Wenecja - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Plac w Wenecji, Włochy. Plac św. Marka w Wenecji – znajduje się w najstarszej części Wenecji i jest najbardziej znanym placem tego miasta. Jego historia zaczyna się w IX wieku i wiąże się z budową pierwszej bazyliki św. Marka. W tym czasie plac ograniczał się do niewielkiego obszaru znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie bazyliki. Przez teren obecnego placu przepływał jeden z kanałów weneckich, dzieląc go na dwie części, z których jedną zajmował sad klasztoru św. Zachariasza. Pod koniec XII wieku plac został powiększony do obecnych rozmiarów. Przebudowa wiąże się ze spotkaniem papieża Aleksandra III z cesarzem Fryderykiem I Barbarossą.

Plac od samego początku był miejscem wielu ważnych wydarzeń i uroczystości. Od czasów doży Pietro II Orseolo obchodzono na nim uroczystość „zaślubin z morzem” podczas świąt Wniebowstąpienia,

Plac św. Marka połączony jest z Piazzettą San Marco. Ograniczają je budynki pałacu Dożów i bazyliki św. Marka. Na wprost bazyliki znajduje się klasycystyczny budynek skrzydła Napoleona (Ala Napoleonica). Budynek łączy ze sobą budynki Starej i Nowej Prokuracji (Procuratie Vecchie i Procuratie Nuove). Napoleon Bonaparte był zachwycony architekturą placu św. Marka. Polecił wybudować skrzydło zamykające zabudowę placu i uznał plac za najpiękniejszy salon Europy.

Do budynku Starej Prokuracji przylega wieża zegarowa (Torre dell'Orologio) a przy Nowej Prokuracji góruje dzwonnica św. Marka Campanile. Na przedłużeniu placu za wieżą zegarową, obok bazyliki św. Marka znajduje się Piazzetta dei Leonici – placyk, przy którym usytuowany jest budynek kurii biskupiej.

Większość budowli znajdujących się wokół placu została zbudowana w XVI wieku. Nawierzchnie zmieniono w pierwszych latach XVIII wieku.

Pomieszczenia Ala Napoleonica zajmują muzea:

• Museo Correr ze zbiorami dotyczącymi historii Wenecji, są to kolekcje monet, map, broni, starodruków
• Quadreria z kolekcją obrazów szkoły weneckiej od XIII do końca XV wieku
• Museo Archeologoco z kolekcją starożytnych rzeźb greckich i rzymskich
• Museo del Risorgimento poświęcone pamięci powstania przeciwko Austriakom w marcu 1848 oraz jego przywódcy – Danielowi Maninowi.

W podcieniach budynków Prokuracji znajdują się liczne kawiarnie, wśród których najsłynniejsza nosi nazwę – Caffe Florian.

Plac św. Marka często jest zalewany wodą (acqua alta). Dla umożliwienia przejścia przez plac rozstawiane są wówczas niskie platformy uformowane w ciągi dla pieszych. Pojawiająca się woda w szybkim tempie rozlewa się po placu i również bardzo szybko znika podczas odpływu.^[1]

Gotycki pałac i muzeum. Pałac Dożów – gotycka siedziba władców i rządu Wenecji.

W pierwszym okresie miał charakter obronny. Pierwsza budowla powstała na miejscu bizantyjskiego zamku w 814 roku. Zniszczył ją pożar wywołany podczas powstania przeciwko doży w 976. Odbudowana w XI wieku, była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Doża Sebastiano Ziani wprowadził wiele radykalnych zmian. Zmienił układ funkcjonalny pałacu Dożów (m.in. polecił zbudować osobny budynek tzw. Starej Prokuracji przy placu św. Marka, do którego przeprowadzono wyższych rangą urzędników). Kolejne istotne zmiany zostały wprowadzone w okresie od 1309 do 1424 r.

W 1340 roku wzdłuż wybrzeża rozpoczęto dobudowę gmachu Wielkiej Rady (Maggior Consiglio). Uroczyste poświęcenie odbyło się w 1419, a trzy lata później rozpoczęły się prace nad przedłużeniem budynku w głąb Piazzetty. Nowy budynek uzyskał fasadę z dwukondygnacyjnymi, ażurowymi arkadami.

Główne wejście do pałacu Porta della Carta znajduje się przy budynku bazyliki św. Marka. Prace nad jego budową doża Francesco Foscari powierzył Bartolomeowi i Giovanniemu Buonom w 1438 r. Prace ukończono w 1442 w gotyckim stylu flamboyant. Nad wejściem umieszczono postać doży klęczącego przed lwem (na stronach księgi są widoczne słowa: Pax tibi, Marce evangelista meus Pokój tobie Marku, Ewangelisto mój.. tutaj spocznie twoje ciało). Obecnie w portalu znajdują się tylko kopie rzeźb, oryginały zostały zniszczone w 1797 przez mistrza kamieniarskiego na polecenie Napoleona (ocalała tylko głowa doży, która obecnie znajduje się w muzeum).

W 1483 podczas pożaru została zniszczona część budynku. Odbudowa podjął się Antonio Rizzo. Jego dziełem są także schody Gigantów (Scala dei Giganti) znajdujące się na dziedzińcu, naprzeciw głównego wejścia. Ukończone w 1491 r. schody prowadzą na I piętro. W połowie XVI wieku ozdobiono je dwoma posągami Marsa i Neptuna (rzeźby Jacopo Sansovino). Pracę Rizzo kontynuowali architekci: Pietro Lombardo, Giorgio Spavento, Antonio di Pietro - Scarpagnino oraz Bartolomeo Manapola (ok. 1600 r.).

Pałac Dożów to trzykondygnacyjny budynek obejmujący z trzech stron wewnętrzny, renesansowy dziedziniec (dziedziniec zamyka bazylika św. Marka). Od strony nadbrzeża i Piazzetty na parterze i I piętrze posiada arkadowe loggie. Ściana II piętra jest ozdobiona płytami dwukolorowego kamienia. W środkowej części elewacji, pomiędzy oknami, umieszczono płaskorzeźby nawiązujące do wystroju architektonicznego Porta della Carta. Całość wieńczy ażurowa attyka. Skrzydło usytuowane wzdłuż kanału Pałacowego łączy Most Westchnień z budynkiem nowego więzienia (wcześniej więzienie tzw. Piombi znajdowało się na strychu pałacu, pod dachem z ciężkich, ołowianych płyt).

Po utracie niepodległości pałac Dożów stał się siedzibą władz francuskich, później austriackich. W latach 1811–1904 część pomieszczeń zajmowała biblioteka Marciana.

Obecnie w gmachu znajdują się muzeum Museo dell'Opera z ekspozycją 42 oryginalnych kapiteli z arkad na elewacjach zewnętrznych (zgromadzone po renowacji przeprowadzonej pod koniec XIX wieku). Do zwiedzania udostępnione są także pomieszczenia pałacowe dekorowane freskami m.in. Veronesego (np. Apoteoza Wenecji) i Jacopo Tintoretto (np. Raj). Na fryzie Sali del Maggior Consiglio umieszczono poczet 76 dożów weneckich. Miejsce, w którym powinien znajdować się portret doży Marino Faliero zasłonięte jest kirem (doża został ścięty w 1355 za spiskowanie przeciw republice).^[2]

Niezwykły kościół z 1600 roku z ogromną kopułą. Bazylika Santa Maria della Salute – wenecka barokowa bazylika mniejsza.

Bazylika została zbudowana, zgodnie z dekretem senatu podpisanym przez dożę Nicolò Contarini z 22 października 1630 roku, jako wotum dziękczynne po zakończeniu epidemii dżumy, która pozbawiła życia ok. 1/3 mieszkańców miasta. Została usytuowana nad Kanałem Grande obok budynku morskiej komory celnej Dogana da Mar. Barokowa budowla została zaprojektowana na rzucie ośmioboku otoczonego arkadami i zwieńczona kopułą ustawioną na bębnie. Kościół otacza sześć kaplic.

Projektantem kościoła był Baldassare Longhena. Prace rozpoczęto we wrześniu 1631 roku (po zakończeniu epidemii) a zakończono w 1681. Konsekracja odbyła się 9 listopada 1687 roku. W kościele umieszczono obrazy Tycjana (obraz ołtarzowy – Święty Marek na tronie wraz ze świętymi Kosmą, Damianem, Sebastianem i Rochem) i Jacopo Tintoretto (Wesele w Kanie Galilejskiej), przeniesione z Santo Spirito.

W Wenecji w dniu 21 listopada, rokrocznie odbywa się uroczysta procesja dziękczynna za zdrowie miasta. Prowadzona jest po specjalnie przygotowanym pontonowym pomoście, z placu św. Marka przez Canal Grande do kościoła Santa Maria della Salute.^[3]

Rzeźba: Lizyp. Rumaki Lizypa – znajdująca się w Wenecji grupa czterech wykonanych z brązu rzeźb przedstawiających konie, zdobiąca dawniej fasadę weneckiej bazyliki św. Marka.

Pochodzące z niezachowanej kwadrygi konie są jedynym tego typu zabytkiem zachowanym z czasów starożytności. Data ich powstania jest nieznana, rozciągana między IV wiekiem p.n.e. a IV wiekiem n.e. Brązowe, pozłacane z zewnątrz rumaki mają 2,35 m wysokości i 2,5 m długości. W środku są puste. Niektórzy przypuszczają, że jest to dzieło Lizypa lub jednego z jego uczniów. Podstawę do takiego przypisania stanowi wzmianka w Historii naturalnej (34,63) Pliniusza Starszego o brązowej kwadrydze wykonanej przez artystę dla Rodyjczyków.

Rzeźby pierwotnie znajdowały się w Chios, w V wieku na rozkaz cesarza bizantyjskiego Teodozjusza II zostały przeniesione na konstantynopolitański hipodrom, gdzie ozdobiły dach loży cesarskiej. Podczas IV wyprawy krzyżowej zostały po złupieniu Konstantynopola w 1204 roku na polecenie doży Enrico Dandolo wywiezione do Wenecji, gdzie umieszczono je na fasadzie bazyliki św. Marka.

Po zdobyciu Wenecji przez Francuzów w 1797 roku konie wywieziono do Paryża, gdzie w 1808 roku umieszczono je na szczycie Arc du Carrousel. Do Wenecji powróciły po upadku Napoleona w 1815 roku. W XX wieku rzeźby poddano licznym renowacjom, a w czasie I i II wojny światowej czasowo demontowano je w celu przeniesienia w bezpieczne miejsce. Po renowacji dokonanej w latach 1979–1980 rzeźby na trwałe zdjęto z fasady, zastępując je kopiami. Oryginały trafiły na ekspozycję do weneckiego Museo Marciano.^[6]

Rozległy kościół z 1300 roku i dzieła Tycjana. Bazylika Santa Maria Gloriosa dei Frari, zwana potocznie Frari, jest kościołem umiejscowionym przy Calle del Magazzen w Wenecji, w północnych Włoszech.

Masywny franciszkański kompleks klasztorny założony został w XIII wieku, a następnie przebudowany w XIV i XV.

Przyległe krużganki są miejscem, w których spoczywają archiwa państwowe, dokumentujące 1000 lat historii weneckiej. Z zewnątrz i w środku kościół z cegły pozbawiony jest dekoracji. Prostota budynku wynika bezpośrednio z reguły zakonu franciszkańskiego. W nawie głównej dominują urocze stalle na chórze, jedyne, jakie zachowały się w Wenecji oraz gotycka balustrada oddzielająca nawę od prezbiterium. Po bokach znajdziemy grobowce dożów - w północnej części budowli Pomnik Pesara, upamiętniający dożę Giovanniego Pesara (1658). W centralnym punkcie kościoła, przy ołtarzu głównym, znajduje się obraz Wniebowzięcie Tycjana. Na prawo od ołtarza głównego umiejscowiono wejście do kaplicy rodowej rodziny Pesaro, służąca jako zakrystia. W południowej (prawej) nawie znajduje się grobowiec Tycjana, wzniesiony trzy wieki po jego śmierci. W kościele znajdują się XV-wieczne stalle z płaskorzeźbami, które przedstawiają świętych oraz Wenecję, a także nagrobek Claudia Monteverdiego (z lewej strony głównego ołtarza).

Jest największym ze wszystkich gotyckich kościołów w Wenecji.^[9]

Imponująca charakterystyczna wieża katedralna. Dzwonnica św. Marka – najwyższa budowla Wenecji, wysoka na 98,6 metrów. Wolno stojąca kampanila, będąca dzwonnicą bazyliki św. Marka, jest symbolem miasta. Zbudowana została między IX a XII wiekiem. Wielokrotnie przebudowywana, między innymi na skutek pożarów, wywołanych przez uderzenia piorunów. Katastrofalne i brzemienne w skutki okazało się zwłaszcza uderzenie pioruna w 1745 roku. Podjęte wówczas działania okazały się niewystarczające, a budowla popadała stopniowo w ruinę. 14 lipca 1902 roku zawaliła się. W latach 1903–1912 została wiernie odbudowana z zewnątrz, jednak jej konstrukcja i struktura przestrzenna powstały z wykorzystaniem nowoczesnych wówczas rozwiązań. Nazywana familiarnie przez Wenecjan „el paron de casa”, czyli „pan domu” w języku weneckim.^[15]

Neoklasycystyczne miejsce imprez i wystaw. Palazzo Cavalli-Franchetti to pałac w Wenecji, we Włoszech, niedaleko Ponte dell'Accademia i obok Palazzo Barbaro nad Wielkim Kanałem Weneckim. Od 1999 roku jest siedzibą Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti i często odbywają się w nim imprezy kulturalne.

Pałac został wzniesiony w 1565 roku. W XIX wieku został zmodernizowany wewnętrznie i wzbogacony zewnętrznie w stylu gotyku weneckiego, z bogatym obramowaniem okien, przez szereg wielkich właścicieli. Pierwszych neogotyckich ulepszeń dokonano po 1840 r., kiedy młody arcyksiążę Fryderyk Ferdynand Austriacki (1821-1847) ponownie zebrał posiadłość, Palazzo Cavalli-Gussoni, która została podzielona między spadkobierców, i rozpoczął kompleksowy projekt mający na celu zapewnienie bardziej widocznej obecności Habsburgów wzdłuż Wielkiego Kanału, jako że Austro-Węgry otrzymały terytoria Wenecji po wojnach napoleońskich. Po jego przedwczesnej, niezamężnej śmierci, w 1847 r. pałac kupił Henryk, comte de Chambord, nazywany przez burbońskich legitymistów "Henrykiem V", który powierzył dalsze prace restauracyjne Giambattiście Medunie; jego portret na balkonie, z Santa Maria Della Salute w tle, znajduje się w pałacu książęcym w Modenie.

W 1878 roku baron Raimondo Franchetti (1829-1905), który ożenił się z Sarą Luizą de Rothschild (1834-1924), córką Anselma Salomona Rothschilda z wiedeńskich Rothschildów, kupił pałac i zlecił dalsze prace architektowi Camillo Boito, który zbudował wielką klatkę schodową. We wrześniu 1922 roku pałac został sprzedany przez wdowę po Franchettim Istituto Federale di Credito per il Risorgimento delle Venezie.^[16]

Kanał we Włoszech. Canal Grande – cieśnina w Wenecji o długości 3,8 km. Ma kształt odwróconej litery „S” i przepływając przez środek miasta dzieli je na dwie części, każda po 3 dzielnice : Cannaregio, San Marco i Castello, Santa Croce, San Polo i Dorsoduro.

Szerokość cieśniny waha się od 30 do 60 m osiągając głębokość nawet do 6,0 m. Brzegi łączą cztery mosty:

• Most Akademii (wł. Ponte dell'Accademia)
• Most Bosych (wł. Ponte degli Scalzi)
• Most Rialto (wł. Ponte di Rialto)
• Most Konstytucji (wł. Ponte della Costituzione)

Kanał został zbudowany w XV wieku i łączy wenecką lagunę (Piazzale Roma przy dworcu kolejowym) z kanałem św. Marka (Canale di San Marco), przy Piazzetta di San Marco.

Wzdłuż jego brzegów znajduje się ponad 170 budowli z fasadami skierowanymi w stronę wody, które można podziwiać podczas wycieczki gondolą albo tramwajem wodnym (vaporetto). Większość z nich została wzniesiona pomiędzy XIII, a XVII wiekiem. Najbardziej znane budowle to:

• pałac Ca’ d’Oro (Złoty Dom)
• kościół Santa Maria della Salute
• pałac Ca’ Da Mosto

Gotycki kościół pełen dzieł sztuki. Bazylika Santi Giovanni e Paolo w Wenecji – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy Castello. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym parafii Santi Giovanni e Paolo Martiri, wchodzącej w skład wikariatu San Marco - Castello.

Wraz z bazylikami św. Marka i Santa Maria Gloriosa dei Frari stanowi panteon sławy i historii Republiki Weneckiej. Jest drugim oficjalnym kościołem Republiki po bazylice św. Marka, a z uwagi na fakt, iż wiele znanych osobistości (w tym 25 dożów) ma tu swoje nagrobki, jest odpowiednikiem londyńskiego Westminster Abbey.

Razem z bazyliką Santa Maria Gloriosa dei Frari stanowi najdoskonalszy przykład gotyku weneckiego, a zarazem gotyckiej architektury sakralnej.^[21]

Zecca to szesnastowieczny budynek w Wenecji we Włoszech, w którym niegdyś mieściła się mennica Republiki Weneckiej. Wybudowana w latach 1536-1548, mocno boniowana kamienna budowla, pierwotnie posiadająca tylko dwa piętra, została zaprojektowana przez Jacopo Sansovino w miejsce wcześniejszej mennicy, specjalnie w celu zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego i odpowiedniego zabezpieczenia depozytów srebra i złota. Giorgio Vasari uznał ją za najwspanialszą, najbogatszą i najsilniejszą z budowli Sansovino.

Produkcję monet kontynuowano po upadku Republiki Weneckiej w 1797 r., ale zaprzestano w 1852 r., podczas drugiego okresu dominacji austriackiej (1814-1866). Budynek został następnie zaadaptowany i od 1872 do 1900 r. służył jako siedziba Izby Handlowej. Od 1904 r. mieści się w nim główna część Biblioteki Marciana, której historyczny budynek obok jest obecnie w dużej mierze muzeum.^[27]