie zajmuje on około 2,9 hektar.

Instytucja jest trzecią pod względem starszeństwa w dzisiejszych Niemczech, a jej dzieje zaczynają się wraz z założeniem ogrodu roślin leczniczych przez profesora uniwersytetu Heinricha Smetiusa (w pobliżu zamku książąt elektorów Palatynatu Reńskiego). Instytucja zmieniała wielokrotnie swoją lokalizację – dzisiejsza jest już siódmą. Ogród zajmował do lat 70. XX wieku 3,9 ha, ale w wyniku budowy nowego kampusu uniwersyteckiego został okrojony o blisko ćwierć swojej powierzchni.

Ogród ma dziś 2,9 ha z czego 0,4 ha zajmują szklarnie, a 0,2 ha budynki administracyjne i naukowe. Na jego terenie rośnie ponad 12 tysięcy gatunków roślin pogrupowanych w 23 kolekcje, z których najcenniejsze są: storczyki tropikalne, bromeliowate, sukulenty, kolekcja roślin Madagaskaru, sagowcowe, rośliny mięsożerne i kapustowate.

Częścią instytutu jest herbarium HEID – jedna z większych kolekcji roślin leczniczych w Niemczech. Ponadto w Heidelbergu istnieją dwa arboreta z XIX wieku na zboczach góry Königstuhl.^[8]

Centrum Dokumentacji i Kultury Niemieckich Sinti i Romów zostało założone w Heidelbergu, w Niemczech, na początku lat 90. XX wieku, jako miejsce upamiętniające osoby Sinti i Romów, które zostały zamordowane przez partię narodowych socjalistów. Po kilku latach zbierania relacji ofiar, prowadzenia badań i przebudowy kompleks budynków został uroczyście otwarty dla publiczności 16 marca 1997 r., a w uroczystości wzięło udział wielu ocalałych Romów i Sinti. Jest to pierwsza na świecie stała wystawa poświęcona ludobójstwu popełnionemu na Sinti i Romach przez nazistów. Centrum Dokumentacji na trzech poziomach, o powierzchni prawie 700 metrów kwadratowych, przedstawia historię i opowieści o prześladowaniach Sinti i Romów w czasach narodowego socjalizmu. Instytucja jest nadzorowana przez Centralną Radę Niemieckich Sinti i Romów, wspierana przez miasto Heidelberg i korzystająca ze specjalnych funduszy niemieckiego rządu federalnego oraz kraju związkowego Badenia-Wirtembergia.^[9]

Klasztor w Heidelbergu, Niemcy. Opactwo św. Bartłomieja w Heidelbergu, znane też jako „opactwo neuburskie”, „klasztor neuburski”, a najczęściej określane jako „fundacja neuburska” – klasztor benedyktyński nad Neckarem w Odenwaldzie położony między osiedlami Neuenheim i Ziegelhausen w Heidelbergu, w południowo-zachodnich Niemczech, podlegający arcyopactwu św. Marcina w Beuron.

W 1130 r. na wzgórzu w miejscu fortecy określanej jako „Nowy Zamek” (niem. Neuburg) powołano trzecią w bezpośrednim otoczeniu Heidelbergu (po dwóch starszych klasztorach na górze Heiligenberg) placówkę benedyktyńską pod wezwaniem apostoła Bartłomieja podlegającą opactwu w Lorsch. Mimo wsparcia papieskiego klasztor się nie rozwijał – w 1173 r. mieszkał w nim jeden ksiądz i czterech braci. W 1195 r. ośrodek przejęły benedyktynki z inicjatywy hrabiego palatyna reńskiego Konrada i jego żony Irmingardy. W 1232 r. opiekę nad klasztorem przejęło biskupstwo Moguncji, a następnie biskupstwo Wormacji. Na początku XIV wieku zmieniono regułę klasztoru na cysterską i podporządkowano go opactwu z Schönau. W 1460 r. powrócono do reguły benedyktyńskiej.

Kres umiarkowanie dobrze rozwijającemu się klasztorowi przyniosła konwersja książąt palatynów na luteranizm, a następnie kalwinizm. Po śmierci przeoryszy Brygidy von Pfalz-Simmern w 1562 r. nie wybrano jej następczyni, choć jeszcze co najmniej 10 lat w budynkach klasztornych mieszkały zakonnice. W 1598 r. w budynkach klasztornych książę elektor palatyński Fryderyk IV powołał fundację neuburską jako wiejską rezydencję dla swojej żony Luizy Juliany. W latach 1622-1631, gdy Palatynat Reński był pod kontrolą katolickiej Bawarii, budynki klasztorne zajmowali jezuici. W latach 1671-1681 funkcjonował w nich ośrodek dla dobrze urodzonych dziewcząt.

W 1685 r. tron książąt palatynów reńskich przejęła katolicka gałąź linii palatyńskiej dynastii Wittelsbachów. W 1706 r. budynki klasztoru przejęli jezuici, którzy odnowili budynki. W tym czasie po raz pierwszy starania o odzyskanie klasztoru podjęli benedyktyni. W 1773 r. zgodnie z decyzją papieską zakon jezuitów rozwiązano.

W 1825 r. budynki klasztorne nabyła rodzina Schlosserów z Frankfurtu, spokrewniona z Johannem Wolfgangiem von Goethe. Dzięki swoistej części oddawanej jednemu ze słynniejszych twórców niemieckiego romantyzmu przez następny wiek Neuburg odwiedzało wielu znanych artystów i filozofów niemieckich, jak Carl Maria von Weber, Johannes Brahms, Rudolf Steiner, Reiner Maria Rilke, czy Klaus Mann.

W 1926 r. ówczesny właściciel Neuburga przekazał budynki poklasztorne benedyktynom z Beuron, którzy po 730 latach wrócili do tego miejsca. W 1929 r. powołano pierwszego opata. W czasie rządów NSDAP zakonnicy protestowali przeciwko rasistowskiej polityce państwa, przez co spotkały ich szykany ze strony SA.

Po II wojnie światowej i w XXI wieku klasztor odnawiano. Obecnie zakonnicy oprócz klasztoru prowadzą gospodarstwo ekologiczne, browar, karczmę i sklep z ekologiczną żywnością. Malownicze położenie i oferta przyciągają w pogodne dni wielu turystów. W klasztorze odbywają się też regularnie koncerty muzyki klasycznej oraz festyny.^[15]

Weißer Stein to nazwa 548-metrowego wzgórza w Odenwaldzie, na północ od Heidelbergu i na wschód od Dossenheim.

Na Weißer Stein znajduje się 20-metrowa wieża widokowa. Została ona zbudowana w 1906 roku przez członków klubu Odenwald. Przy dobrej pogodzie można z niej zobaczyć inne wysokie góry Odenwaldu, takie jak Melibokus, Katzenbuckel, Tromm i Neunkircher Höhe. W pobliżu wieży znajduje się gospoda Höhengaststätte Weißer Stein z ogródkiem piwnym.

W pobliżu znajduje się wysoka na 108 m (354 stóp) wieża nadawcza Deutsche Telekom AG (niemieckiej firmy telefonicznej) oraz dodatkowy maszt antenowy. Wieża nadawcza jest typu 11.

Współrzędne: Wieża widokowa: 8°43'23" Wschód, 49°27'11" Północ, Wieża nadawcza: 8°43'26" Wschód, 49°27'15" Północ, Maszt antenowy: 8°43'17" Wschód, 49°27'10" Północ^[17]

Heidelberg-Ziegelhausen to dzielnica mieszkaniowa położona na wschodnich obrzeżach miasta Heidelberg w Niemczech.

Ziegelhausen leży na północnym brzegu rzeki Neckar i rozciąga się na północ w kierunku Lasu Odenwaldzkiego. Posiada niewielką dzielnicę handlową, ale dominuje w niej zabudowa jednorodzinna i wielorodzinna.

Dzięki obfitym zasobom wody i stromym, południowym zboczom Ziegelhausen stało się w XVIII i XIX wieku centrum handlu pralniami w dolinie Neckaru. Johannes Brahms spędzał lato w Ziegelhausen w latach osiemdziesiątych XIX wieku.

W Ziegelhausen znajduje się kilka małych parków, w tym jeden z placem zabaw z rzeźbami z płytek inspirowanymi twórczością Niki de Saint-Phalle.

Symbolem Ziegelhausen jest dom z czerwonymi, glinianymi gontami dachowymi. Znajduje się on na koszulkach miejscowych drużyn w większości dyscyplin sportowych.^[23]

Szczyt z kolejką linową i widokiem na miasto. Königstuhl – góra w południowo-zachodnich Niemczech, w paśmie Odenwald. Szczyt jest najwyżej położonym w Małym Odenwaldzie i dziesiątym w całym paśmie górskim. Leży częściowo w granicach administracyjnych Heidelbergu, dominując nad rzeką Neckar i Niziną Górnoreńską. Ma wysokość 567,8 metrów n.p.m. i wznosi się 450 m nad okolicznymi dolinami. Ze szczytu rozciąga się widok na Nizinę Górnoreńską, a przy sprzyjających okolicznościach widać wzniesienia Lasu Palatynackiego. Wzgórze znajduje się na terenie parku krajobrazowego Doliny Neckaru-Odenwald.

Dolna część góry jest mocno zabudowana. Na północnym stoku stoją ruiny gotycko-renesansowego zamku. Na szczyt można wyjechać kolejką górską (Heidelberger Bergbahn(niem.)) od strony zamku, lub autobusem komunikacji miejskiej. Znajduje się tam punkt widokowy, trzy wieże (radiowa, telewizyjna, wojskowa), kilka instytutów naukowych związanych z fizyką, astronomią i biologią oraz park postaci z bajek.^[24]

Wieża Gaisberg w Heidelbergu to pomnik stojący na przejściu z niewielkiego płaskowyżu Gaisberg o wysokości 375,6 m n.p.m. na północno-zachodnie zbocze. Zaprojektowany przez architekta Fritza Seitza, został zbudowany w 1876 r. przez Towarzystwo Zamkowe w Heidelbergu. Na wieżę, która ma ponad 13 m wysokości, można wejść po 85 różnie ukształtowanych stopniach spiralnych schodów biegnących dookoła. Prawdopodobnie za wzór posłużyła latarnia morska w Aleksandrii. Ponadto kształtem przypomina niektóre orientalne minarety spiralne. Mury wieży składają się z pustaków z czerwonego piaskowca i zostały ułożone bez użycia zaprawy lub innych środków wiążących.

Wieża Gaisberg została odrestaurowana w latach 1926/27 i 2003/04. Ostatnia renowacja została przeprowadzona przez miasto Heidelberg i Stowarzyszenie Dzielnicy Heidelberg Zachodni.

Muzeum Techniki Carl Bosch Museum Heidelberg, założone w 1998 r., prezentuje na ponad 300 m² i dwóch terenach zewnętrznych życie i twórczość laureata Nagrody Nobla Carla Boscha z Heidelbergu. Budynek przy Schloss-Wolfsbrunnenweg, w którym mieści się muzeum, służył kiedyś jako dom szoferów Boscha i garaż dla jego samochodów. Rezydencją Carla Boscha była Villa Bosch, położona kilkaset metrów od hali garażowej.

Tematyka obejmuje zagadnienia od rozwoju technologii chemicznej po rolę przemysłu I.G. Farbenindustrie w narodowym socjalizmie. Śledzi drogę od początków laboratoryjnych do rozwoju ogromnych kompleksów przemysłowych technologii wysokociśnieniowej i dokumentuje ich skutki ekonomiczno-polityczne.

Na kolejnych stacjach zwiedzający otrzymuje wszystkie istotne informacje o osobie oraz o jej działalności jako chemika: Życiorys, lider biznesu, osoba prywatna, laureat Nagrody Nobla, laboratorium badawcze, warsztat wysokociśnieniowy, obiekty przemysłowe, Limburgerhof.

Obok kościoła Ducha Świętego (Heiliggeistkirche), kościół jezuitów jest największym i najważniejszym kościołem w Heidelbergu i stanowi architektoniczny punkt centralny dawnej dzielnicy jezuickiej na Starym Mieście, w bezpośrednim sąsiedztwie Universitätsplatz. Obecnie jest to główny kościół rzymskokatolickiej parafii Ducha Świętego na starym mieście w Heidelbergu. Kościół został zbudowany w latach 1712-1759 w stylu barokowym, a neobarokowa wieża została dobudowana dopiero w latach 1868-1872. Kościół, który nie jest usytuowany jak zwykle na wschód, lecz na południe, jest "budynkiem równie niezwykłym, co niecodziennym".

Przy kościele znajduje się Muzeum Sztuki Sakralnej i Liturgicznej ze skarbcem. Eksponowane są tam m.in. figury świętych, kielichy i monstrancje oraz ornaty z minionych wieków.