Rosja - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Pałac Peterhof, to seria pałaców i ogrodów położonych w Petergofie, w Sankt Petersburgu, w Rosji, zbudowana przez Piotra Wielkiego jako bezpośrednia odpowiedź na Pałac Wersalski Ludwika XIV z Francji. Pierwotnie, w 1709 roku, pałac miał być przeznaczony do zamieszkania na wsi, ale Piotr Wielki dążył do jego rozbudowy w związku z wizytą na francuskim dworze królewskim w 1717 roku, co spowodowało nadanie mu przydomka "rosyjskiego Wersalu". Architektem w latach 1714-1728 był Domenico Trezzini, a zastosowany przez niego styl stał się podstawą baroku petersburskiego, preferowanego w całym Petersburgu. Również w 1714 roku ogrody zaprojektował Jean-Baptiste Alexandre Le Blond, wybrany prawdopodobnie ze względu na wcześniejszą współpracę z wersalskim architektem André Le Nôtre. Francesco Bartolomeo Rastrelli ukończył rozbudowę w latach 1747-1756 dla Elżbiety Rosyjskiej. Zespół pałacowo-parkowy wraz z centrum miasta został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.^[1]

Muzeum sztuki i kultury z 1764 r.. Ermitaż, Ermitaż Państwowy – wielkie muzeum sztuki i rzemiosła artystycznego w Petersburgu, na Nabrzeżu Pałacowym, założone w 1764 przez Katarzynę II Wielką w Małym Ermitażu; państwowa instytucja kultury, największe muzeum w Rosji i jedno z największych na świecie.

Mały Ermitaż w galerię sztuki przemieniła cesarzowa Katarzyna II. Głównym budynkiem Ermitażu jest barokowy Pałac Zimowy, wzniesiony dla carycy Elżbiety w latach 1754–1762 według projektu Bartolomea Rastrellego. W 1766 caryca Katarzyna II poprosiła francuskiego filozofa Denisa Diderota, by w jej imieniu kupował obrazy z kolekcji francuskich. W ten sposób do Sankt Petersburga trafiły płótna Poussina, Watteau, Rembrandta, Rubensa, Rafaela, Tycjana i wielu innych znakomitych malarzy.

5 lutego/ 17 lutego 1852 Mikołaj I udostępnił zbiory publiczności i w tym celu zbudował ostatni pałac zespołu zwany Nowym Ermitażem, który zaprojektował Leo von Klenze. Po rewolucji październikowej na własność państwa przeszły i znalazły się w Ermitażu największe kolekcje prywatne: hrabiego Aleksandra Strogonowa, księcia Grigorija Potiomkina, księcia Mikołaja Jusupowa i braci Morozowów. W 1930 władze sowieckie sprzedały amerykańskiemu milionerowi Andrew Mellonowi 31 obrazów z kolekcji Ermitażu, które trafiły do Galerii Narodowej w Waszyngtonie. Dzisiaj w kolekcji znajduje się m.in. 26 obrazów Rembrandta, 25 – van Dycka, 40 – Rubensa, 12 – Poussina, 12 – Lorraina, 12 – Watteau, 9 – Tiepolo, 11 – Tycjana 15 – Gauguina, 31 – Picassa, 37 – Matissa, 8 – Moneta, 12 rzeźb Canovy i pokazywane od 1995 wywiezione z Niemiec 74 płótna impresjonistów (większość z nich została wcześniej zrabowana przez Wehrmacht, a następnie zdobyta w 1945 przez Armię Czerwoną). Obecnie Ermitaż to jedno z największych muzeów sztuki i malarstwa na świecie.

W czasie II wojny światowej Ermitaż został bezpośrednio trafiony tylko dwukrotnie, pomimo tego że na miasto spadło w tym czasie ponad 150 tysięcy ciężkich pocisków artyleryjskich oraz ponad 10 tysięcy bomb burzących i zapalających.^[3]

Zabytkowy XVI-wieczny kompleks sakralny. Monaster Nowodziewiczy – klasztor wybudowany w 1524 w Moskwie dla uczczenia zdobycia Smoleńska.

We wrześniu 1610 hetman Stanisław Żółkiewski rozlokował w klasztorze Nowodziewiczym cztery polskie chorągwie pod dowództwem Jana Chluskiego, Jana Hreczynina, Olszańskiego i Kotowskiego. We wrześniu 1612 w jego pobliżu rozegrała się bitwa, w której Jan Karol Chodkiewicz, idący na odsiecz oblężonej polskiej załodze moskiewskiego Kremla, poniósł taktyczną porażkę z powstańcami moskiewskimi Dymitra Pożarskiego.

W XVII wieku Zofia Romanowa, siostra cara Piotra I Wielkiego, przebudowała go, a w 1682 stał się on jej drugą rezydencją. W tym samym klasztorze została zamknięta, gdy Piotr I przejął władzę. Niedługo później uwięził tam również swą pierwszą żonę Jewdokiję Łopuchiną.

W 1922 klasztor został zamieniony w Muzeum Emancypacji Kobiet. W 1934 stał się filią Państwowego Muzeum Historycznego.

W 2021 r. monaster zyskał status stauropigialnego.

Niektóre części zespołu klasztornego:

• cmentarz Nowodziewiczy, przyległy do murów klasztoru
• sobór Smoleńskiej Ikony Matki Bożej, wznoszony w latach 1524–1525, wzorowany na kremlowskim soborze Uspieńskim, o bogato zdobionym freskami wnętrzu
• cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, stawiana w okresie 1685–1687, katedra eparchii kołomieńskiej
• nadbramna cerkiew Przemienienia Pańskiego, budowana w latach 1687–1689, w stylu moskiewskiego baroku
• dzwonnica z 1690
• cerkiew św. Ambrożego

Katedra we Włodzimierzu, Rosja. Sobór Zaśnięcia Matki Bożej – prawosławny sobór we Włodzimierzu.

Sobór został wzniesiony w latach 1158–1160 po przeniesieniu do Włodzimierza stolicy księstwa włodzimiersko-suzdalskiego na wzniesieniu nad Klaźmą. Przy jego budowie pracowali budowniczowie sprowadzeni z zagranicy, w tym artyści reprezentujący łaciński styl romański. Obiekt był niezwykle bogato dekorowany: zewnętrznie zdobiły go kompozycje płaskorzeźb, we wnętrzu zaś zespół fresków. Sobór był zaplanowany jako główna katedra prawosławnej eparchii, sąsiadował z nim zespół budynków rezydencji biskupiej. Obiekt ten został całkowicie zniszczony w pożarze w 1185, w czasie którego poważnie ucierpiał również sobór. Restauracji świątyni dokonali majstrowie wynajęci przez Wsiewołoda Wielkie Gniazdo. W tym okresie budynek został upodobniony do kijowskiego soboru Mądrości Bożej – dostawiono do niego galerie, nad którymi wzniesiono 4 kopuły, oprócz już istniejącej centralnej.

W 1305 w soborze został pochowany metropolita kijowski Maksym, który sześć lat wcześniej przeniósł stałą siedzibę hierarchów kijowskich do Włodzimierza

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej we Włodzimierzu był wzorem dla budowniczych soboru Zaśnięcia Matki Bożej w Kremlu moskiewskim.

W 1862 do obiektu została dobudowana kaplica św. Jerzego z wyposażeniem naśladującym sztukę staroruską. W tym samym i kolejnym stuleciu budynek został poddany pracom konserwatorskim. Sobór był stale czynny, poza okresem 1927–1944. We wnętrzu przetrwały freski z XII w. część ikon wykonanych dla cerkwi przez Andrieja Rublowa i współpracującego z nim Daniła Czarnego (współcześnie eksponowanych w Galerii Tretiakowskiej oraz namalowany przez tych samym autorów fresk „Sąd Ostateczny”.^[8]

Pałac Aleksandra to dawna rezydencja cesarska w pobliżu miasta Carskie Sioło w Rosji, na płaskowyżu około 30 mil na południe od Sankt Petersburga. Pałac został zbudowany przez cesarzową Katarzynę II w 1792 roku.

Ze względu na prywatność, jaką zapewniał podczas oficjalnego pobytu w Petersburgu, Pałac Aleksandrowski był ulubioną rezydencją ostatniego cesarza Rosji Mikołaja II i jego rodziny. W latach bezpośrednio poprzedzających rewolucję rosyjską jego bezpieczeństwo i odosobnienie było porównywalne z Pałacem Zimowym. W 1917 r. pałac stał się pierwotnym miejscem uwięzienia rodziny po pierwszej z dwóch rosyjskich rewolucji lutowych, które obaliły dom Romanowów podczas I wojny światowej. Pałac Aleksandrowski znajduje się w Parku Aleksandrowskim, niedaleko Parku Katarzyny i większego, bardziej rozbudowanego Pałacu Katarzyny. Po latach renowacji, latem 2021 roku Pałac Aleksandrowski został otwarty jako muzeum państwowe, w którym znajdują się relikty dawnej dynastii cesarskiej.^[11]

Duży pomnik z brązu z 1862 r.. Tysiąclecie Rosji – pomnik z brązu na Kremlu nowogrodzkim w Nowogrodzie Wielkim. Został wzniesiony w 1862 roku z okazji tysiąclecia przybycia kniazia Ruryka do Nowogrodu Wielkiego, który traktowany jest za założyciela państwa ruskiego obecnej Rosji.

Konkurs na projekt pomnika odbył się w 1859 roku z którego wyłoniono dwóch zwycięzców, architekta Wiktora Aleksandrowicza Hartmanna, oraz artysty Michaiła Mikieszyna, w międzyczasie zarządzono także zbieranie datków na pokrycie kosztów postawienia pomnika. Na pomnik składa się ogromne jabłko królewskie, bądź jak twierdzą rosyjscy badacze czapka Monomacha będąca symbolem władzy carskiej, otoczone sylwetkami 129 postaci ludzkich położonych w trzech poziomach monumentu.

Każda z postaci reprezentuje różne okresy w historii państwa rosyjskiego przedstawione chronologicznie m.in.: Początek państwa rosyjskiego, Chrzest Rusi, Bitwa na Kulikowym Polu, Zwiększenie znaczenia Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, Początek dynastii Romanowów, postacie Iwana III, Dymitra Dońskiego wyzwoliciela Rusi spod jarzma państwa mongolsko-tureckiego i wielu innych. Wszystko osadzone jest na cokole wykonanym z granitu sprowadzonego do Nowogrodu Wielkiego z miasta Sortawala, który swoją sylwetką przypomina dzwon, masa cokołu, na którym wznosi się posąg wykonany z brązu to blisko 35 ton, natomiast samego posągu około 65 ton. Całkowita wysokość pomnika to około 15,7 metrów, natomiast jego średnica w najszerszym miejscu cokołu wynosi 9 metrów.

Odsłonięcie pomnika nastąpiło 8 września 1862 roku na specjalnie zorganizowanej defiladzie z udziałem tysięcy żołnierzy, w obecności samego imperatora Aleksandra II i rodziny cesarskiej.

Podczas II wojny światowej Niemcy próbowali zdemontować pomnik i wywieźć go do III Rzeszy, jednak ostatecznie nie osiągnęli zamierzonego celu, a pomnik odrestaurowano i otwarto go ponownie 2 listopada 1944 roku.^[13]

Muzeum bursztynu w XIX-wiecznym forcie. Muzeum Bursztynu w Kaliningradzie - specjalistyczne muzeum poświęcone bursztynowi i wyrobom z niego, powstałe w 1979 w Kaliningradzie w Rosji. Mieści się w baszcie Dohnaturm zbudowanej w latach 1852-1853, nazwanej tak na cześć Karla Friedricha Emila zu Dohna-Schlobitten.

W skład kolekcji muzeum wchodzi przeszło 6 000 obiektów. Reprezentują one: różne naturalne formy bursztynu, głównie bałtyckiego, ale także bursztynu innego wieku i lokalizacji; zbiór inkluzji organicznych w bursztynie, niewielki zbiór oryginalnych zabytkowych dzieł sztuki z bursztynu), zbiór kopii zabytków bursztynowych, dużą kolekcję wyrobów bursztynowych Kaliningradzkiego Kombinatu Bursztynowego i współczesnych jubilerów i artystów z różnych krajów. Muzeum dysponuje powierzchnią wystawienniczą 1000 m.kw.^[14]

Gotycki gmach z grobem Immanuela Kanta. Katedra w Kaliningradzie – dawniej główna świątynia w Kaliningradzie, znajdująca się w historycznej części miasta Knipawa. Katedra została wzniesiona w stylu gotyckim w 1333 r. i jest jedną z nielicznych, okazałych budowli, które zachowały się z przedwojennej architektury miasta. Początkowo kościół katolicki był siedzibą biskupów sambijskich, od 1525 do 1945 r. był świątynią luterańską. Obecnie katedra pełni funkcję centrum religijnego i kulturowego miasta. W katedrze mieszczą się m.in. czasownia prawosławna, kaplica protestancka, muzeum budynku, muzeum Immanuela Kanta. W katedrze odbywają się koncerty muzyki poważnej i religijnej, okazjonalnie nabożeństwa katolickie, prawosławne i protestanckie.^[18]

Budynek we Włodzimierzu, Rosja. Sobór św. Dymitra Sołuńskiego we Włodzimierzu – prawosławny sobór we Włodzimierzu nad Klaźmą.

Fundatorem cerkwi był Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, który wzniósł świątynię w kompleksie swojego dworu. Prace budowlane nad obiektem trwały w latach 1194–1197. Mniej wiarygodne są oparte na latopisach twierdzenia sugerujące, że sobór istniał już w 1191. Obiekt był znaczącym ośrodkiem kultu św. Dymitra Sołuńskiego, przechowywano w nim relikwie jego szaty oraz fragment nagrobka.

W 1219 do świątyni dostawiono boczne galerie, w tym roku obiekt został ponownie poświęcony. Według części autorów sobór był obudowany od zewnątrz galeriami i schodami od początku swojego istnienia. Budynek pełnił funkcje świątyni dworskiej do XV wieku, jednak już od XIV w. poważnie podupadał. W 1380 przechowywana w nim ikona patronalna została przewieziona przez Dymitra Dońskiego z Włodzimierza do Moskwy. W 1536 spłonął dach soboru. Po remoncie do świątyni dostawiono obszerny przedsionek.

W latach 1838–1847 sobór został przebudowany według projektu architekta gubernialnego Pietrowa, na wyraźnie polecenie cara Mikołaja I, zdaniem którego obiektowi powinien zostać przywrócony pierwotny wygląd. W czasie rekonstrukcji, prowadzonej w oparciu o dziewiętnastowieczną wizję architektury staroruskiej, zniszczono galerie otaczające sobór.

W 1919 cerkiew została zamknięta i stała się jednym z obiektów muzeum we Włodzimierzu. Od tego czasu była jeszcze kilkakrotnie remontowana (1937, 1941–1952, 1973–1976). Ostatnia renowacja miała miejsce w latach 1999–2004, gdy zabezpieczono płaskorzeźby i wymieniono krzyż na kopule. Budynek nadal pełni funkcje muzealne.

Sobór św. Dymitra jest cerkwią jednokopułową, wzniesioną z białego kamienia, bogato dekorowaną zewnętrznie (płaskorzeźby, półkolumny). Od strony wschodniej zlokalizowane jest pomieszczenie ołtarzowe z trzema absydami. Do 1838 cerkiew posiadała bezpośrednie połączenie z budynkiem dworu, które po wymienionej dacie zostało rozebrane. Obiekt wieńczy pojedyncza złocona kopuła na bogato dekorowanym bębnie. Łącznie na ścianach obiektu znajduje się 1300 płaskorzeźb z motywami roślinnymi, zwierzęcymi oraz z całymi scenami z historii oraz mitologii. Widoczne są w nich zarówno tradycje pogańskie, jak i wpływy sztuki zachodniej (romańskiej), sztuki bizantyjskiej, wreszcie ludowa tradycja ziemi włodzimierskiej. We wnętrzu soboru zachowały się resztki fresków przedstawiających sceny Sądu Ostatecznego z XII wieku.

Sobór jest określany w literaturze jako najwybitniejsze dzieło architektury sakralnej na ziemi włodzimierskiej i suzdalskiej, jeden z najwspanialszych zabytków okresu przedmongolskiego w architekturze ruskiej.^[19]

Meczet z błękitną kopułą na Kremlu. Meczet Kul Szarif – meczet znajdujący się na kazańskim Kremlu. Był największym meczetem w Rosji i prawdopodobnie w Europie poza Stambułem. Od 2009 roku prawdopodobnie zajmuje drugie miejsce w Europie po meczecie Achmada Kadyrowa w Groznym.

Pierwotnie meczet został zbudowany na kazańskim Kremlu w XVI wieku. Został nazwany na cześć Kul-Szarifa (tat. Qolşärif lub Qol-Şärif), który w nim nauczał. Kul-Szarif zginął wraz z wieloma studentami podczas obrony Kazania przed siłami Rosji. Uważa się, że jego konstrukcja jest charakterystyczna dla Bułgarów Wołżańskich, oprócz tego mogły zostać zastosowane elementy wczesnorenesansowe i osmańskie. W 1552 roku, podczas natarcia na Kazań, został zburzony przez Iwana Groźnego. W 1996 roku rozpoczęła się odbudowa meczetu, jego obecny wygląd jest nowoczesny. Jego otwarcie 24 lipca 2005 było początkiem obchodów tysiąclecia Kazania.

Kilka państw przekazało pieniądze na fundusz, który został założony w celu finansowania odbudowy meczetu. Były to m.in. Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Kul Szarif uważany jest za jeden z najważniejszych symboli tatarskich aspiracji niepodległościowych i wolnościowych. W obecnej chwili meczet pełni głównie rolę Muzeum Islamu. Jednocześnie podczas głównych świąt muzułmańskich tysiące ludzi zbierają się w nim na modlitwę. Kompleks Kul Szarif został przewidziany do pełnienia najważniejszej roli w kazańskim krajobrazie. Budynek oprócz meczetu, mieści także bibliotekę, wydawnictwo i biuro imama.^[20]

XI-wieczny kościół z ikonami i mozaikami. Sobór Mądrości Bożej – prawosławny sobór na Kremlu w Nowogrodzie Wielkim w Rosji.

Obecna budowla została ufundowana przez księcia Włodzimierza i wzniesiona w latach 1045–1052 na miejscu wcześniejszej, drewnianej z trzynastoma kopułami (z 989). Układ świątyni, oparty na pięciu nawach, zbliżony jest do soboru Mądrości Bożej w Kijowie. W XII wieku i kolejnych okresach do soboru niemal z wszystkich stron dostawiono dobudówki. Cebulaste kopuły najprawdopodobniej zostały dobudowane w XIV wieku.

Z pierwotnych malowideł we wnętrzu soboru zachowało się tylko popiersie Chrystusa Pantokratora w kopule z 1108 oraz szczątki dekoracji w kaplicy św. Włodzimierza z przedstawieniami Świętych Heleny i Konstantyna. Na zewnątrz soboru znajdują się tzw. drzwi płockie, odlane z brązu w Magdeburgu około połowy XII wieku dla katedry w Płocku, które trafiły tu w niewyjaśnionych okolicznościach.^[21]

Rosyjski kościół prawosławny w Nowosybirsku, Rosja. Sobór Wniebowstąpienia Pańskiego – prawosławny sobór w Nowosybirsku, katedra eparchii nowosybirskiej.

Pierwsza cerkiew na miejscu współczesnego soboru powstała w 1913 (poświęcenie 6 kwietnia 1913). Była to świątynia jednonawowa, drewniana, z położoną nad wejściem dzwonnicą. W 1924, po powołaniu przez Święty Synod samodzielnej eparchii ze stolicą w Nowonikołajewsku (ob. Nowosybirsk), jej pierwszy zwierzchnik, metropolita Nikifor (Astaszewski) zdecydował o rozbudowie świątyni poprzez dostawienie do niej drugiej nawy z ołtarzem św. Mikołaja Cudotwórcy.

Sobór był czynny do 1937, gdy został zamknięty na fali represji wymierzonych w Rosyjski Kościół Prawosławny w regionie – w tym samym roku został rozstrzelany arcybiskup nowosybirski Sergiusz (Wasilkow). W 1944 władze radzieckie zgodziły się zwrócić obiekt eparchii po staraniach nowego zwierzchnika eparchii, arcybiskupa Bartłomieja (Gorodcowa). W tym samym roku świątynia została ponownie poświęcona, zaś w 1947 dobudowano do niej trzecią nawę z ołtarzem św. Serafina z Sarowa. W tej części cerkwi w 1956 został pochowany metropolita Bartłomiej.

W czasie sprawowania urzędu arcybiskupa nowosybirskiego przez Pawła (Gołyszewa) rozpoczęto prace nad rozbiórką drewnianej, będącej w złym stanie cerkwi, by zastąpić ją świątynią ceglaną o identycznej konstrukcji. Prace te zakończył w latach 70. XX wieku biskup Gedeon (Dokukin). W okresie zarządzania przez niego eparchią poszerzono przedsionek cerkwi, zrekonstruowano kolumny wewnątrz soboru, zaś ceglane ściany nowego obiektu pokryto drewnem, by imitować dawny wygląd świątyni. W 1979 w piwnicach obiektu powstała cerkiew św. Aleksandra Newskiego i św. Gedeona. Autorem projektu pełnej przebudowy soboru był W. Awksientiuk, zaś pracami kierował proboszcz parafii Dmitrij Budko. W 1988 prace w soborze zostały zakończone. W 1999 dokonano renowacji ikonostasu.

Szczególnie czczone są znajdujące się w świątyni ikony z cząsteczkami relikwii św. Mikołaja, św. Pantelejmona, św. Serafina z Sarowa, św. Ambrożego z Optiny oraz św. Innocentego z Alaski.^[24]

Muzeum Sztuk Pięknych w XVIII-wiecznym pałacu. Wielki Pałac Gatchina to pałac w Gatchinie, w obwodzie leningradzkim, w Rosji. Został zbudowany w latach 1766-1781 przez Antonia Rinaldiego dla hrabiego Grigorija Grigoriewicza Orłowa, ulubieńca Katarzyny Wielkiej, w Gatchinie, na przedmieściach królewskiej stolicy Sankt Petersburga. Pałac w Gatchinie łączy klasyczną architekturę i motywy średniowiecznego zamku z ozdobnymi wnętrzami typowymi dla rosyjskiego klasycyzmu. Znajduje się na wzgórzu w centrum Gatchiny, obok Jeziora Serebryńskiego. Pałac Gatchina stał się jedną z ulubionych rezydencji rosyjskiej rodziny cesarskiej, a w XIX wieku był ważnym miejscem rosyjskiej polityki. Od rewolucji lutowej w 1917 r. jest muzeum i parkiem publicznym, a w 1990 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.^[29]

Muzeum we Włodzimierzu, Rosja. Złota Brama – wieża bramna we Włodzimierzu w Rosji pobudowana w latach 1158–1164. Jest jedną z niewielu zachowanych historycznych rosyjskich bram miejskich. W jej wnętrzu znajduje się muzeum poświęcone podbojom Mongołów na terenie Rosji w XIII wieku.

Złote Bramy znajdowały się w najświętszych prawosławnych miastach – Jerozolimie, Konstantynopolu oraz Kijowie. Po osadzeniu stolicy we Włodzimierzu, Andrzej I Bogolubski nakazał budowę Złotej Bramy z wapienia, ze złotymi zdobieniami również w tym mieście. Na szczycie znajdował się barbakan, w którym mieściła się cerkiew symbolizująca opiekę Matki Bożej nad miastem.

Pod koniec XVIII wieku budowla była zniszczona do tego stopnia, że Katarzyna II Wielka bała się przechodzić przez bramę w obawie przed jej zawaleniem. W 1779 r. zleciła ona wykonanie dokładnych pomiarów oraz rysunków bramy, po czym w 1795 obiekt został zburzony i postawiony na nowo.^[30]

Sklep Czechowa to muzeum znajdujące się w Taganrogu w Rosji. Jest to dwupiętrowy dom, w którym w latach 1869-1874 mieszkał wraz z rodziną słynny rosyjski pisarz Anton Czechow.

Budynek powstał pod koniec lat 40. XIX w. i znajduje się na skrzyżowaniu ulic Aleksandrowskiej (dawniej Monastyrskiej) i Gogola (dawniej Jarmarocznija Perełok). Rodzina Czechowów wynajmowała tę kamienicę od kupca Iwana Moisiejewa. Rodzina wprowadziła się do tego budynku ze względu na interesy handlowe ojca Antona Czechowa. Na wejściu do sklepu widniał napis "Herbata, cukier, kawa i inne towary kolonialne".

Kiedy ojciec Antona wyjeżdżał w interesach, musiał go zastępować, pełniąc funkcję sprzedawcy i prowadząc księgowość. To właśnie na pierwszym piętrze tego domu przyszły światowej sławy dramaturg pisał swoje pierwsze opowiadania i wystawiał amatorskie przedstawienia teatralne z innymi dziećmi rodziny Czechowów lub z kolegami z gimnazjum.

3 listopada 1977 roku otwarto muzeum "Sklep Czechowa" oferujące zwiedzającym przedmioty i dokumenty związane z latami młodości Czechowa i życiem rodziny Czechowów.^[33]

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego to kościół rzymskokatolicki w mieście Kazań, w Tatarstanie, w Rosji, podlegający diecezji saratowskiej.

Pierwsi nowocześni katolicy przybyli do Kazania w XVIII wieku i byli głównie pochodzenia niemieckiego. W 1835 r. polscy księża założyli pierwszą parafię, a jej parafianie gromadzili się w prywatnych domach lub prowizorycznych budynkach. Liczba ludności katolickiej, głównie polskiego pochodzenia, stale rosła, a miasto Kazań ostatecznie wydało pozwolenie na budowę kościoła w 1855 roku. Pozwolenie na budowę kościoła było obwarowane warunkiem, że nie będzie się on wyróżniał spośród okolicznych budynków i nie będzie miał silnie zaznaczonego tradycyjnego rzymskokatolickiego charakteru architektonicznego.

Kazańska parafia katolicka rozproszyła się w czasach komunizmu i została ponownie utworzona w 1995 roku, ale kościół nie został zwrócony wspólnocie katolickiej. Zamiast tego władze miasta zezwoliły na korzystanie z małej kaplicy znajdującej się na jednym z miejskich cmentarzy. Po odrestaurowaniu kaplica została poświęcona przez biskupa Pickela w 1998 roku. Kilka lat później, w związku z usunięciem wiatrołapu ze starego kościoła, władze miasta zdecydowały o przyznaniu wspólnocie katolickiej terenu w centrum Kazania. Budowa nowego kościoła rozpoczęła się w 2005 r. i trwała trzy lata.

29 sierpnia 2008 r. nowy kościół został poświęcony podczas ceremonii pod przewodnictwem dziekana Kolegium Kardynalskiego Angelo Sodano, w obecności biskupa Clemensa Pickela, nuncjusza apostolskiego Antonio Menniniego i innych hierarchów.^[40]

Kościół w Pskowie, Rosja. Sobór Trójcy Świętej – prawosławny sobór katedralny w Pskowie, katedra eparchii pskowskiej.

Według podania miejsce pod budowę soboru zostało wskazane osobiście przez księżnę kijowską Olgę; wzniesiono wówczas pierwszą, drewnianą katedrę Trójcy Świętej w Pskowie. W XII w. na jego miejscu powstał nowy sobór, tym razem zbudowany z kamienia; pracami kierowali budowniczowie ze Smoleńska. W średniowiecznym Pskowie sobór położony był przy głównym placu w mieście. W ołtarzu świątyni przechowywany był miecz księcia pskowskiego Dowmunta-Tymoteusza, który każdorazowo wręczany był nowym książętom pskowskim w momencie wstępowania na tron. W soborze odbywały się również pochówki zmarłych władców księstwa pskowskiego oraz miejscowych biskupów.

Nowa kamienna świątynia na miejscu dwunastowiecznego soboru została wzniesiona w 1365 przez miejscowych twórców. Była to świątynia trójkopułowa, z trzema ołtarzami. Ściany świątyni pokrywały freski. Również i ten obiekt nie przetrwał – na jego miejscu wzniesiono nową cerkiew w latach 1682–1699. O ile jej twórcy posłużyli się dawnymi fundamentami, wygląd zewnętrzny cerkwi uległ znacznym zmianom. Nowy sobór osiągnął łączną wysokość 72 metrów, został zbudowany na planie kwadratu i zwieńczony pięcioma kopułami. Całość wspiera się na sześciu filarach. Sobór naśladuje tym samym siedemnastowieczną architekturę sakralną Moskwy. Część grzebalną, z nagrobkami książąt i biskupów, zachowano i wkomponowano w nową konstrukcję cerkwi. W XVIII w. w sąsiedztwie soboru wzniesiono dzwonnicę, zaś w 1836 – sobór Zwiastowania w stylu klasycystycznym. Obiekt ten został wysadzony w powietrze w 1933. W tym okresie sobór Trójcy Świętej także był nieczynny – został zamknięty pod koniec lat 20. XX wieku i zamieniony w muzeum religii i ateizmu. Nabożeństwa w obiekcie zostały wznowione w 1941 przez kapłanów z Pskowskiej Misji Prawosławnej.

We wnętrzu świątyni zachował się siedemnastowieczny złocony ikonostas, złożony z sześciu rzędów ikon i zwieńczony wyobrażeniem Ukrzyżowania. Dwa najwyższe rzędy oraz krucyfiks zostały dołączone do starszej kompozycji już w połowie XVIII w..

Według tradycji w soborze pochowany został jurodiwy Nikołaj Salos, który według legendy uratował Psków przed zniszczeniem przez rozgniewanego Iwana Groźnego.^[45]

Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego to czterokopułowa, pięciokopułowa cerkiew prawosławna wzniesiona w Kondakowie, na zachodnim przedmieściu Jarosławia, w latach 1677-1682.

Pierwszy kościół w tym miejscu został zbudowany w 1584 r. przez Bazylego Kondakiego, bogatego kupca greckiego, aby zapobiec planowanej budowie kościoła luterańskiego w Kondakowie. Mniejszy kościół parafialny jest poświęcony Ofiarowaniu Jezusa w Świątyni. Ten późnobarokowy budynek mieści w sobie XVII-wieczny refektarz, który przetrwał z wcześniejszego kościoła. Dzwonnica z 1745 r. została rozebrana w XX w.

Kościoły parafialne uległy zniszczeniu podczas powstania w Jarosławiu w 1918 r., a następnie zostały zaadaptowane na potrzeby pobliskiej stodoły samochodowej. Większa cerkiew, z rozebranymi kopułami, została wykorzystana jako magazyn. Freski Aleksego Sopljakowa z 1736 r. prawie całkowicie zniknęły. Dopiero pod koniec XXI wieku budynki zwrócono Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej i rozpoczęto ich renowację.^[49]

Pomnik Chwały jest centralnym punktem Placu Słowiańskiego w Samarze, w Rosji, z widokiem na rzekę Wołgę na północnym zachodzie. Poświęcony jest kujbyszewskim pracownikom przemysłu lotniczego, którzy ciężko pracowali podczas i po Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej. Pomnik jest jednym z najbardziej widocznych symboli Samary. Moskiewscy rzeźbiarze Paweł Bondarenko, Oleg Kiryuhin i architekt A. Samsonow stworzyli projekt trzynastometrowej postaci, wykonanej z wysokostopowej stali, ze skrzydłami uniesionymi nad głową i czterdziestometrowym postumentem. Postument symbolizuje promień światła wznoszący się ku niebu.

Pomnik został wzniesiony w latach 1968-1971 za datki kujbyszewskich robotników i innych pracowników zakładów produkcyjnych. Każdy pracownik mógł ofiarować tylko jednego rubla. Urząd mera Kujbyszewa wybrał miejsce pod pomnik w centrum miasta, w dzielnicy Lenina. Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się 5 listopada 1971 roku.^[50]