Turyn - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Pałac królewski ze zbrojownią i muzeum. Pałac Królewski w Turynie – pałac dynastii sabaudzkiej w Turynie, zbudowany w XVII wieku z inicjatywy regentki Sabaudii, Krystyny Marii Burbon. W 1946 roku przejęty przez państwo włoskie i przeznaczony na muzeum dynastii sabaudzkiej.^[1]

Muzeum kina w zabytkowej wieży. Museo Nazionale del Cinema – muzeum kinematografii w Turynie, otwarte 27 września 1958 roku w oparciu o zbiór dokumentów związanych z historią kinematografii w Turynie, zgromadzonych przez Marię Adrianę Prolo od 1941 roku. W 1992 roku założono fundację jej imienia, mającą za zadanie wspieranie działalności muzeum. Muzeum od 2000 roku mieści się w historycznym budynku Mole Antonelliana.^[2]

Znana budowla i muzeum kina. Mole Antonelliana – budynek użyteczności publicznej w Turynie, architektoniczny symbol tego miasta, zbudowany w latach 1863–1889 według projektu Alessandra Antonellego na zlecenie miejscowej gminy żydowskiej jako synagoga, sprzedany następnie miastu z powodu trudności związanych z finansowaniem jego budowy. W latach 1908–1938 mieściło się w nim muzeum włoskiego zjednoczenia, a od 2000 roku muzeum kinematografii Museo Nazionale del Cinema.

Mając 167,5 m wysokości jest najwyższym ceglanym budynkiem w Europie.

Od nazwy budynku zaczerpnięta została nazwa derbów dwóch największych i najbardziej znanych drużyn piłkarskich z Turynu (Juventusu i Torino) – Derby Della Molle.^[3]

Rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej – zespół kilkunastu budowli w Turynie i jego okolicach, powstałych po 1562 roku, kiedy książę Sabaudii, Emanuel Filibert, przeniósł stolicę z Chambéry do Turynu. Zapoczątkowany przez niego program budowlany kontynuowali jego następcy. W efekcie powstał zespół cennych budowli, które zaprojektowali i udekorowali najwybitniejsi architekci i artyści poszczególnych epok. W skład zespołu wchodzą: Pałac Królewski oraz rezydencje wiejskie i pawilony myśliwskie. Rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej zostały w 1997 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.^[4]

Wielkie muzeum z antykami i sztuką użytkową. Palazzo Madama e Casaforte degli Acaja to pałac w Turynie, w Piemoncie. Był pierwszym senatem Królestwa Włoch, a swoją tradycyjną nazwę zawdzięcza ozdobom, które otrzymał za czasów dwóch królowych z rodu Sabaudzkiego.^[7]

XVIII-wieczny Kościół na wzgórzu z widokiem na Alpy. Bazylica Superga to kościół w Superga, w pobliżu Turynu.^[8]

Odrestaurowany rokokowy pałac myśliwski. Palazzina di caccia di Stupinigi – rezydencja myśliwska w Stupinigi należąca do króla Sycylii i Sardynii Wiktora Amadeusza II.^[9]

XVII-wieczny pałac i ogrody. Villa della Regina to pałac w mieście Turyn, w Piemoncie, we Włoszech. Pierwotnie został zbudowany przez rodzinę Savoy w XVII wieku.^[10]

Ozdobny barokowy pałac i muzeum. Palazzo Carignano to zabytkowy budynek w centrum Turynu, we Włoszech, w którym mieści się Muzeum Risorgimento. Była to prywatna rezydencja książąt Carignano, od których pochodzi jej nazwa. Jego zaokrąglona fasada różni się od innych fasad tej samej budowli. Znajduje się przy Via Accademia delle Scienze.^[11]

Museo Nazionale dell'Automobile, założone przez Carlo Biscaretti di Ruffia, to muzeum motoryzacyjne w Turynie, w północnych Włoszech. Muzeum posiada kolekcję prawie 200 samochodów osiemdziesięciu marek motoryzacyjnych z ośmiu krajów. Muzeum mieści się w budynku z 1960 roku i ma trzy piętra. Po restrukturyzacji w 2011 roku muzeum jest ponownie otwarte, a jego powierzchnia wystawiennicza została powiększona z 11 000 metrów kwadratowych do 19 000 metrów kwadratowych. Muzeum posiada także własną bibliotekę, centrum dokumentacji, księgarnię i audytorium.^[12]

Muzeum Juventusu, zwane J-Museum, to muzeum sportu poświęcone najbardziej utytułowanemu klubowi piłkarskiemu we Włoszech, Juventus F.C. Muzeum jest częścią kompleksu otaczającego Juventus Stadium; jest w całości dwujęzyczne w języku włoskim i angielskim, a zostało otwarte w 2012 roku, w 115. rocznicę powstania klubu, przez prezydenta klubu Andreę Agnellego i prezesa muzeum Paolo Gambertiego.

J-Museum dokumentuje historię Juventusu, piłki nożnej w Turynie i narodowej drużyny piłkarskiej, wykorzystując nowoczesne technologie, kolekcję pamiątek, zdjęć, dokumentów instytucjonalnych i sprzętu piłkarskiego używanego przez historycznych zawodników klubu, a także trofea zdobyte przez Juventus i drużynę kobiet.^[13]

Stadion piłkarski w Turynie, Włochy. Allianz Stadium – stadion piłkarski w Turynie, we Włoszech. Może pomieścić 41 254 widzów. Swoje spotkania rozgrywa na nim Juventus F.C. Obiekt powstał w latach 2009–2011 w miejsce wyburzonego Stadio delle Alpi i został zainaugurowany 8 września 2011 roku spotkaniem towarzyskim Juventusu z Notts County, zakończonym remisem 1:1. Jest to pierwszy w historii włoskiego futbolu stadion należący w całości do klubu. Wszystkie pozostałe zespoły rozgrywają mecze na stadionach miejskich. Obiekt był areną meczu finałowego Ligi Europy w sezonie 2013/2014. Od 1 lipca 2017 roku na podstawie porozumienia z grupą ubezpieczeniową Allianz, stadion nosi nazwę Allianz Stadium.^[14]

Zamek w Turynie. Zamek Valentino to zabytkowy budynek w północno-zachodniej części włoskiego miasta Turyn. Znajduje się w Parco del Valentino i jest siedzibą Wydziału Architektury Politechniki Turyńskiej. Jest to jedna z rezydencji królewskiego rodu Sabaudzkiego wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1997 roku.^[15]

Park w Turynie, Włochy. Parco del Valentino – publiczny park położony na południowo-wschodnich obrzeżach śródmieścia Turynu. Granice parku wyznacza od północy Corso Vittorio Emanuele II, od wschodu Pad, od zachodu Corso Massimo D'Azeglio, a od południa hala Torino Esposizioni. Naturalną kontynuacją parku są tereny rekreacyjne ciągnące się na południe wzdłuż Padu i Corso Unità d’Italia aż do terenów wystawowych Italia '61. Sam Parco del Valentino ma powierzchnię 421 000 m².^[16]

Palazzo Chiablese to skrzydło Pałacu Królewskiego w Turynie, w północno-zachodnich Włoszech.

Była to rezydencja księcia Chablais, a następnie Carlo Felice, króla Sardynii, i Ferdynanda, księcia Genui. Obecnie mieści się tu kolekcja kulturalna upamiętniająca historię Piemontu. Jest otwarty dla zwiedzających w środę, czwartek, piątek od 16.00 do 20.00 oraz podczas konferencji prasowych, wydarzeń kulturalnych, koncertów.^[17]

Zabytkowa XV-wieczna katedra. Katedra Metropolitalna Św. Jana Chrzciciela w Turynie – najważniejszy kościół katolicki Turynu. Znana z przechowywanego w jej bocznej kaplicy Całunu Turyńskiego.

Powstała w latach 1491-1498, prawdopodobnie jako dzieło Meo del Caprina. Kaplica Całunu została dobudowana w latach 1668-1694.^[19]

Zabytkowy neoklasycystyczny kościół katolicki. Kościół Gran Madre di Dio to kościół w stylu neoklasycystycznym położony na zachodnim brzegu rzeki Pad, naprzeciw Ponte Vittorio Emanuele I prowadzącego do Piazza Vittorio Veneto, Turyn, region Piemont, Włochy.^[20]

Zamek w Moncalieri. Zamek Moncalieri to pałac w Moncalieri, w Piemoncie, w północnych Włoszech. Jest to jedna z rezydencji królewskiego rodu Sabaudzkiego wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1997 roku.^[22]

Pinacoteca Giovanni e Marella Agnelli to galeria sztuki w Turynie we Włoszech. Otwarto ją w 2002 roku na najwyższym piętrze kompleksu Lingotto, gdzie na dachu fabryki, 34 metry od toru testowego, wznosi się "scrigno", czyli stalowa konstrukcja o powierzchni 450 metrów kwadratowych, zaprojektowana przez Renzo Piano. Jej kształt przypomina kryształowy statek kosmiczny, nawiązując do futurystycznego stylu pierwotnego budynku. Stała kolekcja galerii obejmuje wybór obrazów i rzeźb pochodzących z prywatnej kolekcji Gianniego i Marelli Agnelli, takich jak "Blondynka" Renoira i "Nogresse" Maneta, a także obrazy Matisse'a, Canaletta, Tiepolo, Canovy, Piscassa i Modiglianiego. Galeria organizuje również czasowe wystawy sztuki współczesnej.^[23]

Przestronna galeria sztuki włoskiej i holenderskiej. Galleria Sabauda – jedna z najbogatszych w dzieła sztuki pinakotek we Włoszech. Znajduje się w Palazzo dell'Accademia delle Scienze, w Turynie, przy Via Accademia delle Scienze 6.^[24]

Pomnik konny Emmanuela Philiberta, powszechnie znany jako Caval ëd bronz, wznosi się na środku Piazza San Carlo w centrum Turynu, w regionie Piemont we Włoszech.^[25]

Kościół w Turynie, Włochy. Kościół San Lorenzo w Turynie – rzymskokatolicki kościół w Turynie, w archidiecezji Turynu. Położony jest na Piazza Castello, tuż przed Piazzetta Reale. Jego fasada utrzymana jest w stylu sąsiednich budynków. Zbudowany przez teatyńskiego zakonnika Guarino Guariniego.

Jest nie tylko jednym z najważniejszych i najbardziej sugestywnych dzieł modeńskiego architekta, ale baroku w ogóle.^[26]

Muzeum w Turynie. Museo Civico d'Arte Antica to muzeum sztuki mieszczące się w Palazzo Madama w Turynie we Włoszech. Posiada znaną kolekcję obrazów z okresu średniowiecza, renesansu i baroku. Zostało ponownie otwarte w 2006 roku po kilku latach renowacji.^[27]

Piazza San Carlo, znany wcześniej jako Piazza Reale, Piazza d'Armi i Place Napoléon, jest jednym z głównych placów miejskich w Turynie we Włoszech. Został wytyczony w XVI i XVII wieku i jest przykładem stylu barokowego.

Pomnik konny Emanuela Philiberta z 1838 r. autorstwa Carla Marochettiego znajduje się w centrum placu, otoczonego portykami zaprojektowanymi przez Carla di Castellamonte około 1638 r. Bliźniacze kościoły Santa Cristina i San Carlo Borromeo zamykają południowy skraj placu. Bliźniacze kościoły Santa Cristina i San Carlo Borromeo zamykają południową krawędź placu.^[28]

Brama Palatyńska to brama miejska z epoki rzymskiej znajdująca się w Turynie we Włoszech. Brama zapewniała dostęp przez mury miejskie Julii Augusty Taurinorum od strony północnej i w rezultacie stanowiła Porta Principalis Dextra starego miasta.

Brama Palatyńska jest jednym z najlepiej zachowanych na świecie rzymskich wrót z I w. p.n.e. i stanowi główny dowód archeologiczny fazy rzymskiej miasta. Wraz z pozostałościami teatru antycznego, znajdującymi się w niewielkiej odległości od niej, stanowi część tzw. parku archeologicznego, otwartego w 2006 r.^[29]

cappella dei Mercanti, Negozianti e Banchieri, lepiej znana jako cappella dei Mercanti, to katolicka kaplica w historycznym centrum Turynu we Włoszech.

Kaplica, której budowa została zatwierdzona w XVI w., została zbudowana pod koniec XVI w., a większość znajdujących się w niej dzieł sztuki pochodzi z lat 1600 i XVII w., w stylu barokowym.

W zakrystii znajduje się Kalendarz Wieczysty zbudowany przez inżyniera Giovanniego Planę, prymitywna maszyna licząca.^[30]

Kościół Santa Maria al Monte dei Cappuccini to późnorenesansowy kościół na wzgórzu z widokiem na rzekę Pad, na południe od mostu Piazza Vittorio Veneto w Turynie, we Włoszech. Został zbudowany dla zakonu kapucynów; budowę rozpoczęto w 1583 roku, a zakończono w 1656 roku. Pierwotny projekt należał do Ascanio Vitozziego, ale prace dokończył inżynier Giacomo Soldati.

Pod ołtarzem lewej kaplicy spoczywa ciało świętego Ignacego z Santhià. W ołtarzu głównym pierwotnie znajdował się obraz Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny autorstwa Orazia Gentileschiego, obecnie znajdujący się w Muzeum Sztuki Starożytnej w Turynie.^[31]

Królewska Zbrojownia w Turynie to jedna z najważniejszych na świecie kolekcji broni i zbroi, utworzona w Turynie przez rodzinę Savoyów. Muzeum jest obecnie częścią Musei Reali di Torino, królewskiego obiektu, w którym połączono Pałac Królewski, Galerię Sabaudyjską, Muzeum Archeologiczne, Bibliotekę Królewską i Zbrojownię. Od 1997 r. cały obiekt znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.^[32]

Bazylika w Turynie. Bazylika Matki Bożej Wspomożycielki to kościół w Turynie, w północnych Włoszech. Pierwotnie był częścią domu dla ubogich chłopców założonego przez Jana Bosko, obecnie zawiera szczątki księdza Bosko i 6 000 relikwii innych świętych.^[33]

Grattacielo Intesa Sanpaolo w Turynie we Włoszech to wieżowiec, a także siedziba grupy bankowej Intesa Sanpaolo.^[34]