Ojcowski Park Narodowy - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Atrakcja turystyczna w Ojcowie, Polska. Zamek w Ojcowie – ruiny zamku, wybudowanego w systemie tzw. Orlich Gniazd, we wsi Ojców w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. Znajdują się na Górze Zamkowej na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

We wczesnej epoce żelaza w miejscu zamku znajdowała się osada kultury łużyckiej zniszczona przypuszczalnie przez najazd Scytów.

Zamek wzniesiono na polecenie Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV w.

Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca Ociec, została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, Władysława Łokietka, który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.^[2]

Maczuga Herkulesa – zbudowana z twardych wapieni skalistych maczuga skalna znajdująca się w Pieskowej Skale na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego znajdującego się w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Stoi na terasie skalnej o wysokości 8–12 metrów, wysokość samej maczugi wynosi około 25 metrów. Stanowi ona bardzo charakterystyczny element krajobrazu Doliny Prądnika i jest jedną z najbardziej znanych skał w Polsce. Powstała wskutek krasowej działalności wód i nierównomiernej wytrzymałości na wietrzenie budującego skały wapienia skalistego.

Po zachodniej stronie Maczugi Herkulesa znajduje się skała Fortepian. Stoi na niej Zamek w Pieskowej Skale. Fortepian jest częścią terasy, na której stoi także Maczuga Herkulesa. Po wschodniej stronie Maczugi Herkulesa znajdują się jeszcze trzy skały; Skała Mickiewicza, Skała Chopina i Napoleon.^[3]

Atrakcja turystyczna w Ojcowie, Polska. Brama Krakowska – jedna z kilku skalnych bram w Ojcowskim Parku Narodowym. Znajduje się w Dolinie Prądnika i zamyka wylot Wąwozu za Krakowską Bramą do tej doliny. Jest klasycznym przykładem bram skalnych. Jej nazwa wywodzi się od tego, że dawniej drogą przez Dolinę Prądnika biegł szlak handlowy z Krakowa na Śląsk. W 1928 roku wmurowano na niej tablicę pamiątkową z okazji wybudowania nowej drogi z Krakowa do Ojcowa, biegnącej dnem Doliny Prądnika, jednak z powodu protestów przyrodników tablicę usunięto w 1935 roku.

Kolumny Bramy Krakowskiej zbudowane są z odpornych na wietrzenie bloków jurajskich wapieni skalistych o wysokości ok. 15 m, lewa kolumna jest wyższa. Brama powstała w wyniku procesów erozyjnych, które intensywniej zachodziły na spękaniach ciosowych, którymi spływała woda. W dalszych etapach dołączyły się zjawiska krasowe i wietrzenie mechaniczne. W skałach bramy dostrzec można płaszczyzny spękań pionowych oraz poziome powierzchnie uławicenia wapieni. W lewej kolumnie bramy zamontowany jest obrazek Matki Boskiej Częstochowskiej.

Obok Bramy Krakowskiej rosną dwa cisy (nasadzone). Skały tworzące bramę pokrywa murawa kserotermiczna, w której dominuje kostrzewa blada, liczne są też kolonie porostów nadające jej miejscami czarne, białe lub ceglaste wybarwienia. Dawniej przy jednej ze skał bramy wypływało źródło odwadniające dolinę za bramą. Później jego ujście obudowano i przesunięto poniżej drogi, a przewodnicy nadali mu nazwę Źródło Miłości

Bramę Krakowską utrwalił w swoich wierszach Józef Cyra (Sonety Ojcowskie).

W odległości około 100 m od Bramy Krakowskiej (w kierunku Ojcowa) znajduje się przy drodze biegnącej Doliną Prądnika duży schron zwany Jaskinią Krowią.

W 1989 r. w okolicach Bramy Krakowskiej odkryto nowy gatunek ślimaka przodoskrzelnego. Nazwano go niepozorką ojcowską Falniowskia neglectissima. Prawdopodobnie jest endemitem i ze względu na rzadkość występowania znajduje się Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.^[4]

Jaskinia w Polsce. Jaskinia Łokietka lub Grota Łokietka – jaskinia krasowa o rozwinięciu poziomym w Dolinie Sąspowskiej w północno-zachodnim zboczu Chełmowej Góry w obrębie Ojcowskiego Parku Narodowego, udostępniona dla ruchu turystycznego.

Z jaskinią wiąże się legenda o Władysławie Łokietku, który schronił się w niej na okres około 6 tygodni po ucieczce z Krakowa przed wojskami czeskiego króla Wacława II. Życie uratował mu pająk, który zasłonił otwór jaskini pajęczyną, wprowadzając w błąd pościg. Pamiątką po tym wydarzeniu są nazwy jaskini oraz poszczególnych jej komór, a także brama w kształcie pajęczej sieci, zamykająca wejście.

Do wejścia prowadzi wąska szczelina skalna o długości 20 metrów (pozostałość korytarza, którego strop zawalił się). Korytarz zwany Głównym prowadzi do Sali Rycerskiej o wymiarach 25 × 10 metrów, z którego wychodzą dwa korytarze: schodami w dół do tak zwanej Sypialni (sztucznie przebity w roku 1974 przez górników Antoniego Jaźwińskiego, Antoniego Kaziróda i Stefana Czerniaka z Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza) oraz tak zwanej Kuchni, sali znajdującej się blisko powierzchni ziemi (ze stropu zwisają korzenie drzew). Sypialnia jest największą salą jaskini o wymiarach 20 × 30 metrów. Szata naciekowa Jaskini Łokietka jest uboga, zachowała się tylko w niedostępnych miejscach. Łączna długość korytarzy i komór wynosi około 270 metrów, temperatura wynosi 7–8 °C.

Jaskinia ta była znana od dawna. Pierwsze wzmianki pochodzą z końca XVII wieku, gdy nosiła nazwę Spelunca Regia (Jaskinia Królewska). Od końca XVIII wieku stanowiła atrakcję turystyczną, zwiedzano ją, wraz z sąsiednią Jaskinią Ciemną, w czasie odwiedzin popularnego wówczas Ojcowa. W 1927 uznana za zabytek.

Jaskinia Łokietka przystosowana jest do obsługi masowego ruchu turystycznego. Istnieją ułatwienia w postaci drewnianych schodów, oświetlenia elektrycznego (od 1987). Rocznie zwiedza ją ponad 90 tysięcy osób.^[6]

Kaplica „Na Wodzie” – kaplica w miejscowości Ojców na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, u podnóży skał zwanych Prałatkami. Jest zabytkowym drewnianym obiektem sakralnym pod wezwaniem świętego Józefa Rzemieślnika.

Wzniesiona została w 1901, w miejscu dawnych łazienek zdrojowych Goplana. Wzniesiono ją na betonowych fundamentach okrakiem nad dwoma brzegami potoku Prądnik. Jak głosi legenda, niezwykłe usytuowanie obiektu wynikało z ominięcia w ten sposób carskiego zakazu budowania na ziemi ojcowskiej, zbudowano więc kaplicę na wodzie.

Kapliczka utrzymana jest w stylu tzw. szwajcarsko-ojcowskim. Elementy architektury alpejskiej widoczne są w ażurowej wieżyczce-sygnaturce. Natomiast wnętrze nawiązuje do stylu zakopiańskiego, modnego na początku XX wieku. Są w niej 3 ołtarze o kształcie szczytów chłopskich chałup. W ołtarzu głównym jest symboliczne słońce, 5 świętych i namalowany w 1901 r. przez jedną z kuracjuszek „Goplany” obraz Matki Boskiej Wspomożenia. Są w nim również elementy patriotyczne; po bokach ołtarza umieszczono 2 orły unoszące się nad trzema podnoszącymi się do góry wężami. Orły symbolizują Polskę, 3 węże trzech zaborców.

Przed kaplica znajduje się łąka zwana polaną Goplana i źródło św. Jana.^[7]

Jonaszówka, nazywana też Grubym Jankiem – skała na orograficznie prawym zboczu Doliny Prądnika na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego. Znajduje się u podnóży Chełmowej Góry w wylocie bocznej Doliny Sąspowskiej. Wraz ze znajdującą się po drugiej stronie tej doliny skałą Plażówki tworzy bramę skalną, słabo jednak rozpoznawalną, gdyż wylot Doliny Sąspowskiej jest dość szeroki. U podnóża Jonaszówki znajdują się stawy z hodowlą pstrąga tęczowego.

Jonaszówka ma ok. 20 m wysokości, na jej szczycie znajdowało się dawniej dno Doliny Sąspowskiej i Prądnika. Górne, strome zbocza porasta rzadki gatunek rośliny – ostnica Jana. Skała znana jest przede wszystkim jako doskonały punkt widokowy. Z dna Doliny Prądnika prowadzi na jej szczyt ścieżka z poręczą. Na szczycie Jonaszówki znajduje się płaska platforma widokowa zabezpieczona barierkami i tablica z panoramą widokową i jej opisem. Z platformy tej dobre widoki na Dolinę Prądnika, Sąspowską i Zamek w Ojcowie. Na przeciwległym, zalesionym i stromym zboczu Doliny Prądnika bieleją skały: Czyżówki, Figowe Skały, Ostrogi i Bystra.^[8]

Igła Deotymy – ostaniec w Dolinie Prądnika w Ojcowskim Parku Narodowym u wylotu wąwozu Wrześnik.

Jest to charakterystyczna, zbudowana z jurajskich wapieni skalistych smukła igła skalna. Powstała w wyniku procesów krasowych. Nazwa skały pochodzi od słowa Deotyma – literackiego pseudonimu Jadwigi Łuszczewskiej. Nadano ją na cześć wizyty poetki w Ojcowie w 1853 roku. Mieszkała ona podobno w willi „Pod Koroną”, obok Igły Deotymy i tu w Dolinie Prądnika czerpała natchnienie do swoich wierszy.

Igła Deotymy wznosi się samotnie po wschodniej stronie potoku Prądnik, pomiędzy Panieńskimi Skałami i Skałami Kawalerskimi. Obok skały pojedyncze zabudowania mieszkańców. Skała nie jest udostępniona do wspinaczki skałkowej. W jej otoczeniu rosną brzozy ojcowskie (nasadzone), gatunek bardzo rzadki, znany z nielicznych tylko stanowisk (obecnie zlokalizowano 11 stanowisk). Opleciona jest winobluszczem, którego liście jesienią przebarwiają się na intensywnie czerwony kolor.^[10]