Strasburg - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Gotycki budynek z zegarem astronomicznym. Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu – najważniejsza świątynia katolicka miasta, cenny przykład średniowiecznej XIII–XV-wiecznej architektury, łączącej cechy późnego romanizmu z wczesnym gotykiem francuskim i dojrzałym gotykiem niemieckim. Zawiera na zewnątrz i we wnętrzach liczne cenne dzieła średniowiecznej rzeźby kamiennej m.in. portale południowego ramienia transeptu, tzw. Filar Anielski.

Katedrę wzniesiono w latach 1176–1439 z czerwonego piaskowca na miejscu wcześniejszej spalonej budowli z lat 1015–1028, której to z kolei część pochodziła z jeszcze wcześniejszej świątyni wzniesionej w czasach dynastii Karolingów. Pierwotny projekt w stylu romańskim zastąpiła z czasem koncepcja gotycka. W latach 1625–1874 ze swą mierzącą 142 m północną wieżą katedra była najwyższym budynkiem świata (zob. lista najwyższych kościołów).

Wzniesiona w pobliżu granicy Niemiec i Francji, łączy w sobie elementy wpływu obu tych kultur. Charakterystyczna fasada o asymetrycznej formie ze strzelistą wieżą do dziś pozostaje symbolem Alzacji widocznym także z drugiego brzegu Renu oraz z masywów gór Wogezów i Schwarzwaldu.

Świątynia była tematem wielu dzieł malarstwa i grafiki, jak i inspiracją dla kwitnącej już w XVIII w. nowej romantycznej myśli. Dla artystów i literatów m.in. Jana Wolfganga Goethego świątynia stanowiła inspirację do zainteresowań wcześniej niedocenianego stylu gotyckiego.^[1]

XVIII-wieczny pałac z muzeami. Pałac Rohanów w Strasburgu jest dawną rezydencją książąt-biskupów i kardynałów z rodu Rohanów, starożytnej francuskiej rodziny szlacheckiej pochodzącej z Bretanii. Jest to ważny architektoniczny, historyczny i kulturalny zabytek miasta. Został zbudowany obok katedry w Strasburgu w latach trzydziestych XVII wieku według projektu Roberta de Cotte i jest uważany za arcydzieło francuskiej architektury barokowej. Od czasu ukończenia budowy w 1742 r. pałac gościł wielu francuskich monarchów, takich jak Ludwik XV, Maria Antonina, Napoleon i Józefina oraz Karol X.

Odzwierciedlając historię Strasburga i Francji, pałac był kolejno własnością szlachty, gminy, monarchii, państwa, uniwersytetu i ponownie gminy. Jego koncepcja architektoniczna i ikonografia miały wskazywać na powrót rzymskiego katolicyzmu do miasta, które przez poprzednie dwa stulecia było zdominowane przez protestantyzm. Dlatego apartamenty prałatów zwrócone są na północ, w stronę katedry, a wiele rzeźb, płaskorzeźb i obrazów odzwierciedla dogmaty katolickie.

Od końca XIX wieku w pałacu mieszczą się trzy najważniejsze muzea Strasburga: Muzeum Archeologiczne (Musée archéologique, piwnica), Muzeum Sztuk Dekoracyjnych (Musée des arts décoratifs, parter) oraz Muzeum Sztuk Pięknych (Musée des beaux-arts, pierwsze i drugie piętro). Miejska galeria sztuki, Galerie Robert Heitz, mieszcząca się w bocznym skrzydle pałacu, jest wykorzystywana do wystaw czasowych. Od 1920 r. Pałac Rohan jest wpisany na listę zabytków (Monument historique) prowadzoną przez francuskie Ministerstwo Kultury.^[2]

Muzeum kultury i tradycji Alzacji. Musée alsacien to muzeum znajdujące się w Strasburgu w departamencie Bas-Rhin we Francji. Zostało otwarte 11 maja 1907 r. i jest poświęcone wszystkim aspektom życia codziennego w przedindustrialnej i wczesnoprzemysłowej Alzacji. Zawiera ponad 5000 eksponatów i jest godne uwagi ze względu na rekonstrukcję wnętrz kilku tradycyjnych domów. Znajduje się tu również bogata kolekcja eksponatów dokumentujących życie codzienne alzackich Żydów.

Muzeum mieści się w kilku renesansowych domach o konstrukcji szkieletowej przy Quai Saint-Nicolas, nad brzegiem rzeki Ill. W 1917 r. zostało kupione przez miasto Strasburg.

Inne, mniejsze Musée alsacien znajduje się w mieście Haguenau, 30 km na północ od Strasburga.^[4]

Dzieła sztuki nowoczesnej w eleganckim muzeum. Muzeum modernizmu i sztuki nowoczesnej – muzeum sztuki w Strasburgu, we Francji, założone w 1973 roku, a otwarte we własnym budynku w listopadzie 1998 roku.

Jest to jedno z największych tego rodzaju muzeów we Francji. Znajduje się tu bogata kolekcja dzieł malarstwa, rzeźby, grafiki, multimediów i projektowania od roku 1870 (impresjonizm) do dziś, a także bogate zbiory w bibliotece fotograficznej – gromadzi w sumie około 18 000 prac. Przez cały rok odbywają się liczne wystawy prezentujące dzieła danego artysty lub retrospektywę gatunku sztuki. W tym samy kompleksie budynków znajdują się również: Biblioteka Sztuki muzeum miejskiego (Bibliothèque d’art des musées municipaux), sklep z książkami o sztuce i wielofunkcyjna sala do prowadzenia konferencji, filmów i koncertów. Przestronny taras na dachu zajmuje kawiarnia muzealna.^[5]

Zapora Vauban, inaczej Zapora Vauban, to most, jaz i dzieło obronne wzniesione w XVII wieku na rzece Ill w mieście Strasburg we Francji. W tamtych czasach była znana jako Wielka Śluza, choć nie pełni funkcji śluzy żeglugowej we współczesnym znaczeniu tego słowa. Obecnie służy do ekspozycji rzeźb, a na jej dachu znajduje się taras widokowy, z którego roztacza się widok na wcześniejsze mosty Ponts Couverts i dzielnicę Petite France. Od 1971 r. jest klasyfikowana jako zabytek historyczny (Monument historique).

Zapora została zbudowana w latach 1686-1690 z różowego piaskowca z Wogezów przez francuskiego inżyniera Jacques'a Tarade'a według planów Vaubana. Główną funkcją obronną zapory było umożliwienie, w razie ataku, podniesienia poziomu rzeki Ill, a tym samym zalania wszystkich terenów na południe od miasta, co uczyniłoby je nieprzejezdnymi dla wroga. Ten środek obronny został zastosowany w 1870 r., kiedy Strasburg był oblegany przez wojska pruskie podczas wojny francusko-pruskiej, i spowodował całkowite zalanie północnej części przedmieścia Neudorf.

Zapora ma 13 łuków i 120 metrów długości. Wewnątrz budowli znajduje się zamknięty korytarz łączący oba brzegi, a lapidarium służy do ekspozycji starożytnych odlewów gipsowych oraz kopii posągów i gargulców z katedry w Strasburgu i Palais Rohan. Trzy z łuków są podniesione, aby umożliwić żeglugę, a korytarz prowadzony jest przez mosty zwodzone. Dach został przebudowany w latach 1965-66 w celu zbudowania tarasu widokowego. Wstęp na zaporę i taras jest bezpłatny i są one otwarte codziennie od 9:00 do 19:30.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w Strasburgu oraz Commanderie Saint-Jean, w którym obecnie mieści się prestiżowa École Nationale d'Administration, sąsiadują z północnym końcem zapory. Siedziba (Hôtel du Département) departamentu Bas-Rhin znajduje się na południowym krańcu.^[7]

Kościół katolicki w Strasburgu. Kościół św. Pawła w Strasburgu jest głównym budynkiem architektury gotyckiej i jednym z symboli miasta Strasburga, w Alzacji, we Francji.

Zbudowany w latach 1892-1897 za czasów Rzeszy Elsass-Lothringen (1870-1918), kościół został zaprojektowany dla luterańskich członków cesarsko-niemieckiego garnizonu stacjonującego w Strasburgu. Kilka z najbardziej charakterystycznych cech kościoła, takich jak jego duża szerokość w stosunku do nie tak dużej długości oraz wyjątkowo duża liczba portali i wejść umożliwiających dostęp do niego (w sumie 19, podczas gdy w katedrze strasburskiej jest ich 7), wynika z potrzeby pomieszczenia personelu wojskowego od najwyższych rangą do najniższych, w tym cesarza, na wypadek jego przybycia (właściwy pałac cesarski znajdował się niedaleko). W 1919 r., po powrocie Alzacji do Francji, kościół został przekazany Protestanckiemu Kościołowi Reformowanemu Alzacji i Lotaryngii i stał się jego drugim kościołem parafialnym w mieście, po parafii Bouclier.

Architekt Louis Muller (1842-1898) zainspirował się kościołem Elżbiety w Marburgu, choć nie powielił niewolniczo jego projektu, wzbogacając kościół św. Pawła trzema dużymi i kunsztownymi oknami różanymi, wzorowanymi na (mniejszym) oknie różanym zdobiącym fasadę kościoła św. Nawa o wysokości 20 m (66 stóp) miała pierwotnie mieć cztery przęsła zamiast trzech, a tym samym budynek miał być dłuższy o 5 m (16 stóp) i mieć kształt krzyża łacińskiego, ale z powodu zbyt wysokich kosztów spowodowanych trudnościami technicznymi z fundamentami skrócono go do krzyża greckiego. Dzięki iglicom wznoszącym się na wysokość 76 m i spektakularnemu położeniu na południowym krańcu wyspy na środku największego odcinka rzeki Ill kościół jest widoczny z daleka.

Wyposażenie kościoła zostało uszkodzone w wyniku brytyjskich i amerykańskich nalotów bombowych w sierpniu 1944 r., a także, jeśli chodzi o witraże, w wyniku gwałtownego gradobicia w 1958 r., które zniszczyło większość zabytkowych szklarni Ogrodu Botanicznego. Najbardziej charakterystycznym elementem wnętrza są główne organy piszczałkowe z trybuny z 1897 r. (zmodyfikowane w 1934 r. i od tego czasu kilkakrotnie odnawiane), również zaklasyfikowane jako Monument Historique. Ze względu na liczbę piszczałek i rejestrów, a także rozmiary szafy organowej są to jedne z największych instrumentów w Alzacji i prawdopodobnie we wschodniej Francji. W 1976 roku w transepcie zainstalowano drugie organy piszczałkowe.^[8]

Ponts Couverts to zespół trzech mostów i czterech wież, które tworzą dzieło obronne wzniesione w XIII wieku na rzece Ill w mieście Strasburg we Francji. Trzy mosty przecinają cztery koryta rzeki Ill, które przepływają przez historyczną dzielnicę Strasburga - Petite France. Od 1928 r. Ponts Couverts są uznawane za zabytek historyczny (Monument historique).

Budowę Ponts Couverts rozpoczęto w 1230 roku, a ich otwarcie nastąpiło w 1250 roku. Jako mechanizm obronny zostały one zastąpione w 1690 roku przez zaporę Vauban, znajdującą się w górnym biegu rzeki, ale nadal były używane jako mosty. Każdy z mostów był przykryty drewnianym dachem, który w czasie wojny miał chronić stacjonujących na nim obrońców. Dachy te zostały usunięte w 1784 r., ale nazwa Ponts Couverts (kryte mosty) pozostała w powszechnym użyciu do dziś.^[9]

Zegar astronomiczny w Strasburgu znajduje się w kościele Cathédrale Notre-Dame w Strasburgu, w Alzacji, we Francji. Jest to trzeci zegar znajdujący się w tym miejscu i pochodzi z czasów pierwszego francuskiego panowania nad miastem. Pierwszy zegar został zbudowany w XIV wieku, a drugi w XVI wieku, kiedy Strasburg był wolnym miastem cesarskim Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Obecny, trzeci zegar pochodzi z 1843 roku. Jego głównymi elementami, oprócz automatów, są: wieczny kalendarz (w tym computus), orreria (tarcza planetarna), wyświetlacz rzeczywistego położenia Słońca i Księżyca oraz zaćmień Słońca i Księżyca. Główną atrakcją jest procesja 18-calowych figur Chrystusa i Apostołów, która odbywa się codziennie w południe słoneczne, podczas gdy naturalnej wielkości kogut trzykrotnie zapieje.^[14]

Kościół św. Piotra w Strasburgu (Alzacja) - kościół katolicki i luterański, o którym pierwsze wzmianki pochodzą z 1130 roku.

W średniowieczu był to jeden z dziewięciu kościołów parafialnych diecezji strasburskiej.

W dniu 22 maja 1398 r. kapituła opactwa w Honau, która od 1290 r. znajdowała się w Rhinau, przeniosła się do Starego Piotra z powodu powodzi w Rhinau. Kapituła pozostała tam do 1529 r., odprawiając nabożeństwa w chórze, podczas gdy parafia zajmowała nawę główną. Kiedy w 1683 r. przywrócono obrządek katolicki, kapituła powróciła do kościoła i pozostała w nim do 1790 r., kiedy to została zlikwidowana.

20 lutego 1529 roku, kiedy Strasburg otwarcie przyłączył się do reformacji i zawiesił praktykowanie mszy, Kościół stał się luterański. Martin Bucer i inni strasburscy reformatorzy przez kilka lat zabiegali o wprowadzenie protestanckich nabożeństw we wszystkich kościołach Strasburga, ale w 1525 r. rada miejska przegłosowała utrzymanie mszy w kilku kościołach, w tym w starym kościele św.

W 1535 r., w ramach reformy, w Old Saint Peters otwarto szkołę łacińską, czyli "Middle School".

W 1683 r., dwa lata po aneksji Strasburga przez Francję, Ludwik XIV nakazał zwrócić katolikom część kościoła i wybudować mur wewnątrz świątyni, aby ograniczyć nabożeństwa protestanckie do nawy głównej. Dopiero w 2012 r. otworzono drzwi w tym murze.

W XIX wieku rozbudowano katolicką część kościoła. Rozbudowę zaprojektował architekt Conrath, a otwarto ją w 1867 roku. Organy piszczałkowe z 1762 r., znajdujące się w części katolickiej, zostały w 1865 r. przeniesione do kościoła Saint Maurice w Soultz-les-Bains.

W kościele katolickim znajdują się relikwie Brygidy z Kildare, a także wiele ważnych dzieł sztuki zaliczanych do Pomników Historii (Monuments Historiques), takich jak "Męka Pańska", seria dziesięciu gotyckich obrazów Heinricha (lub Henryka) Lutzelmanna (1485), "Sceny z życia św. Piotra" - (niekompletna) seria czterech drewnianych płaskorzeźb z okresu wczesnego renesansu lub późnego gotyku, wykonanych około 1500 r., oraz seria czterech obrazów z 1504 r. przedstawiających "Sceny z życia Chrystusa po zmartwychwstaniu".

W luterańskiej części kościoła, obecnie należącej i użytkowanej przez zbór Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Wyznania Alzacji i Lotaryngii, znajduje się kilka godnych uwagi dzieł sztuki, wśród nich drewniana renesansowa płaskorzeźba "Święta Rodzina" (1520 r.) autorstwa Hansa Wydyza, zaklasyfikowana jako Monument historique.^[15]

Regionalne muzeum archeologiczne. Musée archéologique w Strasburgu (Francja) jest największym z licznych muzeów alzackich, w którym prezentowane są regionalne znaleziska archeologiczne z okresu od prehistorii do dynastii Merowingów. Mieści się ono w podziemiach Pałacu Rohan.

Muzeum sięga do spuścizny historyka Johanna Daniela Schöpflina (1694-1771), który przekazał swoje zbiory miastu Strasburg. Towarzystwo Ochrony Zabytków Alzacji (Société pour la conservation des monuments historiques d'Alsace), założone w 1855 r., rozbudowało i publicznie prezentowało zbiory miejskie, z których duża część została jednak zniszczona w 1870 r., podczas wojny francusko-pruskiej. W czasie odbudowy miasta i jego muzeów musée archéologique przeniosło się do pomieszczeń, które do dziś stanowią jego własność. W XX wieku wieloletni dyrektorzy Robert Forrer i Jean-Jacques Hatt pracowali nad systematycznym badaniem ziemi alzackiej i znacznym powiększeniem kolekcji. W latach 1988-1992 muzeum zostało gruntownie odnowione. Jego zbiory stale się powiększają dzięki licznym wykopaliskom prowadzonym w Strasburgu i okolicach od początku budowy nowej sieci tramwajowej.

Muzeum prezentuje przegląd siedlisk ludzkich w tym regionie, począwszy od najwcześniejszych śladów zamieszkiwania i osiedlania się ludzi. Szczególny nacisk kładzie się na Argentoratum i jego placówki wzdłuż Renu, takie jak Seltz (Saliso). Jednym z najbardziej znanych obiektów w muzeum jest stela legionisty Gajusza Largenniusza. W muzeum znajdują się również znaleziska z gallo-rzymskich sanktuariów na Mont Donon i w Mackwiller, a także znaleziska z okresu Merowingów z okolic Erstein.^[16]

Kościół św. Szczepana w Strasburgu znajduje się wewnątrz katolickiego kolegium "Saint-Étienne" w Strasburgu, dla którego pełni funkcję kaplicy.

Szczepana jest jednym z najstarszych kościołów w Strasburgu. W krypcie znajdują się pozostałości bazyliki rzymskiej z V wieku. W tym miejscu znajdował się pierwotnie fort rzymski. Nowy kościół został zbudowany w tym miejscu na początku 717 roku przez księcia Wojciecha z Alzacji, brata świętej Odylii, jako część nowego klasztoru, w którym umieścił swoją córkę Attalę jako pierwszą opatkę.

Przez wiele lat kościół był także siedzibą biskupią dla północnej Alzacji.

Kościół został przebudowany w 1220 r. w stylu romańsko-gotyckim.

Na początku XVI wieku kościół św. Szczepana był kościołem parafialnym, a parafia Szczepana była jedną z dziewięciu parafii Strasburga. W 1534 r., kiedy w Strasburgu wprowadzano reformę, parafia św. Szczepana została przeniesiona do parafii św. Wilhelma, ze względu na sprzeciw kanoniczek ze Szczepana wobec nowej nauki.

W XVII w. Ludwik XIV zamknął opactwo i przekazał je Wizytekom, aby służyło jako szkoła z internatem dla młodych kobiet, która to funkcja trwała aż do rewolucji francuskiej. W 1714 r. kościół został wyposażony w organy przez Andreasa Silbermanna, które obecnie znajdują się w Bischheim. Po rewolucji francuskiej budynek był wykorzystywany jako magazyn, a następnie jako teatr. W 1802 r. kościół został pozbawiony wieży, która w 1805 r. została przekształcona w teatr.

Kolegium, którego częścią jest obecny kościół, rozpoczęło swoją działalność w 1861 r. jako "Petit seminaire" (dosłownie "małe seminarium"), kształcąc przyszłych księży oraz studentów świeckich.

W 1944 r. alianckie bombardowania zniszczyły znaczną część budynku. Ocalał jedynie szeroki transept z potrójną absydą. W 1956 r. przeprowadzono prace wykopaliskowe na terenie dawnego kościoła, a pod fundamentami starej wieży odkryto absydę z czasów Merowingów. W 1961 r. przeprowadzono renowację nawy głównej, odsłaniając konstrukcje drewniane. W 1962 r. kościół został uznany za zabytek historyczny.

W 2016 roku monumentalne organy koncertowe z dawnego konserwatorium znajdującego się w Teatrze Narodowym w Strasburgu zostały przeniesione do nawy głównej w celu wykorzystania ich jako organy kościelne. Instrument ten, dzieło organmistrza Curta Schwenkedela z 1963 roku, nie był używany od 1995 roku. Został on całkowicie odrestaurowany przez Quentina Blumenroedera z Haguenau.

Ponieważ kościół jest obecnie częścią szkoły, publiczny dostęp do niego jest możliwy tylko przy specjalnych okazjach, takich jak Europejskie Dni Dziedzictwa. Szkoła jest w posiadaniu cennych historycznych arrasów z kościoła opactwa, z których część można obejrzeć w pobliskim muzeum Notre Dame.^[17]

Cabinet des estampes et desins to muzeum w Strasburgu, w departamencie Bas-Rhin we Francji. Poświęcone jest miejskiej kolekcji grafik i rysunków, a także drzeworytów i litografii, obejmującej okres pięciu stuleci, od XIV do XIX wieku. Miejskie zbiory grafiki od 1870 r. są prezentowane w Musée d'art moderne et contemporain oraz w Muzeum Tomiego Ungerera.

Kolekcja została założona w 1890 r. przez Wilhelma von Bode podczas przebudowy i reorganizacji miejskich zbiorów sztuki. Obejmuje dzieła Albrechta Dürera, Albrechta Altdorfera, Hansa Baldunga, Hendrika Goltziusa, Antonia del Pollaiuolo, Honoré Daumiera, Philipa Jamesa de Loutherbourga i Mistrza Studiów Draperii. Gabinet des estampes et des dessins był szacowany na 200 291 dzieł na dzień 31 grudnia 2015 r., i został szczególnie wzbogacony w 2019 r. przez dużą darowiznę 33 rysunków i 5 rycin artystów takich jak Giovanni Domenico Tiepolo, Jean-Honoré Fragonard, Jacques Callot i Rembrandt.^[23]

Centralny plac z kawiarniami i sklepami. Place Kléber to centralny plac Strasburga we Francji.

Place Kleber, największy plac w centrum Strasburga, w samym sercu dzielnicy handlowej miasta, został nazwany na cześć generała rewolucji francuskiej Jeana-Baptiste'a Klébera, urodzonego w Strasburgu w 1753 roku. Na placu stoi pomnik Klébera, pod którym znajduje się grobowiec z jego szczątkami. Po północnej stronie placu znajduje się Aubette (Sala Porządkowa), zbudowana przez Blondela w latach 1765-1772.

Znajduje się w historycznym centrum Strasburga (Grande Île ("Duża Wyspa")). W 1988 r. obszar ten został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co było pierwszym przypadkiem takiego wyróżnienia dla całego centrum miasta.^[25]

Musée Tomi Ungerer/Centre international de l'illustration to muzeum w Strasburgu, w departamencie Bas-Rhin we Francji. Otwarte w listopadzie 2007 roku, poświęcone jest twórczości urodzonego w Strasburgu artysty Tomiego Ungerera i prezentuje 11 000 wszelkiego rodzaju prac graficznych autorstwa Ungerera i jego najsłynniejszych kolegów, a także dużą kolekcję dawnych zabawek Ungerera oraz regularne wystawy specjalne.

Muzeum mieści się w połowie dawnej Willi Greiner, przestronnej willi wybudowanej w 1884 r., która zajmuje trzy piętra. Parter poświęcony jest twórczości Ungerera jako ilustratora książek dla dzieci, pierwsze piętro - jego twórczości jako karykaturzysty politycznego i rysownika satyrycznego. Piwnica - niedostępna dla dzieci - jest poświęcona rysunkom erotycznym i półpornograficznym artysty.

Na dzień 31 grudnia 2015 r. w kolekcji znajdowało się 24 170 sztuk.^[26]

Temple Neuf w Strasburgu to kościół luterański zbudowany na miejscu dawnego klasztoru dominikanów, w którym studiował Meister Eckhart. Świątynia została zbudowana pod koniec XIX wieku po tym, jak stary kościół dominikański został zniszczony podczas oblężenia Strasburga w nocy z 24 na 25 sierpnia, w czasie wojny francusko-pruskiej. W wyniku pożaru zniszczeniu uległy również biblioteki Uniwersytetu Strasburskiego i miasta Strasburga, które znajdowały się w miejscu, gdzie stała świątynia Temple Neuf.

Klasztor dominikanów został zbudowany w 1260 r., a w 1538 r. dobudowano do niego gimnazjum im. Jeana Sturma. Kiedy w 1590 r. Strasburg stał się protestancki, biblioteka protestanckiego seminarium została przeniesiona do budynku klasztoru.

Obecny budynek kościoła został wzniesiony w latach 1874-1877 z różowego piaskowca w stylu neoromańskim. Architektem był Emile Salomon. Nazwa "Temple Neuf" jest tłumaczeniem niemieckiej nazwy "Neue Kirche", którą dawny kościół dominikański nosił od 1681 roku, kiedy to, wraz z aneksją Strasburga przez Ludwika XIV, protestanci musieli opuścić katedrę strasburską.

W kościele znajduje się nagrobek Johannesa Taulera, słynnego dominikańskiego mistyka i kaznodziei.

Organy z 1877 roku są dziełem słynnego niemieckiego organmistrza Josepha Merklina.^[29]

Ogród botaniczny z arboretum. Jardin Botanique de l'Université de Strasbourg, znany również jako Jardin botanique de Strasbourg oraz Jardin botanique de l'Université Louis Pasteur, to ogród botaniczny i arboretum znajdujące się przy 28 rue Goethe, w Strasburgu, Bas-Rhin, Alzacja, Francja. Jest otwarty codziennie bez opłat.

Ogród został założony w 1619 r. na potrzeby miejskiej Académie (która w 1621 r. przekształciła się w uniwersytet) i jest tym samym drugim po ogrodzie w Montpellier najstarszym ogrodem botanicznym we Francji. Powstał on na terenie cmentarza klasztoru Saint-Nicolas-aux-Ondes. Ten pierwszy teren był wówczas znany jako Krutenau (równina kapusty), a obecnie jest to Place de l'Ecole des Arts Decoratifs. Ten wczesny ogród był prowadzony przez wydział medycyny. Jego pierwszy spis, opublikowany w 1670 roku przez Marcusa Mappusa, zawierał około 1600 gatunków. Cały uniwersytet został zlikwidowany w 1792 r. po rewolucji francuskiej, ale dyrektor ogrodu, Jean Hermann, zdołał zachować nie tylko sam ogród, ale także rzeźby katedry strasburskiej, które zakopał na terenie ogrodu.

W 1870 roku, gdy wojska niemieckie oblegały Strasburg, ogród ponownie stał się nieformalnym cmentarzem, a w 1871 roku terytorium to stało się częścią Niemiec. W 1880 roku Wilhelm II, cesarz niemiecki, rozpoczął odbudowę Uniwersytetu Cesarskiego jako wizytówki naukowej i kulturalnej, tworząc osiem nowych instytutów, obserwatorium i muzeum zoologiczne, a także dzisiejszy ogród botaniczny, zlokalizowany w nowym miejscu, dawniej w obrębie starych murów miejskich, pod kierownictwem botanika Heinricha Antona de Bary. Ogród i jego wspaniałe szklarnie zostały otwarte w 1884 roku.

W 1919 r. ogród przeszedł na własność Francji po I wojnie światowej. Większość szklarni została zniszczona przez grad w 1958 r. i tylko szklarnię Bary'ego, dzieło Hermanna Eggerta, architekta Palais du Rhin, udało się uratować przed rozbiórką w 1963 r. W 1967 r. wybudowano nowsze szklarnie.

Obecnie ogród zawiera około 15 000 okazów reprezentujących ponad 6 000 gatunków roślin i jest prowadzony przez Uniwersytet w Strasburgu (dawniej Uniwersytet Ludwika Pasteura). Składa się z 9 działek otaczających Instytut Botaniki: arboretum, szklarni tropikalnej, szklarni zimnej, szklarni Bary'ego, szklarni traw, stawu, ogrodu systematycznego, nasadzeń ekologicznych i roślin użytkowych.^[30]

Obiekt historyczny w Reichstett. Fort Rapp jest częścią 14 fortyfikacji wzniesionych w Alzacji przez pruskiego generała Von Moltke po upadku Strasburga w 1870 roku podczas wojny francusko-pruskiej i po oblężeniu Strasburga. Zbudowany w latach 1872-1874 i oddany do użytku 26 września 1874 r., stanowił część fortyfikacji mających chronić miasto przed atakami francuskimi. Od 1918 roku i powrotu Alzacji-Lotaryngii do Francji nosi imię francuskiego generała Jeana Rappa. Fort znajduje się w Reichstett, wiosce położonej 10 minut drogi na północ od Strasburga i należącej do Wspólnoty Miejskiej Strasburga.

Fort zawiera 200 pomieszczeń i mógł pomieścić garnizon liczący 800 ludzi. Broniło go 18 armat o kalibrze 90-150 mm.^[34]

Place Broglie to jeden z głównych placów miasta Strasburg we francuskim departamencie Bas-Rhin.

Plac znajduje się na Grande Île, starożytnym centrum miasta, i ma kształt wydłużonego prostokąta o długości 275 metrów i szerokości 50 metrów. Na uwagę zasługuje jego prestiżowe otoczenie: Opera, Ratusz, Pałac Gubernatora, Pałac Prefekta, Strasburski budynek Banque de France oraz historyczny budynek Mess. Architektura cywilna obejmuje renesans (nr 2), rokoko (nr 12), secesję (nr 1), historyzm (nr 22) i styl alzacki z muru pruskiego (nr 15). W najdalej na zachód wysuniętym punkcie placu, w pobliżu mostu Pont du Théâtre prowadzącego do Neustadt, stoi fontanna Janusa (fontaine de Janus), zaprojektowana przez Tomiego Ungerera i uruchomiona w 1988 r. z okazji 2000-lecia pierwszej wzmianki o Argentoratum.

W miejscu obecnego budynku Banque de France (okazały gmach w stylu Ludwika XV z lat 1925-1927) znajdowało się niegdyś miejsce narodzin Karola de Foucauld oraz dom Filipa-Fryderyka de Dietrich, w którym Rouget de l'Isle podobno po raz pierwszy zaśpiewał Marsyliankę. Te dawne domy i znaczące wydarzenia upamiętniono na fasadzie budynku za pomocą tablic pamiątkowych.

Pomnik autorstwa Georges'a Saupique'a, znajdujący się w pobliżu gmachu opery (obelisk z piaskowca ozdobiony rzeźbami z brązu), upamiętnia Philippe'a Leclerca de Hauteclocque'a i wyzwolenie Strasburga. Został on odsłonięty w 1951 roku. W pobliżu stoi pomnik François Christophe de Kellermanna autorstwa Léona-Alexandre'a Blanchota (1935). Obok ratusza znajduje się pomnik Marsylianki, dzieło Alfreda Marzolffa (1922).

Place Broglie to przystanek linii tramwajowej w Strasburgu, obsługiwanej przez linie B, C i E.^[35]