Spoleto - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Katedra w Spoleto jest katedrą archidiecezji Spoleto-Norcia utworzonej w 1821 roku, wcześniej diecezji Spoleto, oraz głównym kościołem umbryjskiego miasta Spoleto, we Włoszech. Poświęcona jest Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.

Kościół jest zasadniczo przykładem architektury romańskiej, z nawą główną i dwiema nawami bocznymi przeciętymi transeptem, choć później został zmodyfikowany. Został zbudowany w drugiej połowie XII wieku, po spustoszeniu miasta przez wojska Fryderyka Barbarossy, na terenie, na którym wcześniej stała katedra pod wezwaniem świętego Primianusa (San Primiano), zniszczona przez cesarza. W XV i XVI wieku dobudowano godną uwagi zewnętrzną kruchtę i dzwonnicę.

Fasada podzielona jest na trzy pasma. W dolnym znajdują się piękne architrawowane drzwi z rzeźbionymi słupkami. Po obu stronach ganku znajdują się dwie ambony. Górne pasma rozdzielone są oknami różanymi i łukami ostrołukowymi. Najbardziej rzucającą się w oczy cechą górnej fasady jest bizantyjsko-hieratyczna mozaika przedstawiająca Chrystusa udzielającego błogosławieństwa, wykonana przez niejakiego Solsternusa (1207). Swoje dzieło opatrzył on napisem "Doctor Solsternus, hac summus in arte modernus" (doktor Solsternus, niezwykle nowoczesny w swojej sztuce), nazywając siebie wybitnym artystą nowożytnym. Nic więcej o nim nie wiadomo. Z pewnością wyprzedził swoich współczesnych, ponieważ musiało upłynąć jeszcze pół wieku, zanim mozaiki w kościołach rzymskich prześcignęły jego styl. W części dzwonnicy współczesnej kościołowi wykorzystano elementy rzymskie i wczesnośredniowieczne.

Wnętrze zostało znacznie przebudowane w XVII-XVIII w., ale zachowało oryginalną kosmatą posadzkę nawy głównej. Innym zabytkiem jest freskowana apsyda z czterema Scenami z życia Marii Panny, rozpoczęta w 1467 r. przez Filippa Lippiego, a ukończona dwa lata później przez jego uczniów Fra' Diamante i Piermatteo Lauro de' Manfredi da Amelia. Lippi jest pochowany w południowym ramieniu transeptu.

Na uwagę zasługuje również krzyż ołtarzowy autorstwa Alberta Sozio z 1187 r., bizantyjska ikona podarowana miastu przez Barbarossę na znak pokoju oraz freski Pinturicchia w kaplicy biskupa Eroli. Inne freski z XVI wieku znajdują się w następnej kaplicy. W kościele znajduje się również polichromowana drewniana figura Madonny (XIV w.) oraz chór (XVI w.) z malowanym ołtarzem i tabernakulum, w Kaplicy Relikwii, pod którą znajduje się krypta dawnej katedry San Primiano.^[1]

San Salvatore - kościół w stylu romańskim, dawny kościół bazylikowy, położony w centrum Spoleto, w prowincji Perugia, w regionie Umbria, we Włoszech.

Odnowienie kościoła przez Lombardów datuje się na VIII wiek i jest on świadectwem stylu architektonicznego Longobardów Mniejszych, "wyznaczającego przejście od starożytności do europejskiego średniowiecza".

W 2011 r. zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako część serii obiektów znanych pod nazwą "Longobardowie we Włoszech. Miejsca mocy (568-774 n.e.)", która obejmuje siedem miejsc w całych Włoszech, charakteryzujących się lombardzkimi elementami architektury, malarstwa, rzeźby i sztuki. Oprócz pobliskiego Clitunno Tempietto (PG), pozostałe pięć obiektów to: castrum z wieżą Torba i kościołem poza murami Santa Maria foris portas (VA), obszar monumentalny z zespołem klasztornym San Salvatore-Santa Giulia (BS), obszar Gastaldaga i zespół biskupi (UD), zespół Santa Sofia (BN) oraz sanktuarium San Michele (FG). San Salvatore znajduje się na zabytkowym cmentarzu w Spoleto, na wzgórzu Ciciano, poza obrębem średniowiecznych murów miejskich. Cmentarz został zaprojektowany w 1836 r. przez architekta Ireneo Aleandri.^[3]

Santa Maria della Manna d'Oro to renesansowy, dawny kościół-sanktuarium znajdujący się w centrum Spoleto, w prowincji Perugia, w regionie Umbria, we Włoszech. Kościół zwrócony jest w stronę piazza del Duomo.

W tym miejscu istniało już sanktuarium pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Różańcowej, ale ponieważ było ono zniszczone, a miasto uniknęło splądrowania przez wojska cesarskie w 1527 r., kupcy z gminy postanowili odnowić kościół. Mówi się również, że kupcy ze Spoleto czerpali zyski z handlu z wojskami cesarskimi, stąd nazwa manna złota. Kościół został zbudowany na planie ośmiokąta, nad prostą kwadratową podstawą, a jego wnętrze odzwierciedla ośmiokątny układ.

Budowę rozpoczęto w 1527 roku, ale zakończono dopiero na początku XVII wieku. Wnętrze jest obecnie wykorzystywane jako przestrzeń wystawiennicza i mieści kunsztowną chrzcielnicę pochodzącą z katedry oraz kilka obrazów Sebastiana Conca. AA.VV.^[6]

Teatro Caio Melisso to opera znajdująca się w Spoleto we Włoszech, która służy jako główne miejsce wystawiania przedstawień operowych podczas corocznego letniego Festival dei Due Mondi.

Od końca XVII wieku teatr przeszedł kilka transformacji i zmian nazw. Teatro di Piazza del Duomo, znany również jako Teatro della Rosa, zbudowany około 1667 roku, został zmodernizowany w 1749 roku i ponownie otwarty w 1749 roku jako Nuovo Teatro di Spoleto. Po renowacji w 1817 r. i po wizycie Rossiniego teatr stopniowo przestał być używany i w połowie XIX w. zaistniała potrzeba budowy nowego teatru. 800-miejscowy Teatro Nuovo został zbudowany w latach 1854-1864 przy znacznych kosztach publicznych.

Jednak pomimo powstania Nuovo, stary teatr został zachowany i ponownie odnowiony, z nowym projektem i układem pomieszczeń. Przemianowany na Teatro Caio Melisso na cześć pisarza spoletańskiego, został ponownie otwarty w 1880 roku jako teatr operowy z 350 miejscami siedzącymi, 3 poziomami lóż i galerią.

Istnienie dwóch teatrów operowych przyciągnęło do miasta Gian-Carlo Menottiego, założyciela i dyrektora festiwalu, ponieważ Menotti uważał, że Spoleto oferuje wiele atrakcji. Pierwszy festiwal odbył się w 1958 roku. Inauguracyjną prezentacją Festiwalu, która odbyła się 5 czerwca 1958 roku, był Makbet Verdiego, ale na pierwszych festiwalach pojawiały się także inne, mniej znane i zaniedbane opery. Oprócz własnych oper Menottiego, większość sezonów odzwierciedla szeroki wachlarz epok i stylów.^[8]

San Paolo inter vineas to zabytkowy kościół rzymskokatolicki w Spoleto, w Umbrii, we Włoszech. Określenie "inter vineas" odnosi się do jego położenia poza miastem, wśród winnic.

Kościół w tym miejscu został założony w VI w. za czasów papieża Grzegorza Wielkiego, kiedy to według legendy miał się wydarzyć cud, gdy heretycki ariański biskup lombardzki został oślepiony podczas odprawiania mszy. Pierwsze dokumenty datują budowę kościoła na X wiek, kiedy to kościół był powiązany z klasztorem mniszek benedyktynek. Kościół został przebudowany w 1234 r. i konsekrowany przez papieża Grzegorza IX. W XIV wieku klasztor został opuszczony i przeniesiony w obręb murów miejskich, obok kościoła Sant'Agata. W 1771 r. kościół został ponownie zrekonstruowany, a jego wnętrze na nowo urządzone. W 1965 r. podczas rekonstrukcji starano się podkreślić oryginalny styl późnoromański z początku XIII w. Fasada przypomina dwa inne kościoły. Fasada przypomina dwa inne kościoły w Spoleto, San Pietro i San Ponziano, z centralnym oknem różanym i sugestią nawy głównej oraz dwóch naw bocznych. We wnętrzu znajdują się freski z XIII wieku.^[10]

Palazzo Collicola to muzeum poświęcone pamięci Giovanniego Carandentego, mieszczące się w Palazzo Collicola, XVIII-wiecznym budynku zajmującym całą zachodnią stronę placu o tej samej nazwie w historycznym centrum Spoleto. Oddany do użytku w 2000 r., został wyremontowany w 2019 r. Wraz z Kolekcją Burriego w Città di Castello jest najważniejszym muzeum sztuki współczesnej w Umbrii. Przed 2009 r. nosiła nazwę Galleria Civica d'Arte Moderna. Po Gianluce Marziani, od 2019 roku kierownictwo przeszło w ręce krytyka i historyka sztuki Marco Tonellego, który był współpracownikiem Carandente.

Muzeum ma trzy kondygnacje: parter: 1500 metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej dla wystaw czasowych; pierwsze piętro: w całości zajęte przez mieszkanie szlacheckie, prezentowane są tu meble i obrazy z okresu istnienia pałacu oraz mieści się Biblioteka Carandente; drugie i ostatnie piętro: tu znajduje się stała kolekcja Galerii Sztuki Współczesnej