Konya - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Zabytkowe mauzoleum i muzeum derwiszy. Muzeum Mevlâna, znajdujące się w Konyi w Turcji, jest mauzoleum Dżalala ad-Dina Muhammada Rumiego, perskiego mistyka sufickiego. Była to również siedziba derwiszów z zakonu Mevlevi, bardziej znanych jako wirujący derwisze.

Sułtan seldżucki 'Ala' al-Din Kayqubad, który zaprosił Mewlânę do Konyi, zaoferował swój ogród różany jako odpowiednie miejsce do pochówku ojca Rumiego, Baha' ud-Din Walada (pisanego również jako Bahaeddin Veled), który zmarł 12 stycznia 1231 r. Kiedy Mevlâna zmarł 17 grudnia 1273 r., został pochowany obok ojca.

Następca Mevlâna, Hüsamettin Çelebi, postanowił wybudować mauzoleum (Kubbe-i-Hadra) nad grobem swojego mistrza. Budowa seldżucka, prowadzona przez architekta Badr al-Din Tabrizi, została ukończona w 1274 roku. Budowę sfinansowali Gurju Khatun, żona emira seldżuckiego Sulejmana Pervâne, oraz emir Alameddin Kayser. Cylindryczny bęben kopuły pierwotnie opierał się na czterech filarach. Stożkowata kopuła jest pokryta turkusowym fajansem.

Do 1854 r. dobudowano jednak kilka sekcji. Selimoğlu Abdülvahit ozdobił wnętrze i wykonał snycerkę katafalków.

Dekret z 6 kwietnia 1926 r. potwierdzał, że mauzoleum i loża derwiszów (Dergah) mają zostać przekształcone w muzeum. Muzeum otwarto 2 marca 1927 roku. W 1954 r. zmieniono jego nazwę na "Muzeum Mevlâna".

Do muzeum wchodzi się przez główną bramę (Devisan Kapısı) na wyłożony marmurem dziedziniec. Po prawej stronie znajduje się kuchnia derwiszów (Matbah) i grobowiec Hurrem Paszy, zbudowany za panowania Sułymana Wspaniałego. Po lewej stronie znajduje się 17 ustawionych w rzędzie cel derwiszów, przykrytych małymi kopułami, zbudowanych za panowania Murada III. Kuchnia służyła również do kształcenia derwiszów, ucząc ich Sema. ṣadirvan (fontanna do mycia) na środku dziedzińca została zbudowana przez sułtana Sellima Jawuza.

Do mauzoleum i małego meczetu wchodzi się przez bramę grobową (Türbe Kapisi). Jej dwoje drzwi ozdobionych jest motywami seldżuckimi i perskim tekstem molla Abdurrahmana Cami z 1492 roku. Prowadzi ona do małej sali Tilavet (Tilavet Odası) ozdobionej rzadką i cenną kaligrafią osmańską w stylach sülüs, nesih i talik. W tym pomieszczeniu stale recytowano i śpiewano Koran, zanim mauzoleum zostało przekształcone w muzeum.

Do mauzoleum wchodzi się z Sali Tilavet przez srebrne drzwi wykonane, jak głosi napis na drzwiach, przez syna Mehmeda III w 1599 r. Po lewej stronie stoi sześć trumien w rzędach po trzech derwiszów (Horasan erler), którzy towarzyszyli Mevlânie i jego rodzinie z Belkh. Naprzeciwko nich, na podwyższeniu, przykryte dwiema kopułami, znajdują się cenotafy potomków rodziny Mevlâna (żony i dzieci) oraz wysokich rangą członków zakonu Mevlevi.

Sarkofag Mevlâna znajduje się pod zieloną kopułą (Kibab'ulaktab). Jest on pokryty brokatem, na którym wyhaftowano złotymi literami wersety z Koranu. To i wszystkie inne pokrycia są darem sułtana Abdula Hamida II z 1894 roku. Pod nią znajduje się właściwa komora grobowa. Obok sarkofagu Mevlâna znajduje się kilka innych, w tym sarkofagi jego ojca Bahaeddina Veleda i jego syna Sułtana Veleda. Drewniany sarkofag Mevlâna pochodzi z XII wieku, a obecnie stoi nad grobem jego ojca. Jest to arcydzieło seldżuckiej sztuki snycerskiej. Srebrna krata, oddzielająca sarkofagi od głównej części, została zbudowana przez Iljasa w 1579 roku.

Sala Rytualna (Semahane) została zbudowana za panowania Süleymana Wspaniałego w tym samym czasie, co przylegający do niej mały meczet. W tej sali derwisze wykonywali Sema, rytualny taniec, w rytm instrumentów muzycznych, takich jak kemence (małe skrzypce o trzech strunach), keman (większe skrzypce), halile (małe cymbałki), daire (rodzaj tamburynu), kudüm (bęben), rebab (gitara) i flet, na którym grał kiedyś sam Mevlâna. Wszystkie te instrumenty są wystawione w tej sali, wraz ze starożytnym dywanem modlitewnym z Kirşehir (XVIII w.), ubraniami derwiszów (w tym Mevlâna) i czterema kryształowymi lampami meczetowymi (XVI w., okres egipskich Mameluków). W sali tej można również zobaczyć rzadki Divan-i-Kebir (zbiór liryków) z 1366 r. oraz dwa piękne egzemplarze Masnavis (tomiki wierszy Mevlâny) z 1278 i 1371 r.

Przylegający do niego mały meczet (Masjid) jest obecnie wykorzystywany do ekspozycji kolekcji starych, ilustrowanych Koranów i niezwykle cennych dywaników modlitewnych. Znajduje się tam również skrzynia (Sakal-i Ṣerif), ozdobiona nacrem, zawierająca świętą brodę Mahometa.

Mauzoleum zostało przedstawione na rewersie tureckich banknotów o nominale 5000 lirów z lat 1981-1994. W 2017 r. odwiedziło je 2,5 mln osób, co czyni je najczęściej odwiedzanym muzeum w Turcji w tym roku.^[1]

Muzeum Archeologiczne w Konyi to państwowe muzeum archeologiczne w Konyi, w Turcji. Założone w 1901 roku, było dwukrotnie przenoszone, zanim w 1962 roku znalazło się w obecnym miejscu. Jednym z najbardziej znanych eksponatów w muzeum są sarkofagi i inne zabytki pochodzące ze starożytnego miasta Çatalhöyük. Inne eksponaty dotyczą okresu neolitu, epoki brązu, epoki żelaza, epoki klasycznej, hellenistycznej, rzymskiej i bizantyjskiej; artefakty obejmują wyroby ceramiczne, kamienne i z brązu, ozdoby i inskrypcje. Na szczególną uwagę zasługuje marmurowy sarkofag z III w. p.n.e. z misternymi rzeźbami przedstawiającymi życie Herkulesa. Na zewnętrznym, otwartym dziedzińcu muzeum znajduje się wiele małych rzeźb, sarkofagów, głowic kolumn i epigrafii.^[5]