Mielec - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Muzeum Regionalne Samorządowego Centrum Kultury w Mielcu – muzeum położone w Mielcu. Placówka jest miejską jednostką organizacyjną, działającą w ramach Samorządowego Centrum Kultury.

Pierwsza placówka muzealna w Mielcu powstała w 1964 roku z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej. Zbiory były eksponowane w budynku dawnej Rady Powiatowej (obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna, ul. Kościuszki 10). W związku z dużym zainteresowaniem ekspozycją, naczelnik miasta podjął decyzję o utworzeniu z początkiem 1978 roku Muzeum Regionalnego. Nowo utworzona placówka sukcesywnie przejmowała zbiory muzeum TMZM; przekazywanie to zakończyło się w 1993 roku.

Pierwszą siedzibą Muzeum Regionalnego były pomieszczenia po dawnym Urzędzie Stanu Cywilnego przy ul. Mickiewicza 13. W 1983 roku na potrzeby muzealne pozyskano pałacyk Oborskich przy ul. Legionów. Natomiast w 1987 roku, staraniem TMZM udało się uchronić od wyburzenia Dom Jadernych przy ul. Jadernych - obiekt ten był główną siedzibą muzeum w latach 1993-2002.

Wśród eksponatów znajdują się m.in. kopia aktu lokacyjnego miasta z XVI wieku oraz egzemplarz Biblii Jakuba Wujka z 1599 roku. Zbiory archeologiczne (m.in. kości mamuta, siekierki krzemienne, naczynia gliniane), wyposażenie okolicznych dworów szlacheckich oraz domów chłopskich, kolekcja żelazek. W zbiorach muzeum znajdują się również obrazy Wojciecha Kossaka, Teodora Axentowicza oraz Vlastimila Hofmana. Muzeum posiada także dużą kolekcję pamiątek i prac Władysława Żurawskiego, wybitnego drzeworytnika.

Pałacyk Oborskich na wystawie stałej prezentuje pamiątki związane z dawnymi właścicielami budynku oraz parku - rodziną Oborskich, najstarsze pamiątki związane z Mielcem i regionem w tym kości oraz kieł mamuta odnalezione na terenie Mielca oraz galerię obrazów pokazujących dawnych mieszkańców miasta oraz najcenniejsze obrazy muzeum. W Pałacyku Oborskich eksponowane są także wystawy czasowe o różnorodnej tematyce: archeologiczne, myśliwskie, przyrodnicze - bursztynu oraz związane z różnymi zagadnieniami z historii Miasta.

W głównej siedzibie budynku mieści się również biblioteka muzealna oraz sklepik, gdzie można nabyć publikacje Muzeum.

Natomiast w Domu Jadernych prezentowana jest wystawa związana ze starą fotografią, w ramach której - oprócz zdjęć - zobaczyć można zabytkowy sprzęt fotograficzny: aparaty fotograficzne, kamery filmowe, statywy, obiektywy, lampy błyskowe, rzutniki oraz sprzęt ciemniowy i laboratoryjny.

Muzeum jest obiektem całorocznym, czynnym z wyjątkiem niedziel. Wstęp jest płatny, z wyjątkiem soboty.^[1]

Muzeum Historii Fotografii „Jadernówka” – murowany dom w Mielcu budowany w latach 1904–06 przez fotografa Augusta Jadernego. Dawniej siedziba jego zakładu oraz mieszkanie, był miejscem spotkań lokalnego środowiska artystycznego XX-lecia międzywojennego, a w dobie okupacji hitlerowskiej punktem kontaktowym ruchu oporu. Obecnie mieści filię Muzeum Regionalnego w Mielcu.

„Jadernówka” została zaprojektowana przez Stanisława Bronisławskiego jako budynek parterowy z jednym pomieszczeniem użytkowym na poddaszu. Sam zakład fotograficzny mieścił się w altanie przylegającej do budynku, której północną ścianę oraz część dachu wykonano ze szkła, jednocześnie zapewniając możliwość regulacji oświetlenia przy użyciu rolet.

Od maja 1987 budynek pełni funkcje muzealne. Od 2002, kiedy wyprowadzono z niego główną siedzibę Muzeum Regionalnego, ekspozycje w całości poświęcone są fotografii. Kolekcja liczy ponad 5000 eksponatów i jest trzecim co do wielkości tego typu zbiorem w Polsce, a pod względem ilości samego sprzętu fotograficznego – drugim. Obejmuje ona ponad 2500 zdjęć, głównie autorstwa Augusta i Wiktora Jadernych, około 1300 negatywów, a także sprzęt fotograficzny, w tym ponad 220 starych aparatów i prasę oraz literaturę branżową.

W latach 2010–2011 obiekt został wyremontowany, odtworzono m.in. poczekalnię, altanę oraz napis „Fotograf” na kalenicy. Od stycznia 2019 roku zmieniono nazwę na Muzeum Historii Fotografii „Jadernówka”.^[2]

Zespół budynków Ochotniczej Straży Pożarnej w Mielcu – zespół budynków znajdujących się przy ulicy Kilińskiego 27. Jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem A-364 z 17.08.2009. W skład zespołu wchodzą: strażnica, kręgielnia i wozownia. Strażnica została zbudowana 1882 r. Jest to budynek drewniany, parterowy, otynkowany, zbudowany na planie prostokąta. Przykryty jest dwuspadowym dachem z blachy. Posiada czterokolumnowy portyk z trójkątnym szczytem, na którym znajdowało się malowidło przedstawiające świętego Floriana gaszącego pożar i trzymającego w ręku chorągiew. Strażnica była miejscem, w którym organizowano różne spotkania okolicznościowe, bale, wystawiano sztuki teatralne. Działały tu amatorski teatr oraz orkiestra dęta. Znajduje się w niej Izba Pamięci.Drewniana kręgielnia została zbudowana w 1894 r. Murowany budynek wozowni, wykorzystywany jako garaż zbudowano w 1921 r.^[3]

Dworek Suchorzewskich – budynek znajdujący się przy ulicy Tadeusza Kościuszki 5 w Mielcu. Jest wpisany wraz z ogrodem do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem A-868 z 12.02.1981. Zbudowany został ok. 1830 r. w stylu empire. Zniszczony w czasie II wojny światowej dworek został odnowiony w 1945 r. Jest to budynek parterowy, murowany i otynkowany, na planie wydłużonego prostokąta. Przykryty jest dwuspadowym dachem z blachy. Od frontu posiada na osi czterokolumnowy portyk zwieńczony belkowaniem z tryglifami i trójkątnym szczytem. Prostokątne okna mają nadokienniki, nad nimi gzyms kordonowy, powyżej którego znajduje się rząd par malutkich okienek. We wnętrzach sklepienia kolebkowe z lunetami. Z tyłu dworku znajduje się duży ogród. Właściciel dworku, Ignacy Suchorzewski podczas powstania styczniowego został aresztowany po znalezieniu podczas rewizji magazynu broni. Od końca XIX w. do początku XXI w. w dworku mieściła się apteka.^[5]

Kamienica przy ul. Mickiewicza 2 w Mielcu, Łojczykówka – budynek wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem A-986 z 10.10.1991. Została zbudowana w 1904 r. Zaprojektował ją architekt Leyko dla Jana Łojczyka. Budynek ma kształt litery L, dłuższy jego bok przylega do ulicy Adama Mickiewicza, a krótszy do ulicy Tadeusza Kościuszki. Dwukondygnacyjna kamienica jest zbudowana z cegły, otynkowana. Przykryta jest dwuspadowym blaszanym dachem. Nad drzwiami wejściowymi w narożniku znajduje się balkon z ozdobną balustradą kutą w metalu. Powyżej balkonu znajduje się kopuła wsparta na ośmiokątnym tamburze. Budynek posiada bogate elementy architektoniczne. Jest boniowany i posiada ścianki attykowe, okna są obramowane. Budynek pełnił funkcje handlowe, mieścił się w nim także magistrat oraz posterunek policji, a w czasie okupacji niemieckiej Zarząd Miasta. Po II wojnie światowej był siedzibą Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, Ligi Kobiet oraz innych instytucji, Mieściły się tu także liczne sklepy i zakłady usługowe. W latach osiemdziesiątych XX w. kamienica, której groziło zawalenie się została wykupiona od rodziny Łojczków przez Urząd Miejski i wyremontowana. Ponowny remont w latach 2011-2012, po którym została przeznaczona na siedzibę Miejskiej Biblioteki Publicznej.^[6]

Budynek Sądu Rejonowego w Mielcu – budynek znajdujący się przy ulicy Tadeusza Kościuszki 15. Jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem A-869 z 28.02.1983. Został zbudowany pod koniec XIX w. dla sądu powiatowego. Po zlikwidowaniu powiatów w 1975 r. budynek stał się siedzibą sądu rejonowego. Zbudowany na planie prostokąta dwukondygnacyjny budynek jest murowany i otynkowany. Posiada dwa ryzality: tylny przykryty dwuspadowym dachem oraz frontowy, pięcioosiowy przykryty trójspadowym dachem. Nad środkową częścią ryzalitu frontowego znajduje się trójkątny frontonik ze stylizowanym orłem w obramieniu. Fasada budynku jest trzynastoosiowa. Korpus budynku przykryty jest dachem czterospadowym. Przy głównym wejściu znajduje się tablica upamiętniająca uwolnienie przez partyzanckie oddziały „Jędrusiów” i Armii Krajowej 29 marca 1943 r. ok. 180 więźniów z więzienia przy sądzie.^[7]