Diyarbakır - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Kościół św. Giragosa to ormiański kościół apostolski w Diyarbakır w Turcji, który został skonfiskowany przez rząd turecki w 2016 roku. W latach 2000-tych został częściowo odnowiony na znak pojednania ze społecznością chrześcijańską. Został ponownie otwarty 23 października 2011 r. jako "pierwszy kościół w Turcji, który odrodził się jako stałe miejsce kultu". Został poważnie uszkodzony podczas starć zbrojnych między Partią Pracujących Kurdystanu a tureckimi siłami zbrojnymi w lutym 2016 roku, podobnie jak reszta historycznej dzielnicy Sur w Diyarbakır.

Był postrzegany jako jeden z największych i najważniejszych kościołów ormiańskich na Bliskim Wschodzie, posiadający siedem ołtarzy. Został zamknięty podczas ludobójstwa Ormian w latach 1915-1916, a w 1960 r. zwrócono go miejscowej społeczności ormiańskiej, choć z powodu emigracji w latach 70. i 80. XX w. miejscowa społeczność ormiańska znacznie się zmniejszyła. Według niektórych historyków sztuki, kościół jest największym na Bliskim Wschodzie. Kompleks zajmuje ponad 3200 metrów kwadratowych i obejmuje domy księży, kaplice i szkołę. W 1913 r. kościół został zajęty przez cesarskie wojska niemieckie i służył jako ich lokalna kwatera główna podczas I wojny światowej aż do 1918 r., kiedy to został przekształcony w magazyn tkanin.

Ayık powiedział również, że św. Giragos ma kilka unikalnych cech architektonicznych. "Zazwyczaj kościoły mają jeden ołtarz, ale św. Giragos ma ich siedem. Jego oryginalny dach był pokryty ziemią z całego regionu. Zrobimy to ponownie. Ziemia została pozbawiona nasion, aby nie dopuścić do rozwoju roślin. Należy ją również regularnie, co roku, wietrzyć. Przewodniczący, którego rodzina pochodzi z południowo-wschodniej prowincji, powiedział, że kościół został przekazany fundacji przez Generalną Dyrekcję Fundacji w latach 50. i służył jej do początku lat 90. Po powstaniu Republiki Tureckiej w 1923 roku, kościół był wykorzystywany jako państwowy magazyn płótna i tkanin, a następnie, pomimo sporadycznych wysiłków ze strony malejącej społeczności ormiańskiej w Diyarbakır, niszczał i rozpadał się aż do 2009 roku, kiedy to kilku Ormian urodzonych w Diyarbakır, ale mieszkających w Stambule, utworzyło Radę Fundacji pod auspicjami Ormiańskiego Patriarchatu Stambułu, której celem była rekonstrukcja kościoła, a także rozpoczęcie procesu prawnego mającego na celu odzyskanie tytułu prawnego do znacznych terenów, które pierwotnie należały do kościoła.

Kościół przyciąga setki ludzi dziennie; według Gafura Turkaya z Fundacji Surp Giragos "wielu z nich to zislamizowani Ormianie, tacy jak ja".

Dnia 26 marca 2016 r. rząd turecki skonfiskował kościół św. Giragosa na mocy art. 27 ustawy wywłaszczeniowej. Sąsiednie kościoły syriackie, chaldejskie i protestanckie również zostały wywłaszczone w ramach tej samej decyzji, która obejmowała wywłaszczenie około 6300 działek w dzielnicy Sur (miasto z murami obronnymi) w Diyarbakir, czyli około 80% nieruchomości w tej dzielnicy. Izba Adwokacka w Diyarbakir wydała oświadczenie, w którym stwierdziła, że "decyzja ta narusza prawo własności, a także jest sprzeczna z tureckim prawem konstytucyjnym, ustawą wywłaszczeniową i Europejską Konwencją Praw Człowieka".^[3]

Meczet Szejka Matara lub Meczet Szejka Mutahhara to zabytkowy meczet w Diyarbakır w Turcji, najbardziej znany ze swojego unikalnego minaretu opartego na czterech kolumnach, zwanego Minaretem Czterech Nóg.

Meczet znajduje się przy ulicy Yenikapı w dzielnicy Savaş w otoczonej murami historycznej dzielnicy Sur w Diyarbakır. Meczet nosi imię szejka Matara (Mutahhar), ponieważ uważa się, że na terenie meczetu o powierzchni 600 m2 znajduje się grób szejka.

Zgodnie z inskrypcją umieszczoną na minarecie, meczet został zbudowany przez Hadżi Hüseyina, syna Hadżi Ömera za panowania sułtana Ag Qoyunlu Kasım Hana w 1500 roku. Lokalnie znany jest również jako "Meczet Kasim Padishah". Jego właścicielem jest Generalna Dyrekcja Fundacji.

Meczet jest jednokopułowym budynkiem na planie czworokąta, o ścianach murowanych z kamienia na przemian z cegłą. Z każdej strony znajdują się trzy okna, a z przodu i z tyłu po dwa, wszystkie łukowate. Dwa okna na ścianie qibla są zamknięte murowane. Ma powierzchnię 221 m2 (2 380 stóp kwadratowych) i może pomieścić do 500 wiernych.

Samodzielny minaret w formie graniastosłupa czworokątnego wzniesiony jest na czterech masywnych kamiennych kolumnach. W "Diyarbakır Salnâmeleri" (Roczniki Diyarbakır) zapisano, że wieża została zbudowana w 906 roku jako stabilna i wysoka konstrukcja, a po podbiciu regionu przez ludność islamską została przekształcona w minaret wraz z budową znajdującego się obok meczetu. Obecnie miejscowa ludność uważa, że cztery kolumny u podstawy minaretu symbolizują cztery główne odłamy islamu sunnickiego: Hanafi, Hanbali, Maliki i Shafi'i.

Meczet został odrestaurowany w 1960 r. przez Generalną Dyrekcję Fundamentów.^[5]

Muzeum Cahit Sıtkı Tarancı to zabytkowy dom i muzeum poświęcone Cahit Sıtkı Tarancı w Diyarbakır w Turcji.

Muzeum znajduje się w historycznej dzielnicy Sur w Diyarbakır, niedaleko Wielkiego Meczetu.

Budynek muzeum to dom, w którym urodził się znany poeta Cahit Sıtkı Tarancı (1910-1956). Budynek został zbudowany w 1733 roku. Jest to dom dwupiętrowy. Materiałem budowlanym jest kamień bazaltowy. Budynek składa się z czterech symetrycznych części otaczających kwadratowy dziedziniec. Części te są tradycyjnymi pomieszczeniami mieszkalnymi w różnych porach roku: północna - latem, wschodnia - wiosną, południowa - zimą i zachodnia - jesienią. W budynku znajduje się 14 pokoi. Cahit Sıtkı Tarancı urodził się w największym pokoju, tak zwanym "başoda" (dosłownie: główny pokój), w części letniej.

W 1973 r. dom został zakupiony przez Ministerstwo Kultury i udostępniony do zwiedzania 29 października 1973 r., w 50. rocznicę proklamowania Republiki. W 2003 r. dom został odrestaurowany.

Wystawione 152 przedmioty to rzeczy osobiste Cahita Sıtkı Tarancı i członków jego rodziny.^[6]

Most Dicle to zabytkowy most w Diyarbakır nad rzeką Tygrys w południowo-wschodniej Turcji. Ukończony w 1065 roku, ma dziesięć łuków o łącznej długości 178 m. Stąd lokalnie nazywany jest także "On Gözlü Köprü" / "Pira Dehderî". Inna jego nazwa to Most Silwański, ponieważ znajduje się na drodze do Silwana.

Most powstał na zlecenie Nizama al-Dina i Muyyida al-Dawli za czasów panowania dynastii kurdyjskiej Marwanidów (990-1085) w Diyarbakır, a zbudował go architekt Jusuf syn Ubeyda syna Sandżara w 1065 roku, o czym informuje napis w dwóch liniach pisma kufickiego umieszczony na południowej fasadzie mostu.

Most znajduje się na południe od miasta, 3 km (1,9 min.) od miejscowości Mardinkapı/Deriyê Mêrdînê (dosłownie: Brama Mardinu). Jej lokalizacja jest najbliższa miastu, biorąc pod uwagę zakręty i bieg rzeki, a także szybkość przepływu wody. Zbudowany z czarnych kamieni wulkanicznych most ma 178 m długości i 5,60 m szerokości, która w niektórych miejscach jest zmienna. Najdłuższe przęsło z dziesięciu łuków mierzy 14,70 m (48,2 stopy).

Ze względu na jego historyczne cechy ruch samochodowy na moście został zawieszony po wybudowaniu mostu Marwanidów (turecki: Mervaniler Köprüsü; kurdyjski: Pira Merwaniyan), lub jak początkowo nazywano most Bağıvar, w listopadzie 2009 roku. Nowy most został zbudowany około 1 km (0,62 mi) na południe od mostu Dicle, na tyle daleko, by nie psuć widoku starego mostu.^[9]