Park Narodowy Écrins - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Góra we Francji. La Grande Ruine – góra w grupie górskiej Écrins w Alpach Delfinackich we Francji.

Położona w grzbiecie górskim, odgałęziającym się od głównego grzbietu grupy w szczycie la Roche Faurio i biegnącym na północ ku La Meije. Grzbiet ten rozdziela w tym miejscu dolinę źródłowych cieków Romanche na wschodzie od doliny potoku Torrent des Etançons (dopływu le Vénéon) na zachodzie. Posiada dwa wierzchołki, rozdzielone wyraźną przełączką Giraud-Lézin (fr. Brèche Giraud-Lézin): południowy (główny), zwany la Pointe Brevoort (3765 m n.p.m.), oraz północny (niższy), zwany le Pic Maître (3726 m n.p.m.). Z racji położenia obydwa wierzchołki stanowią doskonałe punkty widokowe na szczyty i doliny północnej części grupy górskiej Écrins.^[3]

Szczyt we Francji. Pic de Neige Cordier – szczyt w grupie górskiej Écrins we francuskich Alpach Delfinatu.

Leży w północno-wschodniej części grupy górskiej Écrins. Wznosi się w głównym grzbiecie wododziałowym tej grupy, biegnącym tu z północy z przełęczy Arsine przez lodowiec Arsine na Pic de Neige Cordier, a z niego na południowy zachód w kierunku La Roche Faurio (3730 m n.p.m.) i dalej najwyższego masywu tej grupy - Barre des Écrins (4102 m n.p.m.). Grzbiet ten rozdziela dorzecza Guisane na wschodzie i Romanche na zachodzie.

Pic de Neige Cordier jest ważnym punktem zwornikowym: w kierunku południowo-wschodnim odgałęzia się tu długi grzbiet ze szczytami Montagne des Agneaux (3663 m n.p.m.) i Pointe des Arcas (3478 m n.p.m.), opadający na południu ku dolinie Vallouise, natomiast w kierunku północnym – krótkie ramię zakończone szczytem Pics de Chamoissière (3215 m n.p.m.) w widłach źródłowego cieku Romanche i jej pierwszego prawobrzexnego dopływu – potoku Rif de la Planche.

W kierunku północno-wschodnim szczyt opada stromymi zerwami skalnymi nad zachodni kraniec lodowca Arsine. W kierunku północno-wschodnim spod szczytu spływa niewielki lodowczyk wiszący, obrywający się nad dolne piętro lodowca de la Plate des Agneaux. Natomiast strome pola firnowe, schodzące prawie spod samego wierzchołka po stronie południowej, łączą się bezpośrednio z płynącym niżej Białym Lodowcem.

Pierwszego wejścia dokonali Paul Guillemin, Emile Pic i Pierre Estienne 3 sierpnia 1877 r.

Nazwa szczytu upamiętnia francuskiego alpinistę Henri Cordiera.^[4]

Szczyt we Francji. Les Bans – szczyt w Alpach Delfinackich, części Alp Zachodnich, w grupie górskiej Écrins. Leży w południowo-wschodniej Francji w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w granicach Parku Narodowego Écrins. Na jego północnych zboczach bierze swój początek lodowiec Pilatte.

Szczyt można zdobyć ze schronisk Refuge des Bans (2076 m n.p.m. u południowo-wschodnich podnóży) i Refuge de la Pilatte (2572 m n.p.m. u północnych podnóży). Góra posiada cztery wyróżniające się szczyty: południowy, najwyższy (3669 m n.p.m.), północno-zachodni (3630 m n.p.m.), wierzchołek ramienia północno-zachodniego (3475 m n.p.m.) oraz północny (3662 m n.p.m.).

Pierwszego wejścia dokonał W.A.B. Coolidge z przewodnikami Christianem Almerem i Ulrichem Almerem 14 czerwca 1878 r.^[6]

Szczyt we Francji. Vieux Chaillol – szczyt w grupie górskiej Écrins we francuskich Alpach Delfinackich, części Alp Zachodnich. Leży w departamencie Alpy Wysokie w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże.

Jest najdalej na południowy zachód wysuniętym trzytysięcznikiem tej grupy górskiej. Leży w drugorzędnym grzbiecie, wybiegającym w kierunku południowo-zachodnim od szczytu Les Bans (3669 m n.p.m.) i rozdzielającym doliny rzeki Drac (region Champsaur) na południu od doliny jej dopływu Séveraisse (region Valgaudemar) na północy. Pomimo znacznej wysokości nie jest szczytem zlodowaconym - najbliższym lodowcem jest położony ok. 1,2 km na północny wschód lodowiec Glacier de l'Aup.

Vieux Chaillol jest dobrym punktem widokowym zarówno w kierunku północno-wschodnim, na grupę Écrins (zwłaszcza masywy Les Bans i L'Olan), jak i na położone na zachodzie Prealpy Delfinackie (zwłaszcza Masyw Dévoluy). Szczyt można zdobyć ze schroniska Refuge du Tourond (1712 m). Najbliższa miejscowość to Saint-Michel-de-Chaillol.^[10]

Lodowiec we Francji. Glacier Blanc – najdłuższy i drugi co do wielkości lodowiec w grupie górskiej Écrins w Alpach Delfinackich we Francji. Znajduje się na terenie Parku Narodowego Écrins.

Glacier Blanc otoczony jest wysokimi szczytami Alp Delfinackich: Barre des Écrins, Roche Faurio i Pic de Neige Cordier. Tworzy się głównie na północnych stokach Barre des Écrins i jej bocznego wierzchołka Dôme de neige des Écrins. Spływa szerokim łukiem, początkowo ku północnemu wschodowi, po czym zakręca ku południowemu wschodowi i wreszcie ku południu, w kierunku Pré de Mme Carle. Wypływające spod niego wody zasilają potok St. Pierre, należący do zlewiska rzeki Durance.

Nazwa lodowca powstała na zasadzie kontrastu jego czysto białej powierzchni z ciemną powierzchnią sąsiedniego Glacier Noir.

Obecnie Glacier Blanc, podobnie jak inne lodowce alpejskie, jest w odwrocie. Jest on znacznie obficiej zasilany śniegiem niż np. sąsiedni Glacier Noir, lecz jego jęzor schodzący obecnie do wysokości 2350 m n.p.m. ze względu na południową wystawę jest znacznie bardziej narażony na letnią ablację.

W przeszłości (jeszcze w I połowie XIX w.) jęzor lodowcowy Glacier Blanc w dolnej części łączył się z jęzorem położonego bardziej na południe i oddzielonego masywem Barre des Écrins lodowca Glacier Noir. W 1815 r. koniec jęzora znajdował się na płaskim terenie Pré de Madame Carle, na wysokości ok. 1880 m n.p.m. i zaledwie o kilkadziesiąt metrów od obecnego schroniska Cézanne. Pomiędzy rokiem 1815 a 1986 czoło Białego Lodowca cofało się ze średnią szybkością ok. 9 m na rok, co daje łącznie ponad 1,5 km. Od roku 1986 do 2012 czoło lodowca cofnęło się jednak o 726 m, co daje już 28 m na rok, przy czym dla dekady 2003-2012 było to już średnio 41 m na rok. Jeszcze gorsze pod tym względem były ostatnie lata. W 2011 r. czoło lodowca cofnęło się o 76 m, natomiast w 2012 - aż o 101 m. W tymże 2012 r. czoło lodowca nie było już widoczne z punktu pomiarowego wytyczonego w 2007 r. Trzeba było wyznaczyć nowy punkt, usytuowany 10 m od aktualnego położenia czoła lodowca. W tym nowym punkcie, jeszcze rok wcześniej schowanym pod jęzorem, w 1986 r. grubość lodu wynosiła 86 m.

Na podstawie prowadzonych obserwacji stwierdzono, że w latach 1981-2002 poziom lodowca obniżył się średnio o 12 m (od 0 m w strefie przyległej do stoku Barre des Écrins przez ok. 30 m w części środkowej po 65 m na końcu jęzora), co oznacza ubytek kubatury lodu o 45-50 milionów metrów sześciennych. Ilość śniegu, jaka spadła na lodowiec zimą 2011-2012 (w przeliczeniu na równoważnik wody) wyniosła 1,26 m. Jednak letnia ablacja w 2012 r. uszczupliła lodowiec o 2,58 m, co daje łącznie ubytek w wysokości 1,32 m. Oznacza to, że w ciągu tego jednego roku poziom lodowca obniżył się o 1,45 m, co daje ubytek objętości lodowca w wysokości ok. 5 milionów metrów sześciennych. Rekordowym pod tym względem był jednak rok 2003, kiedy ubytek (w przeliczeniu na równoważnik wody) wyniósł 2,1 m, co daje stratę grubości lodowca równą 2,31 m.

Glacier Blanc jest przedmiotem badań ruchu lodowców, prowadzonych przez Park Narodowy Écrins wspólnie z laboratorium glacjologii i geofizyki Państwowego Ośrodka Badań Naukowych (fr.: Centre National de la Recherche Scientifique – CNRS).

Na lewym (orograficznie) brzegu lodowca, na wysokości 2542 m n.p.m. wznosi się murowane schronisko turystyczne sekcji Briançon Francuskiego Klubu Alpejskiego (CAF), zwane Refuge du Glacier Blanc. Znacznie wyżej, bo na wysokości 3170 m n.p.m. na skalnej ostrodze na tym samym brzegu lodowca, stoi (również murowane) schronisko tej samej sekcji CAF, zwane Refuge des Écrins.^[12]

Lodowiec we Francji. Glacier Noir – drugi co do długości lodowiec w grupie górskiej Écrins w Alpach Delfinackich we Francji. Znajduje się na terenie Parku Narodowego Écrins.

Glacier Noir otoczony jest najwybitniejszymi szczytami Alp Delfinackich: Barre des Écrins, Pic Coolidge, l'Ailefroide, Pic sans Nom i Mont Pelvoux. Spływa generalnie ku północnemu wschodowi, w kierunku Pré de Mme Carle. Wypływające spod niego wody zasilają potok St. Pierre, należący do zlewiska rzeki Durance. W górnej części Glacier Noir posiada dwie odnogi: południową, dłuższą, spływającą spod przełęczy Col de la Temple i z północnych stoków l'Ailefroide oraz północną, spływającą spod przełęczy Col des Avalanches.

Nazwa lodowca (fr. noir - czarny) wiąże się z tym, iż w swej dolnej części jest on pokryty grubą pokrywą moreny powierzchniowej, zbudowanej z ciemnego rumoszu skalnego pochodzącego z południowych zboczy Barre des Écrins.

W przeszłości (jeszcze w I połowie XIX wieku) jęzor lodowcowy Glacier Noir w dolnej części łączył się z jęzorem położonego bardziej na północ i oddzielonego masywem Barre des Écrins Glacier Blanc. Obecnie Glacier Noir, podobnie jak inne lodowce alpejskie, jest w odwrocie. Pokryty w dużej części moreną powierzchniową, jest znacznie lepiej chroniony przed działaniem promieni słonecznych niż sąsiedni Glacier Blanc i dzięki temu jego jęzor schodził (w 2009 r.) do wysokości 2174 m n.p.m..

Glacier Noir jest przedmiotem badań ruchu lodowców, prowadzonych przez Park Narodowy Écrins wspólnie z laboratorium glacjologii i geofizyki Państwowego Ośrodka Badań Naukowych (fr.: Centre National de la Recherche Scientifique – CNRS).^[15]

Szczyt we Francji. Pic Sans Nom – szczyt w Alpach Delfinackich, części Alp Zachodnich. Leży w południowo-wschodniej Francji w regionie Owernia-Rodan-Alpy.

Jeden z najwyższych szczytów w grupie górskiej Écrins. Ma kształt potężnej turni, nieco zaokrąglonej u szczytu. Wznosi się w bocznej grani grupy Écrins, która w masywie l’Ailefroide odgałęzia się w kierunku wschodnim i kończy się masywem Mont Pelvoux. Od zachodu głęboko wcięta szczerbina, nosząca bardzo obrazową nazwę le Coup de Sabre (Cięcie Szablą; 3494 m n.p.m.), oddziela go od znacznie niższej, lecz równie strzelistej turni, noszącej nazwę Pic de Coup de Sabre. Natomiast od wschodu dość głęboka przełęcz oddziela go od masywu Mont Pelvoux. Ku północy Pic sans Nom opada potężną ścianą skalną wprost na Czarny Lodowiec (franc. Glacier Noir). Natomiast w kierunku południowym wysyła wybitną grań, zwaną Arête du Sélé, opadającą ku dolince Sélé (franc. vallon du Sélé).

Podstawa masywu Pic sans Nom zbudowana jest z granitów, natomiast wierzchołek – z gnejsów i anateksytów (tj. granitów o niejednorodnej strukturze, bogatych we wtrącenia gnejsów).

Szczyt otaczają lodowce: Glacier Noir na północy oraz Glacier du Coup de Sabre i Glacier de Sialouze na południu. Jest jednym z najtrudniejszych do zdobycia szczytów w Alpach w ogóle. Wejścia nań dokonuje się zwykle ze schroniska Refuge Cézanne (1874 m).

Pierwsze wejście: 10 lipca 1877 r. J.-B. Colgrove i Richard Pendlebury z przewodnikami Gabrielem i Josefem Spectenhauserami.^[19]

Wysoki szczyt z rozległymi widokami. Barre des Écrins – najwyższy szczyt w grupie Écrins w Alpach Delfinackich we Francji. Znajduje się na terenie Parku Narodowego Écrins.

Jest to pierwszy – od południa – czterotysięcznik Alp. Ma kształt potężnej, wyszczerbionej łopaty, której południowo-zachodnia ściana jest skalista, a północno-wschodnia – pokryta polami śnieżnymi i lodowcami.

Usytuowana w samym sercu masywu, trudno dostępna i prawie niewidoczna z otaczających masyw dolin, przez długi czas góra nie przyciągała zainteresowania pierwszych zdobywców szczytów alpejskich. O jej dominacji w całej grupie górskiej przekonano się dopiero po zdobyciu w 1828 r. jednego z wierzchołków położonego w sąsiedztwie Mont Pelvoux. Do 1860 r. tj. do momentu przyłączenia do Francji Sabaudii z Mont Blanc, Barre des Écrins była najwyższym szczytem w tym państwie.

Barre des Écrins została zdobyta dopiero w 1864 przez Anglików Adolphusa W. Moore'a, Horace'a Walkera i Edwarda Whympera z przewodnikami Christianem Almerem i Michelem Crozem.

Góra dostępna jest dla zaawansowanych turystów wysokogórskich, tym niemniej większość wejść kończy się na nieco niższym i łatwiejszym wierzchołku północnym, zwanym Dôme de neige des Écrins.^[20]