Zabrze - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Cmentarz, Zabrze, Polska. Cmentarz żydowski w Zabrzu – cmentarz żydowski w Zabrzu położony przy ul. Cmentarnej. Kirkut ten został założony w 1872. Powodem jego założenia było powstanie gminy żydowskiej w Zabrzu oraz utrudnienia w grzebaniu zmarłych, gdyż najbliższe kirkuty znajdowały się wówczas w Bytomiu i Gliwicach. Działka na cmentarz została podarowana gminie żydowskiej przez księcia Guidona Henckla von Donnersmarcka. Większością spraw związanych z uroczystościami pogrzebowymi zajmowało się Święte Bractwo "Chewra Kadisza". Wyjątkowość tego kirkutu wynika z zestawienia w jednym miejscu skromnych macew z monumentalnymi grobowcami rodzinnymi, które należy uznać za symbol częściowej asymilacji społeczności żydowskiej z pruską. Cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 2,2 ha.

Pogrzeby odbywały się tutaj od roku 1872 do 1954, w którym to zaprzestano grzebania zmarłych na tym cmentarzu. W 14 kwaterach pochowany zostało ponad 678 osób. Na cmentarzu zachowało się około 500 nagrobków. Najstarszymi nagrobkami są nagrobki Moritza Adlera oraz Johanny Friedmann, obojga zmarłych w 1872 r.

W przeszłości cmentarz był pozbawiony opieki, co przyśpieszyło jego dewastację, a wiele marmurowych i granitowych nagrobków zostało skradzionych. W latach 1991-1992 dwukrotnie zniszczono cmentarz. Od 1989 r. opiekę nad cmentarzem sprawuje Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzem Żydowskim w Zabrzu. Ciekawostką może być to, że na terenie cmentarza rośnie 266 drzew 13 gatunków.^[3]

Muzeum, Zabrze, Polska. Muzeum Górnictwa Węglowego – instytucja kultury i muzeum utworzone w 1981 r. w Zabrzu, którego organizatorami są Gmina Zabrze i Województwo Śląskie. Jest największym w województwie śląskim centrum turystyki górniczej z dwiema markami, dysponującym czterema nowoczesnymi i atrakcyjnymi zespołami obiektów górniczych, w których prowadzona jest działalność muzealna, edukacyjna i rekreacyjno-rozrywkowa. Muzeum posiada również bogate zbiory związane z historią górnictwa oraz techniką i kulturą górniczą. Od 2007 r. Muzeum wydaje czasopismo „Górnik Polski – Zeszyty Naukowe Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu”. Organizuje też coroczne tematyczne konferencje naukowe. Obecnie dyrektorem muzeum jest mgr Bartłomiej Szewczyk.^[4]

Filharmonia Zabrzańska - instytucja kultury miasta Zabrze, założona w roku 1950 jako Filharmonia Górnicza Związku Zawodowego Górników. Jej celem działania była wówczas popularyzacja muzyki w środowisku robotniczym. Od początku prowadziła też działalność skierowaną na młodszych odbiorców – dzieci i młodzież.

Repertuar prezentowany w Filharmonii Zabrzańskiej ewoluował od operetek i oper, do koncertów typowo filharmonicznych.

W latach 80. XX w. zespół otrzymał nazwę "Filharmonii Państwowej", co było dowodem uznania władz.

W Filharmonii Zabrzańskiej występowało wielu uznanych artystów z kraju, z najsłynniejszych – dyrygenci: Grzegorz Fitelberg, Karol Stryja, Marek Pijarowski i soliści: Wiesław Ochman, Bernard Ładysz, Piotr Paleczny, Wojciech Waleczek, Krystian Zimmerman i Halina Czerny-Stefańska, oraz artyści zagraniczni.

Orkiestra Filharmonii Zabrzańskiej bierze udział w licznych festiwalach, takich jak: im. Krystyny Jamruz w Busku-Zdroju, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej "Gaude Mater" w Częstochowie, im. Jana Kiepury w Krynicy, Śląskiej Trybunie Kompozytorów w Katowicach, Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach i innych. Występuje także na zagranicznych koncert

Filharmonia Zabrzańska prowadzi także działalność wydawniczą – jej orkiestra wydała 2 płyty CD, zrealizowano też nagrania występów dla TVP.

Jej dyrektorem naczelnym i artystycznym od 1990 roku jest Sławomir Chrzanowski.

Od roku 2010 Filharmonia ma swoją siedzibę w zabytkowym budynku (z roku 1911) dawnej Biblioteki Donnersmarcków. Fundatorem jej był zabrzański filantrop Guido Henckel von Donnersmarck.^[6]