Hel - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Atrakcja turystyczna w Helu, Polska. Fokarium Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego – fokarium stanowiące część placówki naukowo-badawczej – Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego znajdujące się w Helu przy Bulwarze Nadmorskim.

Fokarium składa się z kompleksu trzech basenów hodowlanych, kilku małych basenów-separatek (dla osobników młodych i chorych wymagających rehabilitacji) i budynku dydaktyczno-laboratoryjnego z salą seminaryjną i laboratoriami. Placówka prowadzi działalność naukową, której celem jest odtworzenie kolonii foki szarej w akwenie południowego Bałtyku.

Jest dużą atrakcją turystyczną Helu – na przełomie XX/XXI w. zwiedzało je ok. 300 tys. turystów rocznie.

Fokarium utrzymuje się z dobrowolnych wpłat, dotacji unijnych, wpłat ze strony Uniwersytetu Gdańskiego, prowadzenia sprzedaży biletów oraz sklepiku z upominkami.^[3]

Muzeum Obrony Wybrzeża Stowarzyszenia „Przyjaciele Helu” – muzeum zlokalizowane w Helu, otwarte wiosną 2006 roku, jego regulamin zatwierdził Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski 27 lutego 2009 roku. Muzeum powstało z inicjatywy sekcji „Zabytki Militarne” Stowarzyszenia „Przyjaciele Helu” dzięki pomocy i wsparciu burmistrza Helu i władz gminy miejskiej Hel.

MOW eksponuje swoje wystawy w kilku wyremontowanych obiektach dawnej niemieckiej baterii artylerii nadbrzeżnej „Schleswig Holstein” oraz na odrestaurowanym własnym staraniem stanowisku nr 4 przedwojennej baterii im. Heliodora Laskowskiego.

W 1940 roku zainstalowano w Helu baterię z trzech dział kalibru 406 mm, które były wykonane dla planowanych przed wybuchem wojny niemieckich pancerników typu „H” i nazwano ją „Schleswig Holstein”. Działa te, po oddaniu strzałów próbnych, przeniesiono z Helu do Francji jako baterię Lindemann.

Działa kalibru 406 mm są największymi na świecie, jakie kiedykolwiek były instalowane w bateriach stacjonarnych. Działa tego kalibru były także stosowane m.in. na amerykańskich pancernikach typu Iowa. Istniały działa większych kalibrów, lecz były to działa japońskich pancerników, działa kolejowe, działa na podwoziach gąsienicowych (np. radziecki moździerz samobieżny 2B1 Oka(ang.)) lub działa doświadczalne.

We wnętrzach obiektów muzeum znajduje się ponad 15 stałych wystaw oraz liczne eksponaty nawiązujące do historii militarnej Rejonu Umocnionego Hel – wsławionego 32 dniami obrony w 1939 roku – i Polskiej Marynarki Wojennej.

Pierwszym z obiektów jest wielokondygnacyjna wieża kierowania ogniem z punktem widokowym na szczycie. Drugim obiektem jest stanowisko ogniowe nr 2 (na tę baterię składają się trzy stanowiska ogniowe) pod armatę kalibru 406 mm. Jednopoziomowe, naziemne stanowisko ogniowe składa się z części koszarowej dla 88 marynarzy, gigantycznej działobitni i części amunicyjnej mieszczącej cztery podręczne magazyny – dwa magazyny pocisków i dwa magazyny ładunków miotających.

Dnia 11 listopada 2006 roku, w święto Niepodległości Polski, zarząd Muzeum Obrony Wybrzeża podjął uchwałę o nadaniu Muzeum Obrony Wybrzeża imienia komandora Zbigniewa Przybyszewskiego, bohaterskiego obrońcy Helu, straconego niewinnie w 1952 roku w wyniku sfingowanego procesu przed stalinowskim sądem wojskowym.

W 2008 roku Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu otworzyło stałą wystawę poświęconą kpt. Karolowi Olgierdowi Borchardtowi wraz z jego mieszkaniem zwanym „Siódme niebo”.

1 maja 2009 roku uruchomiono kolejkę wąskotorową o szerokości toru 600 mm na odcinku od stanowiska Bruno do stanowiska Cesar, ciągniętą polską lokomotywą WLs40, używaną dawniej przez Marynarkę Wojenną. 1 maja 2013 roku uruchomiono drugi niezależny odcinek, długości 700 m, od stanowiska Cesar do dawnego magazynu amunicji – Muzeum Kolei Helskich, obsługiwany analogiczną lokomotywą.

W 2013 roku MOW otrzymało w użytkowanie szósty, ostatni z obiektów byłej baterii 406 mm Schleswig-Holstein. W jednym z magazynów amunicyjnych tej baterii otwarto w 2013 roku nowy dział MOW nazwany Muzeum Kolei Helskich.

1 stycznia 2017 roku decyzją Zarządu Stowarzyszenia "Przyjaciele Helu" na bazie Muzeum Obrony Wybrzeża utworzono Helski Kompleks Muzealny w którego skład wchodzą: Muzeum Helu (MH), Pracownia Konserwatorska, Muzeum Obrony Wybrzeża (MOW), Muzeum Kolei Helskich (MKH) oraz stanowisko bat. H. Laskowskiego (HL).

Muzeum znajduje się tuż przed rogatkami Helu, w pobliżu przejazdu kolejowo-drogowego (parkingi dla zmotoryzowanych znajdują się przy drodze wojewódzkiej nr 216).^[4]