Neapol - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Muzeum Narodowe San Martino to muzeum otwarte dla publiczności w Neapolu w 1866 r., po zjednoczeniu Włoch, kiedy to dom zakonny, włączony do zlikwidowanych dóbr kościelnych, został uznany za zabytek narodowy.

Z woli neapolitańskiego archeologa Giuseppe Fiorellego pomieszczenia te miały służyć do gromadzenia w muzeum świadectw życia Neapolu i południowych królestw (najpierw Królestwa Neapolu i Królestwa Sycylii, a następnie Królestwa Dwóch Sycylii). Do muzeum, które mieści się na dwóch poziomach, wchodzi się z dwóch krużganków domu zakonnego.

Od grudnia 2014 roku Ministerstwo Dziedzictwa Kulturowego i Działalności Gospodarczej zarządza muzeum i domem czarterowym poprzez Zespół Muzeów Kampanii, który w grudniu 2019 roku stał się Regionalną Dyrekcją Muzeów.^[3]

Średniowieczny zamek i galeria sztuki. Castel Nuovo, znany również jako Maschio Angioino – zamek w Neapolu, w południowych Włoszech – główny symbol architektoniczny miasta.

Przed wstąpieniem na tron Karola Andegaweńskiego, księcia francuskiego w 1266, stolicą Królestwa Neapolu było Palermo (na Sycylii). W Neapolu znajdowała się królewska rezydencja – Castel Capuano. Kiedy Karol rozkazał przeniesienie stolicy z Palermo do Neapolu, rozkazał również wybudować nowy zamek, który pomieściłby dwór i znajdował się blisko morza.

Prace rozpoczęły się w 1279, a zakończyły trzy lata później. Nad ich przebiegiem czuwali francuscy architekci. Przez nieszpory sycylijskie, zamek pozostał niezamieszkany aż do roku 1285 – wtedy Karol I Andegaweński zmarł i zastąpił go na tronie jego syn – Karol II Kulawy. Castel Nuovo stał się wkrótce rdzeniem historycznego centrum miasta i świadkiem wszystkich ważnych wydarzeń (np. 13 grudnia 1294 papież Celestyn V zrzekł się swoich tytułów w hallu zamku, a jedenaście dni później Bonifacy VIII został wybrany przez kolegium kardynalskie na kolejnego papieża i natychmiast został wysłany do Rzymu, aby wyrwać się spod zwierzchności Andegawenów).

Podczas rządów króla Roberta I Mądrego (który objął tron w 1309) zamek został rozbudowany i upiększony, przez co stał się również centrum sztuk. W 1347 Castel Nuovo został oblężony przez armię Ludwika I Wielkiego, króla Węgier. Został odbudowany po powrocie królowej Joanny I. Przeprowadzone przez Joannę pozwoliły jej przetrzymać w zamku kolejne oblężenie armii Ludwika I. Zamek był oblegany kilkanaście razy w czasie kolejnych lat. Od roku 1399 stał się oficjalną rezydencją króla Władysława I, ale zaczął podupadać pod rządami jego siostry – Joanny II.

W 1442 zamek stał się własnością dynastii aragońskiej – zapoczątkowanej przez króla Alfonsa V Wspaniałego. Aragońscy królowie zmodernizowali zamek i przystosowali go do nowych rodzajów broni. Wtedy został dodany słynny łuk triumfalny, zaprojektowany przez Francesco Laurana i wybudowany z okazji wejścia Alfonsa V do Neapolu.

W hallu zamku baronowie m.in. Antonello II di Sanseverino, książę Salerno i Francesco Coppola, hrabia Sarno, zaplanowali słynny zamach na króla Ferdynanda I – syna Alfonsa V. Król zaprosił baronów na fiestę, ale w pewnym momencie do hallu weszli żołnierze i zagrodzili wszystkie wyjścia – baronów aresztowano, a następnie stracono. Sala Baronów do 2006 była miejscem, gdzie zbierała się rada gmin neapolitańskich.

Po ciężkim oblężeniu Neapolu przez wojska Karola VIII Walezjusza, króla Francji w 1494, Królestwo zostało przyłączone do Hiszpanii. Zamek został z rezydencji króla stał się ważną fortecą. Podczas wizyt w Neapolu hiszpańscy królowie mieszkali właśnie w Castel Nuovo (np. Karol V Habsburg w 1535). Zamek ponownie stał się rezydencją, w 1734, kiedy Karol III Burbon koronował się na króla Neapolu. Jego potomkowie jednak wybudowali sobie obok Castel Nuovo inną, większą rezydencję – Palazzo Reale.

Ostatnia przebudowa i renowacja zamku miała miejsce w 1823. Obecnie w środku znajduje się Museo Civico di Castel Nuovo. Zamek stoi przy dużym placu – Piazza Municipio – w samym sercu miasta.^[4]

Muzeum sztuki i skarbów międzynarodowych . Museo di Capodimonte – włoskie muzeum sztuki w Neapolu.

Pałac, w którym znajduje się obecnie muzeum, został wybudowany przez Karola Burbona w 1754 roku. Był on wielbicielem sztuki, założycielem teatru San Carlo oraz królewskiej manufaktury porcelany. Pałac, prócz funkcji wypoczynkowej, miał spełniać rolę miejsca, gdzie przechowywana będzie królewska kolekcja dzieł sztuki.

Kolekcja powstawała dzięki XVI wiecznym mecenasom sztuki rodu Farnese. Alessandro Farnase w 1534 roku został papieżem Pawłem III. Był on wielbicielem malarstwa a jego portrety malował Tycjan i Sebastiano del Piombo. Jego bratanek, kardynał Alessandro Farnase powiększył kolekcje i umieścił ją w Palazzo Farnese. W tym czasie kolekcja rozrosła się o dzieła m.in. Tycjana, El Greca, Bronzina, Lorenza Lotta oraz Rossa Florentina. Zbiory zostały poszerzone o kolekcje bibliotekarza i sekretarza Alessandra, Fulvia Orsiniego. W XVII wieku zbiory rozrosły się o obrazy przedstawicieli szkoły emiliańskiej. Do ich powiększenia przyczynili się przedstawiciele rodu Farnese z parmeńskiej gałęzi. W XVIII wieku zbiory trafiły do Karola III. Jeszcze przed trafieniem ich do pałacu Capodimonte zbiory znajdowały się w Neapolu w Museo Farnesiano.

W późniejszym okresie, za panowania Józefa Bonapartego i Joachima Murata, zbiory jeszcze bardziej powiększyły się i zostały udostępnione dla zwiedzających. Dziś obejrzeć można dzieła zgromadzone w salonie Galerii Farnese, w Apartamentach Królewskich (głównie porcelana, portrety rodzinne i wyroby jubilerskie). Na drugim piętrze znajdują się obrazy z okresu neapolitańskiego a także dzieła caravaggionistów. Na drugim piętrze znajdują się sala Galerii Narodowej Capodimonte z dziełami sztuki XIX wiecznej i nowoczesnej.^[5]

Obszar wulkaniczny z kraterami i starożytnymi ruinami. Pola Flegrejskie – kaldera superwulkanu o średnicy 13 kilometrów położona w okolicach Neapolu. Pod kalderą znajduje się gigantyczne jezioro płynnej magmy.

W centrum kaldery znajduje się miasto Pozzuoli, zamieszkałe przez ponad 80 tys. osób. Łączna liczba mieszkańców kaldery to ok. 360 tys. osób.

Na terenie kaldery znajdują się 24 kratery i stożki wulkaniczne, a także fumarole, solfatary i gorące źródła. Dochodzi tam do częstych trzęsień ziemi, a ze szczelin wydobywają się gazy wulkaniczne. Zdarzają się również deformacje podłoża – w rejonie portu Pozzuoli grunt uniósł się w latach 80. XX wieku o ok. 3 m. Podwyższoną aktywność odnotowano w latach 1950–1952, 1969–1972 oraz 1982–1984; podobne zmiany odnotowano w okresie poprzedzającym ostatnią nowożytną erupcję w 1538 roku.

Do ostatniego wielkiego wybuchu Campi Flegrei doszło około 40 tys. lat temu. W powietrze wyleciało wtedy ok. 300 km³ popiołów i kawałków skał, a ziemia została zalana 200 kilometrami sześciennymi magmy. Doprowadziło to do ukształtowania dzisiejszych ignimbrytów kampanijskich, wielkich połaci skał utworzonych z pyłów, które opadły po eksplozji superwulkanu. Szacuje się, że po tym wybuchu Campi Flegrei globalna temperatura spadła o 1–2 °C.

Istnieją hipotezy, że to wybuch Campi Flegrei mógł przyczynić się do wyginięcia neandertalczyków w Europie. Umożliwić miało to ekspansję bardziej odpornego Homo sapiens.^[6]

Klasztor. Certosa di San Martino to dawny zespół klasztorny, obecnie muzeum, znajdujący się w Neapolu, w południowych Włoszech. Wraz ze stojącym obok Castel Sant'Elmo jest to najbardziej widoczny punkt orientacyjny miasta, wznoszący się na szczycie wzgórza Vomero, z którego rozciąga się widok na zatokę. Klasztor kartuzów został ukończony i oddany do użytku za czasów królowej Joanny I w 1368 roku. Poświęcony był świętemu Marcinowi z Tours. W pierwszej połowie XVI wieku został rozbudowany. Później, w 1623 r., został jeszcze bardziej rozbudowany i pod kierunkiem architekta Cosimo Fanzago stał się w zasadzie budowlą, którą widzimy dzisiaj.

W 1799 r. antyklerykalne francuskie siły okupacyjne zniszczyły klasztor i zmusiły mnichów do ucieczki. W następnych dziesięcioleciach mnisi kilkakrotnie podejmowali próby ponownego założenia domu zakonnego. Ostatnia próba zakończyła się niepowodzeniem w 1866 r., kiedy to państwo ostatecznie skonfiskowało posiadłość. Dziś w budynkach mieści się Muzeum Narodowe San Martino z ekspozycją artefaktów z epoki hiszpańskiej i burbońskiej, a także z pokazami sceny presepe-nativity - uważanej za jedną z najlepszych na świecie.^[9]

Bogaty kościół z freskami i grobowcami. San Domenico Maggiore – kościół w Neapolu, na południu Włoch, znajdujący się na placu o tej samej nazwie. Plac jest jednym z najbardziej interesujących w Neapolu i znajduje się na ulicy, popularnie zwanej "Spaccanapoli" w historycznym centrum Neapolu. Był jedną z trzech głównych ulic na osi wschód-zachód oryginalnego greckiego miasta Neapolis.

W centrum placu znajduje się obelisk, tzw. "słup morowy" zwieńczony posągiem świętego Dominika, założyciela zakonu dominikanów, wzniesiony po zarazie w 1656. Oryginalnym projektantem wieży był neapolitański architekt Cosimo Fanzago. Budowa wieży została rozpoczęta po pladze w 1656 i została ostatecznie zakończona w 1737 za Karola III Burbona.

Kościół San Domenico Maggiore zawiera mniejszy kościół, oryginalny kościół zbudowany na tej stronie w X. wieku, San Michele Arcangelo a Morfisa.

Karol II rozpoczął w Neapolu odbudowę nowego kościoła San Domenico Maggiore. Dzieło zostało wykonane między 1283 i 1324, kościół został poddany modyfikacji w ciągu wieków, a w 1670 został przebudowany w stylu barokowym. W XIX wieku kościół przywrócono do pierwotnego projektu gotyckiego.

Klasztor związany z kościołem zasłynął z czołowych postaci w historii religii i filozofii. Była to oryginalna siedziba Uniwersytetu w Neapolu, gdzie Tomasz z Akwinu, były mnich w San Domenico Maggiore, wrócił do nauczania teologii w 1272. Filozof mnich, Giordano Bruno, mieszkał tutaj.

Artystycznie, najbardziej zauważalną cechą są freski namalowane przez Pietro Cavallini w Kaplicy Brancaccio (1309), opowiadania przedstawiające świętego Jana Ewangelisty, Ukrzyżowanie, opowiadania z Magdaleny, Apostołów Piotra, Pawła i Andrzeja. W XIII wieku krucyfiks mówił do Tomasza z Akwinu. W zakrystii znajduje się seria 45 grobów członków aragońskiej rodziny królewskiej, w tym króla Neapolu Ferdynanda I.^[13]

Bogaty w dzieła sztuki okrągły neoklasycystyczny kościół. San Francesco di Paola to okazały kościół położony na zachód od Piazza del Plebiscito, głównego placu Neapolu we Włoszech.

Na początku XIX wieku król Neapolu Joachim Murat (szwagier Napoleona) zaplanował cały plac i duży budynek z kolumnadami jako hołd dla cesarza. Kiedy Napoleon został ostatecznie pokonany, na tronie Neapolu ponownie zasiedli Burbonowie. Ferdynand I kontynuował budowę - zakończoną w 1816 roku - ale przekształcił jej efekt końcowy w kościół, który widzimy dzisiaj. Franciszek z Paoli, który w XVI w. przebywał w klasztorze w tym miejscu.

Kościół nawiązuje do rzymskiego Panteonu. Przed fasadą znajduje się portyk wsparty na sześciu kolumnach i dwóch filarach jońskich. Wewnątrz kościół jest okrągły, z dwiema bocznymi kaplicami. Kopuła ma wysokość 53 metrów (174 stóp). Autorem portyku jest neapolitański architekt Leopoldo Laperuta, natomiast główny budynek jest dziełem szwajcarskiego architekta Pietro Bianchi.^[16]

Ozdobny XVIII-wieczny budynek opery. Real Teatro di San Carlo, pierwotnie nazwany tak przez monarchię Burbonów, a obecnie znany po prostu jako Teatro San Carlo, to teatr operowy w Neapolu we Włoszech, połączony z Pałacem Królewskim i przylegający do Piazza del Plebiscito. Jest to najstarszy nieprzerwanie działający teatr operowy na świecie. Został otwarty w 1737 roku, kilkadziesiąt lat przed mediolańską La Scalą i wenecką La Fenice.

Sezon operowy trwa od końca stycznia do maja, a sezon baletowy od kwietnia do początku czerwca. Niegdyś budynek mógł pomieścić 3285 widzów, ale obecnie liczba miejsc została zmniejszona do 1386. Ze względu na swoje rozmiary, konstrukcję i starożytność był wzorem dla teatrów budowanych później w Europie.^[19]

Stadion w Neapolu, Włochy. Stadio Diego Armando Maradona – wielofunkcyjny stadion w Neapolu z trybunami o pojemności 54 726 miejsc, wybudowany w latach 1952–1959 i otwarty 6 grudnia 1959. Od tego momentu domowy obiekt SSC Napoli. Kilkukrotnie przebudowywany, w szczytowym okresie posiadał około 90 000 miejsc, będąc tym samym drugim pod względem wielkości obiektem sportowym we Włoszech. Jeden ze stadionów-gospodarzy piłkarskich mistrzostw świata 1990, mistrzostw Europy w 1968 i 1980, turnieju piłkarskiego Igrzysk Olimpijskich 1960, Igrzysk Śródziemnomorskich 1963, a także Letniej Uniwersjady 2019. 23 oficjalne spotkania międzypaństwowe rozegrała na nim również piłkarska reprezentacja Włoch. 4 grudnia 2020 zmieniono jego oficjalną nazwę ze Stadio San Paolo na Stadio Diego Armando Maradona dla uczczenia pamięci Diego Maradony, legendy miejscowego klubu.^[20]

Obiekt historyczny w Neapolu. Pałac Immacolatella to pałac w stylu późnobarokowym położony nad brzegiem wody w Neapolu we Włoszech.

Projekt pałacu przypisuje się malarzowi, rzeźbiarzowi i architektowi Domenico Antonio Vaccaro, a jego budowę ukończono w latach czterdziestych XVIII wieku jako stację kwarantanny dla portu w Neapolu. W tamtych czasach stał on na półwyspie połączonym z lądem poprzez kościół Santa Maria del Portosalvo (Świętej Marii od Bezpiecznej Przystani). W latach 30. XX w. teren od strony północnej został zasypany.

Nazwa pałacu pochodzi od posągu Niepokalanego Poczęcia autorstwa Francesco Pagano, który stoi na dachu nad wejściem. Słynna fontanna Immacolatella, zwana obecnie Fontanną Olbrzyma, była początkowo związana z budynkiem i zaprojektowana przez Michała Anioła Naccherino. Została ona przeniesiona i obecnie stoi przy drodze nadmorskiej, via Nazario Sauro, w pobliżu Castel dell'Ovo.^[22]

Teatro del Fondo to teatr w Neapolu, obecnie znany jako Teatro Mercadante. Znajduje się on przy Piazza del Municipio #1, frontem zwrócony na zachodnią stronę Castel Nuovo i w pobliżu Molo Siglio. Wraz z Teatro San Carlo był pierwotnie jednym z dwóch królewskich teatrów operowych XVIII- i XIX-wiecznego miasta.

Otwarto go w 1779 r. jako "Teatro del Real Fondo di Separazione", gdzie wystawiano opery komiczne śpiewane głównie w języku toskańskim. Wystawiano tu opery Mozarta: Don Giovanni, Wesele Figara i Così fan tutte (1812-1815), a także kilka oper francuskich pod patronatem i wpływem Józefa Bonaparte, króla Neapolu (1806-1808). Z teatru korzystali później Gioachino Rossini, który został dyrektorem muzycznym teatrów królewskich, Giovanni Pacini i Gaetano Donizetti oraz wielu innych czołowych kompozytorów.

Po okresie względnej bezczynności, w 1871 r. zmieniono nazwę na Real Teatro Mercadante, od nazwiska Saverio Mercadante, dzięki czemu w teatrze ponownie zaczęto wystawiać przedstawienia operowe.

Obecnie jest częścią Teatro Stabile Napoli.^[23]

Kościół z 1200 roku z kolekcją sztuki i rzymskie pozostałości. San Lorenzo Maggiore to kościół w Neapolu, we Włoszech. Znajduje się on dokładnie w geograficznym centrum historycznego centrum starożytnego grecko-rzymskiego miasta, na skrzyżowaniu via San Gregorio Armeno i via dei Tribunali. Nazwa "San Lorenzo" może również odnosić się do nowego muzeum otwartego na jego terenie, a także do starożytnego rzymskiego rynku znajdującego się pod kościołem - Macellum of Naples.

Początki kościoła wiążą się z obecnością zakonu franciszkanów w Neapolu za życia samego św. Franciszka z Asyżu. Franciszka z Asyżu. Miejsce budowy obecnego kościoła miało zrekompensować zakonowi utratę wcześniejszego kościoła na terenie, na którym Karol I Andegaweński postanowił zbudować swoją nową fortecę, Maschio Angioino, pod koniec XIII wieku.

San Lorenzo to właściwie kościół i klasztor. Nowe muzeum zajmuje trzy piętra nad dziedzińcem i poświęcone jest całej historii regionu, który skupia się wokół San Lorenzo, poczynając od klasycznej archeologii, a kończąc na prezentacji historycznych szlaków żeglugowych z Neapolu przez Magna Grecia i Imperium Rzymskie. W muzeum szczegółowo opisano historię miejscowego "ratusza", który został zburzony w XIII w., aby postawić kościół, a następnie kontynuowano ją od czasów angiwijskich aż do historii najnowszej.

Pod San Lorenzo wykopano około połowy oryginalnego rzymskiego rynku. Miejsce to jest otwarte od 1992 r. i jest wynikiem 25 lat żmudnych prac wykopaliskowych. Targowisko jest jedynym wykopaliskami na dużą skalę o tematyce grecko-rzymskiej w centrum miasta.

W tym kościele Boccaccio poznał swoją ukochaną Fiammettę (1338).^[24]

Gotycki kościół z ozdobną sztuką i grobowcami. San Giovanni a Carbonara - kościół w Neapolu, w południowych Włoszech, położony na północnym końcu Via Carbonara, we wschodniej ścianie starego miasta. Nazwa Carbonara zostało nadane tej części Neapolu, gdzie w średniowieczu zbierano i spalano śmieci poza murami miasta.

Klasztor wraz z kompleksem kościoła San Giovanni został założony w 1343 przez zakon augustynianów. Kościół został ukończony przed 1414 przez króla Władysława andegaweńskiego, który założył tu Panteon - hołd dla ostatnich władców Neapolu z dynastii Andegawenów. Sam król pochowany został w imponującym grobowcu. Budowla została rozbudowana w ciągu trzech następnych wieków i zawiera rzeźby i grafiki, w tym grób Andrea Ciccione oraz kaplice Caracciolo del Sole i Caracciolo di Vico, gdzie pochowano także Giovanniego Caracciolo, faworyta królowej Neapolu Joanny II, siostry króla Władysława.^[28]