Francja - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Zabytkowe muzeum sztuki z bogatą kolekcją. Luwr – dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie muzeum sztuki. Jedno z największych muzeów na świecie, jest też najczęściej odwiedzaną placówką tego typu na świecie. Stanowi jeden z ważniejszych punktów orientacyjnych stolicy Francji. Luwr położony jest między rue de Rivoli i prawym brzegiem Sekwany oraz ogrodami Tuileries i rue du Louvre w obrębie 1. dzielnicy. W kompleksie budynków o całkowitej powierzchni wynoszącej 60 600 metrów kwadratowych znajdują się zbiory liczące około 350 000 dzieł sztuki od czasów najdawniejszych po połowę wieku XIX, dzieła światowego dziedzictwa o największej sławie takie jak np. stela z kodeksem Hammurabiego, Nike z Samotraki, Wenus z Milo, Mona Lisa Leonarda da Vinci.

Muzeum znajduje się w Pałacu Luwru (Palais du Louvre) znanym już w średniowieczu. U schyłku XII wieku, król Filip II August wzniósł w tym miejscu zamek warowny. W drugiej połowie XIV wieku Karol V Mądry uczynił z zamku rezydencję królewską. W XVI wieku Franciszek I zamienił tę budowlę w monumentalny renesansowy pałac. Autorem barokowej przebudowy pałacu był Jacques Lemercier. W 1672 Ludwik XIV przeprowadził się do Wersalu, natomiast w Luwrze zostawił bogatą kolekcję dzieł sztuki antycznej. W 1692 gmach został siedzibą Académie des Inscriptions et Belles Lettres oraz Académie Royale de Peinture et de Sculpture, w roku 1699 Akademia zorganizowała pierwszy Salon wystawowy. Podczas rewolucji francuskiej 8 września 1793 r. Konwent Narodowy wydał dekret o zamienieniu pałacu w muzeum.

Muzeum zostało otwarte 10 sierpnia 1793 r. Ekspozycja liczyła 537 obrazów. Lwią część stanowiły konfiskaty dóbr kościelnych i królewskich. Ze względu na problemy związane ze stanem budynku muzeum zamknięto na lata 1796–1801. Kampania napoleońska wpłynęła na duży wzrost kolekcji, przy czym większość stanowiły łupy ze zbiorów na terenach podbitych przez Napoleona I Bonaparte, po porażce wojsk dyktatora pod Waterloo dzieła zwrócono prawowitym właścicielom. Za czasów panowania Ludwika XVIII i Karola X oraz Drugiego Cesarstwa nastąpił wzrost kolekcji, która przekroczyła 20 tysięcy dzieł. Kolejny wzrost kolekcji to owoc licznych nabytków muzeum i darów prywatnych kolekcjonerów dzieł sztuki. W 2008 roku zbiory Luwru podzielono na osiem kategorii, każdej z nich przypada odrębny dział. Są to Działy: Starożytnego Egiptu, Starożytnego Bliskiego Wschodu, Starożytnej Grecji, Starożytnego Rzymu, Sztuki Islamu, Rzeźby, Malarstwa, Rzemiosła Artystycznego, Rysunku i Grafiki.^[2]

324-metrowy zabytek z XIX wieku. Wieża Eiffla – najbardziej znany obiekt architektoniczny Paryża, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy całej Francji. Jest najwyższą budowlą w Paryżu, a w momencie powstania była najwyższą budowlą na świecie.

„Żelazna dama” stoi w zachodniej części miasta, nad Sekwaną, na północno-zachodnim krańcu Pola Marsowego.

Wieżę zbudowano specjalnie na paryską wystawę światową w 1889 roku. Miała upamiętnić setną rocznicę rewolucji francuskiej oraz zademonstrować poziom wiedzy inżynierskiej i możliwości techniczne epoki, być symbolem ówczesnej potęgi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkreślał architektoniczne walory stali, wbrew dominującemu w XIX wieku akademizmowi, który uważał żelazo za prosty materiał budowlany. Projekt wykorzystywał doświadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave’a Eiffela, w budowie kolejowych mostów stalowych. Po 20 latach budowla miała być rozebrana, lecz Eiffel nie chciał do tego dopuścić i założył na wieży laboratorium aerodynamiczne i meteorologiczne. Jednak dopiero udane eksperymenty (z udziałem Juliana Ochorowicza, wynalazcy i konstruktora) z umieszczonym na szczycie telegrafem „bez drutu” ocaliły wieżę i odstąpiono od jej demontażu. W przededniu I wojny światowej stała się obiektem militarnym: zapewniała Paryżowi łączność z posterunkami wojskowymi na granicy z Niemcami (do tej pory do komunikacji używano gołębi pocztowych). Zachowana budowla z czasem stała się największą atrakcją turystyczną Paryża, którą zwiedziło już ponad 200 milionów ludzi.^[3]

Pozłacany pałac i ogrody Ludwika XIV. Pałac wersalski – pałac królewski w Wersalu, na przedmieściach Paryża, symbol francuskiej monarchii absolutnej tzw. ancien régime.

Pałac projektowali architekci królewscy Louis Le Vau i Jules Hardouin-Mansart. Wnętrza projektował Charles Le Brun, a André Le Nôtre zaprojektował ogrody. W 1682 pałac w Wersalu stał się oficjalną rezydencją króla Francji i Wersal przejął rolę faktycznej stolicy kraju. W XVIII w. w parku wersalskim wzniesiono dwa mniejsze pałace: Grand Trianon i Petit Trianon.

Pałac jest odwiedzany przez ponad 7 milionów zwiedzających rocznie i jest trzecią największą atrakcją turystyczną Francji. Posiada łączną powierzchnię 63154 m2. Znajduje się w nim 2300 pomieszczeń, z których 1000 udostępnia się publiczności.^[5]

Mury Awinionu to seria kamiennych murów obronnych, które otaczają miasto Awinion na południu Francji. Pierwotnie zostały zbudowane w XIV wieku za czasów papiestwa w Awinionie i były nieustannie przebudowywane i naprawiane przez całą późniejszą historię.

Mury zastąpiły wcześniejszy podwójny zespół murów obronnych, który został ukończony w pierwszych dwóch dekadach XIII wieku. Podczas krucjaty albigeńskiej miasto stanęło po stronie hrabiego Tuluzy, Rajmunda VII, ale w 1226 r., po trzymiesięcznym oblężeniu przez Ludwika VIII Francuskiego, Awinion skapitulował i został zmuszony do rozebrania murów i zasypania fos. Około 1231 r. rozpoczęto odbudowę murów obronnych. Chociaż te pierwsze mury nie zachowały się, ich przebieg zachował się na planie ulic miasta.

W 1309 r. papież Klemens V przeniósł się do Awinionu i za jego rządów miasto rozrosło się poza granice wcześniejszych murów miejskich. W latach pięćdziesiątych XIII wieku, podczas wojny stuletniej, miasto stało się narażone na grabieże przez grasujące bandy najemników i w 1357 roku za rządów Innocentego VI, piątego papieża Awinionu, rozpoczęto budowę nowych murów miejskich, które miały otoczyć rozbudowane miasto. Budowa murów trwała prawie 20 lat.

Mury ciągną się na długości 4,3 km (2,7 mil) i otaczają obszar o powierzchni 150 ha (370 akrów). Pierwotnie istniało dwanaście bram kontrolujących dostęp do miasta, ale liczba ta została zredukowana do siedmiu, gdy w latach 1481-1487 fortyfikacje zostały zmodyfikowane. Obecnie jest tu 15 wejść dla pojazdów i 11 dla pieszych.^[7]

Katedra z XIV-wiecznymi skarbami. Katedra św. Jana Chrzciciela w Lyonie – katolicka katedra w Lyonie, we Francji, siedziba arcybiskupa Lyonu.

Inicjatorami budowy świątyni byli dwaj pierwsi biskupi Lyonu: św. Potyn i św. Ireneusz. Budowa rozpoczęła się w XII w. na ruinach VI-wiecznego kościoła, a została ukończona w 1476 r.

Katedra ma wewnątrz 80 m długości, 20 m szerokości w chórze oraz 32,5 m wysokości w nawie głównej. Organy zainstalowano w 1841 r. w końcu absydy. Przebudowano je następnie w 1875 r. Godne uwagi są 2 krzyże umieszczone po obu stronach ołtarza, zachowane jeszcze z czasu Soboru Lyońskiego II, z 1274 r. Są one symbolem zjednoczenia w Kościele. Wartościowa jest także kaplica Burbonów, wzniesiona przez kard. Karola de Bourbon i jego brata, księcia Pierre’a II de Bourbon, arcydzieło rzeźbiarskie z XV w. Katedra posiada również zegar astronomiczny z XIV w.

Do czasu powstania bazyliki Notre-Dame de Fourvière był to kościół górujący nad Lyonem.^[10]

Gotycki budynek z zegarem astronomicznym. Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu – najważniejsza świątynia katolicka miasta, cenny przykład średniowiecznej XIII–XV-wiecznej architektury, łączącej cechy późnego romanizmu z wczesnym gotykiem francuskim i dojrzałym gotykiem niemieckim. Zawiera na zewnątrz i we wnętrzach liczne cenne dzieła średniowiecznej rzeźby kamiennej m.in. portale południowego ramienia transeptu, tzw. Filar Anielski.

Katedrę wzniesiono w latach 1176–1439 z czerwonego piaskowca na miejscu wcześniejszej spalonej budowli z lat 1015–1028, której to z kolei część pochodziła z jeszcze wcześniejszej świątyni wzniesionej w czasach dynastii Karolingów. Pierwotny projekt w stylu romańskim zastąpiła z czasem koncepcja gotycka. W latach 1625–1874 ze swą mierzącą 142 m północną wieżą katedra była najwyższym budynkiem świata (zob. lista najwyższych kościołów).

Wzniesiona w pobliżu granicy Niemiec i Francji, łączy w sobie elementy wpływu obu tych kultur. Charakterystyczna fasada o asymetrycznej formie ze strzelistą wieżą do dziś pozostaje symbolem Alzacji widocznym także z drugiego brzegu Renu oraz z masywów gór Wogezów i Schwarzwaldu.

Świątynia była tematem wielu dzieł malarstwa i grafiki, jak i inspiracją dla kwitnącej już w XVIII w. nowej romantycznej myśli. Dla artystów i literatów m.in. Jana Wolfganga Goethego świątynia stanowiła inspirację do zainteresowań wcześniej niedocenianego stylu gotyckiego.^[14]

XVIII-wieczny pałac z muzeami. Pałac Rohanów w Strasburgu jest dawną rezydencją książąt-biskupów i kardynałów z rodu Rohanów, starożytnej francuskiej rodziny szlacheckiej pochodzącej z Bretanii. Jest to ważny architektoniczny, historyczny i kulturalny zabytek miasta. Został zbudowany obok katedry w Strasburgu w latach trzydziestych XVII wieku według projektu Roberta de Cotte i jest uważany za arcydzieło francuskiej architektury barokowej. Od czasu ukończenia budowy w 1742 r. pałac gościł wielu francuskich monarchów, takich jak Ludwik XV, Maria Antonina, Napoleon i Józefina oraz Karol X.

Odzwierciedlając historię Strasburga i Francji, pałac był kolejno własnością szlachty, gminy, monarchii, państwa, uniwersytetu i ponownie gminy. Jego koncepcja architektoniczna i ikonografia miały wskazywać na powrót rzymskiego katolicyzmu do miasta, które przez poprzednie dwa stulecia było zdominowane przez protestantyzm. Dlatego apartamenty prałatów zwrócone są na północ, w stronę katedry, a wiele rzeźb, płaskorzeźb i obrazów odzwierciedla dogmaty katolickie.

Od końca XIX wieku w pałacu mieszczą się trzy najważniejsze muzea Strasburga: Muzeum Archeologiczne (Musée archéologique, piwnica), Muzeum Sztuk Dekoracyjnych (Musée des arts décoratifs, parter) oraz Muzeum Sztuk Pięknych (Musée des beaux-arts, pierwsze i drugie piętro). Miejska galeria sztuki, Galerie Robert Heitz, mieszcząca się w bocznym skrzydle pałacu, jest wykorzystywana do wystaw czasowych. Od 1920 r. Pałac Rohan jest wpisany na listę zabytków (Monument historique) prowadzoną przez francuskie Ministerstwo Kultury.^[18]

Okazały kościół romański z XI wieku. Bazylika Saint-Sernin to kościół w Tuluzie we Francji, dawny kościół opacki opactwa Saint-Sernin lub St Saturnin. Oprócz kościoła nie zachował się żaden z budynków opactwa. Obecny kościół stoi na miejscu wcześniejszej bazyliki z IV wieku, w której znajdowało się ciało świętego Saturnina lub Sernina, pierwszego biskupa Tuluzy z około 250 roku. Wybudowany w stylu romańskim między około 1080 a 1120 rokiem, a następnie kontynuowany, Saint-Sernin jest największym zachowanym budynkiem romańskim w Europie. Kościół jest szczególnie ceniony ze względu na jakość i ilość rzeźb romańskich. W 1998 r. bazylika została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod nazwą Miejsca Światowego Dziedzictwa Szlaku Santiago de Compostela we Francji.^[21]

Kanał we Francji. Kanał Południowy – kanał o długości 240 km na południu Francji, łączący Garonnę ze śródziemnomorskim portem Sète. Od 7 grudnia 1996 obiekt ten objęty jest patronatem UNESCO.

Kanał został oficjalnie otwarty 24 maja 1681 r. jako Canal Royal de Languedoc (Królewski Kanał Langwedocji). Był on budowany z prywatnej inicjatywy poborcy podatkowego Pierre'a Paula Riqueta, który zmarł kilka miesięcy przed otwarciem kanału dla żeglugi, doprowadzony do finansowej ruiny. Nad budową przez 15 lat pracowało 12 tysięcy robotników. Koło Nissan-lez-Enserune kanał przechodzi pod wzgórzem w tunelu o długości 173 m, co jest pierwszym tego typu rozwiązaniem na świecie.

Kanał Południowy wraz z kanałem Garonny (fr. Canal Latéral à la Garonne) stanowi część drogi wodnej między Atlantykiem a Morzem Śródziemnym.

Wzdłuż Kanału Południowego istniała historyczna aleja obsadzona platanami. Zostały one zaatakowane chorobą o nazwie rak platana, która powoduje obumieranie drzew. Od 2006 roku wycięto tu z powodu tej choroby około 13 850 drzew, a w 2015 r. kolejnych 2200 drzew.^[24]

Miroir d'eau w Bordeaux to największy na świecie basen refleksyjny o powierzchni 3450 metrów kwadratowych. Znajduje się na nabrzeżu Garonne przed Place de la Bourse i został zbudowany w 2006 roku.

W ramach upiększania nabrzeży (lata 2000) została zaprojektowana przez artystę pejzażystę Michela Corajoud. Następnie została zbudowana przez fontannę Jean-Max Llorca i architekta Pierre'a Gangneta, który ponownie wykorzystał dawny podziemny magazyn do ustawienia maszyn i zbiornika.

Basen refleksyjny jest wykonany z płyt granitowych pokrytych 2 cm warstwą wody, a system umożliwia wytwarzanie mgły co 15 minut.

Miroir d'eau działa tylko od kwietnia do października i jest najczęściej fotografowanym miejscem w Porcie Księżycowym.^[27]

Zabytkowa forteca z IX w.. Zamek w Angers – budowla we Francji nad rzeką Maine należąca do zamków nad Loarą.

Zamek w Angers był od X wieku siedzibą książąt andegaweńskich, którzy zbudowali donżon i mury obronne oraz kaplicę na południowo-zachodniej krawędzi skały. W 1128 nowo poślubieni Godfryd V Plantagenet i Matylda, córka księcia Normandii i króla Anglii Henryka I Beauclerca, zostali właścicielami zamku. Rozbudowali swoją siedzibę na powierzchni 5000 m². Ich syn Henryk II król Anglii bywał, wraz ze swym dworem, częstym gościem w Angers. Rodzina utraciła prawo do zamku w 1203.

Za czasów Ludwika IX nastąpiła przebudowa zamku na fortecę. Prace budowlane, które rozpoczęły się w 1232, trwały osiem lat. Zbudowany został mur obronny o długości 952 m tworzący pięciokąt o powierzchni 25 000 m². Od północnego zachodu, na granicy z rzeką Maine, mur był prosty, na pozostałych ścianach muru znajdowało się siedemnaście wież w kształcie cylindrów z rozmieszczonymi naprzemiennie otworami strzelniczymi. Każda wieża miała 18 m średnicy. Osiemnasta wieża zbudowana poza murami, zburzona w 1832, służyła zaopatrzeniu twierdzy.

W 1367 Ludwik książę Andegawenii zlecił swojemu architektowi, Macé Delarue, prace dekoracyjne w zamku. Zamówiony został arras złożony z siedmiu części o łącznej długości 144 m i szerokości 5,5 m. Utkany został w Paryżu przez Nicolasa Bataille na podstawie miniatur osnutych na Apokalipsie Świętego Jana, a namalowanych przez Hennequina de Brugesa. Współcześnie w galerii muzeum eksponowanych jest 65 ocalałych i odrestaurowanych scen (ze 105 pierwotnych).

Następca Ludwika I, Ludwik II, i jego żona Jolanta Aragońska zlecili dobudowanie pomieszczeń królewskich i kaplicy (na rzucie prostokąta) z płaską apsydą i witrażowym prezbiterium.

Jeden z późniejszych właścicieli król Rene kontynuował prace ulepszające, m.in. kazał dobudować schody łączące poszczególne kondygnacje. Zbudował również zameczek wejściowy na dziedzińcu oraz zatroszczył się o wygląd ogrodu. Sprowadził w tym celu z Prowansji kwiaty i krzewy. Na podstawie planów, które sporządził w 1451 wiadomo, że zamek miał 154 pomieszczenia mieszkalne (z czego ocalały 2 salony).

W XVI wieku zostały powiększone fosy (do 30 m szerokości i 11 m głębokości), a zamek jeszcze lepiej przystosowano do celów obronnych.

W następnych wiekach Angers był cytadelą, garnizonem, więzieniem. Zachowały się mury obronne z wieżami, dwie średniowieczne bramy, północno-zachodnia brama miejska i południowa brama polna oraz zabudowania z XVIII w z ocalałymi schodami z XV w. W osuszonych fosach założono ogrody kwiatowe ułożone w geometryczne wzory.^[29]

Dwupoziomowa arena i walki byków. Amfiteatr w Arles to rzymski amfiteatr znajdujący się w mieście Arles w południowej Francji. Dwupoziomowy, jest prawdopodobnie najbardziej znaną atrakcją turystyczną miasta, które rozkwitło w czasach starożytnego Rzymu. Wieże wystające z góry są średniowiecznymi dodatkami.

Zbudowany w 90 r. n.e. amfiteatr mieścił ponad 20 000 widzów oglądających wyścigi rydwanów i krwawe walki wręcz. Obecnie przyciąga mniejsze tłumy na walki byków podczas Ferii w Arles, a także na przedstawienia i koncerty latem.

W 1981 roku Amfiteatr w Arles został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, wraz z innymi rzymskimi i średniowiecznymi budowlami miasta, jako część grupy Arles, Roman and Romanesque Monuments.^[30]

XVIII-wieczny plac z listy UNESCO. Plac Stanisława – największy plac francuskiego miasta Nancy.

Został zaprojektowany i wykonany w latach 1752–1755 przez Emmanuela Héré. Inicjatorem budowy był dawny król Polski, ówczesny książę Lotaryngii i Baru – Stanisław Leszczyński. Cały projekt zakładał połączenie starego miasta z nowym, wybudowanym za czasów księcia Karola III Wielkiego. Na środku placu stał pomnik króla Ludwika XV (zięcia Leszczyńskiego), usunięty przez rewolucjonistów. W 1831 w tym miejscu stanęła statua Stanisława Leszczyńskiego.

Plac Stanisława ma długość 125 metrów i szerokość 106 metrów. Do głównych obiektów architektonicznych na placu zalicza się:

• Hôtel de Ville (ratusz miejski)
• budynek opery i teatru
• Muzeum Sztuk Pięknych
• łuk triumfalny (fr. Arc Héré lub Porte Héré)
• fontanny Amfitryty i Neptuna
• pomnik Stanisława Leszczyńskiego

W 1983 Plac Stanisława (Place Stanislas) wraz z sąsiednimi placami Place de la Carrière oraz Place d’Alliance został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO, ze względu na nowatorskie i niespotykane nigdzie indziej jak na owe czasy rozwiązania architektoniczne.^[37]

Katedra z obrazów Moneta. Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Rouen we Francji.

Jest ona ujęta dwiema różnej wysokości wieżami – północną Tour St-Romain oraz późniejszą Tour du Beurre, wybudowaną prawdopodobnie za podatek od konsumpcji masła. Środkowa wieża katedry ma żeliwną neogotycką iglicę, dodaną w 1876 roku. Warto obejrzeć Portal des Libraires z XIII wieku oraz XIV-wieczny Portal de la Calende z kunsztowną rzeźbą i delikatnym maswerkowaniem.

Osobliwościami są: grobowiec Ryszarda Lwie Serce zawierający serce króla oraz niezwykła XI-wieczna półkolista krypta odkryta w 1934.

W latach 90. XIX w. Claude Monet namalował cykl prawie 30 obrazów katedry w Rouen, z których kilka jest wystawianych w Musée d’Orsay w Paryżu. Artysta badał efekt zmiany światła padającego na zachodnią fasadę i opisał zarówno detale powierzchni, jak i bryłę, przedkładając kolor nad rysunek.

W latach 1876–1880 najwyższy budynek na świecie. Najwyższy kościół we Francji, wyższa wieża ma 151 m wysokości, to czwarty co do wysokości kościół na świecie, a zarazem trzeci w Europie.^[44]

Kościół w stylu romańskim z rzeźbami. Kościół św. Trophime to rzymskokatolicki kościół i dawna katedra znajdująca się w mieście Arles, w departamencie Bouches-du-Rhône w południowej Francji. Został zbudowany między XII a XV wiekiem, w stylu romańskim. Rzeźby nad portalem kościoła, zwłaszcza Sąd Ostateczny, oraz kolumny w przyległym krużganku są uważane za jedne z najwspanialszych przykładów rzeźby romańskiej.

Kościół został zbudowany na miejscu bazyliki z V w. w Arles, noszącej imię św. W XV w. do romańskiej nawy głównej dobudowano gotycki chór.

Wraz z innymi średniowiecznymi i rzymskimi budowlami w Arles, w 1981 roku kościół został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako część grupy Zabytki Arles, Rzymskie i Romańskie.^[46]

Ruiny znanego opactwa i malownicze widoki. Opactwo św. Piotra w Montmajour – dawne opactwo benedyktyńskie, które znajduje się ok. 4 km na północny wschód od Arles, w departamencie Delta Rodanu, we Francji.

Zostało założone w 948. Pod koniec X w. stało się jednym z najbogatszych opactw w Prowansji. Od XI do XVIII w. miał miejsce jego zdecydowany rozwój, czego świadectwem było powstanie szeregu budynków religijnych i wojskowych. Początki opactwa związane są z osobą Teucinde, która w październiku 949 kupiła od arcybiskupa Arles Manassesa posiadłość Montmajour i podarowała ją mieszkającym tam benedyktynom. Donację tę potwierdziła w 977. Od 960 do posiadłości zaczęto dodawać inne donacje. W 963 papież Leon III podporządkował opactwo swojej bezpośredniej jurysdykcji. Od XI w. opactwo stało się miejscem pochówku władców Prowansji. W 1018 pochowano tam Wilhelma II, w 1026 Adelajdę, a w 1063 hrabiego Godfryda. Początkowo miejscem ich spoczynku była krypta klasztorna, ale w XII w. zostali przeniesieni do krużganków. Klasztor został opuszczony pod koniec XVIII w. oraz zniszczony podczas Rewolucji Francuskiej.^[48]

Futurystyczne centrum sztuki nowoczesnej. Centre Pompidou-Metz to muzeum sztuki nowoczesnej i współczesnej znajdujące się w Metz, stolicy Lotaryngii, we Francji. Muzeum jest filią paryskiego centrum sztuki Pompidou. Prezentowane są w nim wystawy stałe i czasowe z bogatej kolekcji francuskiego Muzeum Narodowego Sztuki Nowoczesnej, największej europejskiej kolekcji sztuki XX i XXI wieku. Muzeum jest największą we Francji przestrzenią wystaw czasowych poza Paryżem, o powierzchni 5 000 m2 podzielonej między 3 galerie, teatr i audytorium.

Pierwszy kamień węgielny pod pomnik, zaprojektowany przez japońskiego architekta Shigeru Bana, położono 7 listopada 2006 r., a 12 maja 2010 r. budynek zainaugurował prezydent Francji Nicolas Sarkozy. Budynek wyróżnia się konstrukcją dachu, jedną z największych i najbardziej skomplikowanych, jaką do tej pory zbudowano. Inspiracją do jej stworzenia był chiński kapelusz znaleziony w Paryżu przez Shigeru Bana.

Od momentu otwarcia instytucja ta stała się jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc kulturalnych we Francji poza Paryżem.^[49]

Rzymska świątynia i stanowisko archeologiczne. Maison Carrée – starożytna rzymska świątynia znajdująca się we francuskim Nîmes, poświęcona Gajuszowi i Lucjuszowi, synom Marka Agrypy i przybranym wnukom Oktawiana Augusta. Należy do najlepiej zachowanych rzymskich świątyń. Od 1840 roku posiada status monument historique, w kategorii classé.

Mająca formę pseudoperipteralnej świątyni korynckiej budowla stanowi doskonały przykład klasycyzującego stylu w architekturze epoki Augusta. Jej fasada frontowa wspiera się na sześciu kolumnach. Do posadowionej na podium budowli prowadzą liczące 15 stopni schody.

Ze względu na swój doskonały stan zachowania świątynia począwszy od okresu renesansu stanowiła źródło inspiracji dla poszukujących klasycznych wzorców architektów. Thomas Jefferson uznawał ją za jeden z najwspanialszych zabytków starożytności.^[50]