Szwajcaria - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Wieżowiec z 1400 roku z niezwykłą iglicą. Katedra w Bernie – największy kościół w Bernie i w Szwajcarii. Budowla rozpoczęta w stylu późnogotyckim została ukończona dopiero w XIX w. w stylu neogotyckim. Po reformacji kościół stał się świątynią parafii protestanckiej.

Budowę kościoła rozpoczęto w 1421. Zleceniodawcą budowy było miasto Berno jak i zakon krzyżacki. Ponadto budowę finansowały bogate rodziny berneńskie jak i cechy rzemieślnicze. Świątynię poświęcono św. Wincentemu z Saragossy.

Do najważniejszych architektonicznie elementów kościoła należą:

• portal z 234 figurami z piaskowca, przedstawiającymi scenę Sądu Ostatecznego;
• neogotycka wieża, mierząca 100,5 m, która jest najwyższą wieżą kościelną Szwajcarii;
• 9 dzwonów, z których największy waży ok. 10 t;
• późnogotyckie witraże wysokości 12 m;
• organy pochodzące z 1726 roku;
• 12 kaplic.

Na platformę widokową wokół katedry można dojechać windą Mattelift.^[4]

Eklektyczna katedra z XII wieku. Katedra św. Piotra w Genewie – główny kościół ewangelicko-reformowany w Genewie w Szwajcarii.

Budowę trójnawowej bazyliki filarowej rozpoczęto około 1160 r. w stylu romańskim, zakończono sto lat później w stylu gotyckim i rozbudowano w XVIII wieku o klasycystyczny portyk kolumnowy przed główną fasadą. Była katedrą katolicką i siedzibą biskupa aż do 8 sierpnia 1535 r. kiedy po kazaniu Wilhelma Farela, który ogłosił zasady reformacji protestanckiej, tłum ogołocił katedrę z ołtarzy, posągów i ozdób, przekształcając świątynię w kościół kalwiński. Jan Kalwin był kaznodzieją w tym kościele przez 23 lata.

Częścią katedry jest Chapelle des Macchabées (Kaplica Machabeuszy) zbudowana w latach 1400–1405 z inicjatywy kardynała de Brogny w stylu gotyku. Po reformacji służyła jako magazyn, a od XVII do XIX wieku, podzielona stropami, jako trzykondygnacyjny budynek szkolny, do 1888 r. została gruntownie odrestaurowana, przywrócono też częściowo dawne dekoracje malarskie.

W sobotę 30 maja 2020 r. po prawie 485 latach miała zostać odprawiona w katedrze msza katolicka na znak otwarcia ekumenicznego. Z powodu pandemii COVID-19 mszę przełożono na 2021 rok.^[7]

Park z wybiegiem dla niedźwiedzi. Bärengraben, czyli Studnia Niedźwiedzia, to atrakcja turystyczna w stolicy Szwajcarii, Bernie. Jest to niedźwiedziarnia, czyli zagroda dla niedźwiedzi, znajdująca się na wschodnim krańcu starego miasta Berna, obok mostu Nydeggbrücke i rzeki Aar. Od 2009 r. Bärengraben jest nadal wykorzystywany, ale uzupełnia go sąsiadujący z nim BärenPark, większy i bardziej naturalny wybieg nad rzeką Aar.

Bärengraben i BärenPark są zarządzane jako odrębna geograficznie część miejskiego zoo Dählhölzli. Bärengraben jest szwajcarskim zabytkiem o znaczeniu narodowym, a w Bernie ma szczególne znaczenie, ponieważ niedźwiedź jest symbolem zarówno miasta, jak i otaczającego go kantonu, a także znajduje się w ich herbie.^[8]

Chata Hörnli to schronisko górskie położone u podnóża północno-wschodniej grani Matterhornu. Znajduje się na wysokości 3260 m n.p.m., kilka kilometrów na południowy zachód od miasta Zermatt w kantonie Valais w Szwajcarii. Znany jest również pod nazwą Berghaus Matterhorn.

Pierwsze schronisko Hörnli zostało zbudowane przez Szwajcarski Klub Alpejski w 1880 r. i miało 17 łóżek. Od tego czasu było kilkakrotnie rozbudowywane i przebudowywane. W 1911 r. gmina Zermatt wybudowała schronisko bezpośrednio obok hotelu Belvédère (również Berghaus Matterhorn). W 1987 roku oba te obiekty zostały połączone i zarządzane przez gminę, a od ostatniego remontu w 1982 roku oferowały 170 łóżek. W latach 2013-2015 hotel Belvédère został odnowiony i dobudowany. Pierwotna chata Hörnli została zburzona.

Nowe schronisko zostało oddane do użytku 14 lipca 2015 r., w 150. rocznicę pierwszego wejścia na górę. Oferuje 130 miejsc noclegowych (w sumie 34 pokoje 8-, 6-, 4- i 2-osobowe) oraz powiększoną kuchnię, zmodernizowane zaplecze sanitarne z prysznicami i elektryczność z energii słonecznej. Biwakowanie w pobliżu schroniska jest zabronione, a w schronisku znajduje się pokój zimowy z ograniczonym zaopatrzeniem. Przepełnienie na kilku trasach stało się problemem, a przewodnicy i władze lokalne zmagają się z problemem regulacji liczby turystów. Nowe schronisko Hörnli jest pierwszym schroniskiem górskim w Europie, w którym celowo ograniczono liczbę miejsc noclegowych.

Schronisko jest dostępne dla turystów pieszych. Ze stacji kolejki linowej Schwarzsee (lub z Zermatt) na grań, a następnie do schroniska prowadzi znakowany szlak. Jest on wykorzystywany do wejścia na Matterhorn normalną trasą. Chata Solvay leży również wyżej na tej samej grani, ale można z niej korzystać tylko w nagłych wypadkach.^[15]

Sztuka regionalna w tym dzieła Holbeina. Muzeum Sztuki w Bazylei – szwajcarskie muzeum sztuki, którego kolekcja zawiera dzieła od XV wieku do współczesności.

Muzeum prezentuje obrazy, rzeźby, instalację, sztukę wideo i fotografię, a także rysunki i grafikę. Posiada największy na świecie zbiór dzieł Holbeinów, a ponadto prace takich mistrzów jak Konrad Witz, Martin Schongauer, Lucas Cranach Starszy czy Mathias Grünewald. Większość dzieł sztuki dawnej wchodziła w skład prywatnej kolekcji prawnika Basiliusa Amerbacha, zakupionej przez miasto w 1661 roku. W dziale sztuki dziewiętnastowiecznej istotny jest zbiór urodzonego w Bazylei Arnolda Böcklina. Kolekcja sztuki dwudziestowiecznej to przede wszystkim kubizm, niemiecki ekspresjonizm, ekspresjonizm abstrakcyjny i sztuka amerykańska po 1950 roku. Dzieła sztuki współczesnej eksponowane są w osobnym budynku – Muzeum Sztuki Współczesnej (niem. Museum für Gegenwartskunst).^[17]

Malownicze jezioro znane z zimowego polo. Jezioro St. Moritz – ostatnie z czterech jezior w szwajcarskiej dolinie Engadyna, w dystrykcie Maloja w kantonie Gryzonia. Nad brzegiem jeziora znajduje się znany kurort – miasto St. Moritz.

Wszystkie cztery jeziora ciągną się w biegu rzeki Inn: pierwszym jest jezioro Sils, następne to Silvaplana i Champfer, przy czym jeziora Silvaplana i Champfer często traktowane są wspólnie.

Lustro wody znajduje się 1768 m n.p.m. powierzchnia jeziora wynosi 0,78 km², głębokość maksymalna 44 m, długość do 1,6, a szerokość do 0,6 km.

Od 1907 co roku, zimą, na zamarzniętych wodach jeziora St. Moritz odbywają się wyścigi "White Turf" (w wolnym tłumaczeniu "biały tor") – skijöring na nartach za galopującym koniem. Obecnie, oprócz wyścigów narciarzy, na torze długości około 3 km (trasy wyścigów wynoszą od ok. 1100 do 2700 metrów) ścigają się także jeźdźcy oraz powożący specjalnie skonstruowanymi saniami. Nagroda główna tej imprezy, odbywającej się zazwyczaj w trzy kolejne zimowe niedziele, od roku 1993 wynosi 111.111 franków szwajcarskich i jest najwyższą nagrodą w wyścigach konnych w Szwajcarii. Zawody przyciągają znaczną ilość widzów, w tym i z najbogatszych sfer, przez co najbliższe St. Moritz lotnisko w Samedan jest w czasie ich trwania oblężone przez prywatne awionetki.

Impreza White Turf zyskała sobie w Szwajcarii i w St. Moritz na tyle znaczną popularność, że podczas II Zimowych Igrzysk Olimpijskich, jakie zorganizowano w St. Moritz w 1928 do programu igrzysk włączono – jako sport pokazowy – skijöring, i wraz z nim rozgrywano wyścigi konne na śnieżnym hipodromie.^[19]

Natur-Museum Luzern lub Muzeum Przyrodnicze w Lucernie to muzeum w szwajcarskim mieście Lucerna. Znajduje się na Kasernenplatz, obok rzeki Reuss i mostu Spreuerbrücke. Ekspozycje w muzeum obejmują wypchane zwierzęta, minerały/kryształy i owady. Muzeum jest otwarte od wtorku do niedzieli, a wstęp do niego jest płatny.

Cele muzeum są następujące: "prezentowanie społeczeństwu informacji z zakresu historii naturalnej, utrzymywanie i prezentowanie zbiorów oraz zwiększanie świadomości na temat przyrody i środowiska".

Znajdują się tu trzy piętra i trzy wystawy stałe: "Erdwissenschaften" (nauki o ziemi), "Biologie" (biologia) i "Wunderwelt Insekten" (niesamowity świat owadów).

Wystawy czasowe obejmują fotografię przyrodniczą i żywe zwierzęta.^[20]

Pomnik konającego lwa wykuty w skale. Pomnik szwajcarskich gwardzistów – parkowy pomnik w Lucernie, w Szwajcarii, przedstawiający konającego lwa, poświęcony gwardzistom, którzy zginęli w obronie króla Francji Ludwika XVI podczas ataku rewolucjonistów francuskich na Pałac Tuileries w Paryżu dnia 10 sierpnia 1792 oraz ich dowódcy majorowi Karlowi Josefowi von Bachmannowi. Autorem projektu był Bertel Thorvaldsen, a wykonawcą Lukas Ahorn. Niejako tytułem pomnika są słowa Helvetiorum Fidei ac Virtuti, umieszczone nad jaskinią ze zwierzęciem.

Inicjatorem powstania tego pomnika był Karl Pfyffer von Altishofen, oficer gwardii przebywający podczas masakry na urlopie. Potrzebne na ten cel fundusze zebrał on w roku 1818. Projekt wykonał duński artysta rzeźbiarz Bertel Thorvaldsen znany także z takich polskich projektów jak pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie oraz pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie, a Lukas Ahorn wykuł go w latach 1820–1821.

Całość stanowi wielka ściana skalna z piaskowca, wewnątrz której wykuta jest jaskinia, mająca wymiary 6 na 10 metrów, spadająca do basenu, położona w niedużym odseparowanym od ulicy parku leśnym. Wewnątrz kamiennej groty znajduje się rzeźba przedstawiająca lwa przebitego włócznią, której głownia jest utkwiona w boku konającego zwierzęcia. Jego łeb spoczywa na tarczy z francuską lilią symbolizującą dynastię Burbonów, nieco wyżej, nad tarczą z lilią umieszczony na drugiej tarczy szwajcarski krzyż, obok broń.

Poniżej groty przedstawiono w punktach historię zdarzeń upamiętnionych przez monument. Obok daty masakry – 10 sierpnia 1792, drugą jest 3 września 1792, kiedy to został stracony na szafocie między innymi von Bachmann. Podano także szacunkowo liczby gwardzistów, którzy polegli – 760 i tych co przeżyli masakrę – 350.

Amerykański pisarz Mark Twain po odwiedzeniu miasta w czasie podróży po Europie nazwał Lwa Lucerny najsmutniejszym i najbardziej wzruszającym kamieniem świata (ang. the most mournful and moving piece of stone in the world).

Nawiązaniem do Lwa Lucerny jest rzeźba z Cmentarza Oakland w Atlancie w stanie Georgia z kopią szwajcarskiego lwa. Amerykański monument wykonał Thomas Brady w 1894. Pomnik nosi nazwę Lew Konfederatów lub Lew Atlanty i jest upamiętnieniem tragicznych wydarzeń tamtejszej wojny secesyjnej.^[23]

Opactwo barokowe założone w VIII wieku. Opactwo Saint Gall to rozwiązane opactwo w katolickim kompleksie religijnym w mieście St. Gallen w Szwajcarii. Klasztor z czasów karolińskich istnieje od 719 r., a między IX a XIII w. stał się niezależnym księstwem i przez wiele stuleci był jednym z głównych opactw benedyktyńskich w Europie. Został założony przez św. Othmara w miejscu, gdzie św. Gall wzniósł swoją pustelnię. Biblioteka opactwa jest jedną z najstarszych bibliotek klasztornych na świecie. Miasto St. Gallen powstało jako przylegająca do opactwa osada. Po sekularyzacji opactwa około 1800 r. dawny kościół opactwa stał się w 1848 r. katedrą. Od 1983 r. teren opactwa znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.^[28]

Zabytkowa XVI-wieczna okrągła forteca. Munot to okrągła XVI-wieczna fortyfikacja w centrum szwajcarskiego miasta Schaffhausen. Jest otoczona winnicami i służy jako symbol miasta. Forteca w kształcie pierścienia została zbudowana w XVI wieku. Obecnie jest atrakcją turystyczną i odbywają się w niej różne imprezy.

Najwcześniejsza wzmianka o zamku pochodzi z 1379 r.

Obecny kompleks został zbudowany w latach 1564-1589 przez miejskiego mistrza budowlanego Heinricha Schwarza (1526-1593), prawdopodobnie na podstawie dzieła Albrechta Dürera o okrągłych fortyfikacjach.

Jest to jeden z niewielu przykładów przejścia od zamku do nowoczesnej twierdzy. Munot był częścią fortyfikacji miejskich. Budowa kosztowała miasto 47 528 guldenów, co odpowiadało kosztom budowy około 800 kamienic.^[34]

Opactwo z najstarszą biblioteką w Szwajcarii. Biblioteka opactwa św. Galla – założona przez iryjskiego mnicha Otmara w 612 roku. Biblioteka mieści się w St. Gallen w Szwajcarii.

Jest to najstarsza biblioteka w Szwajcarii, jedna z najwcześniejszych i najważniejszych klasztornych bibliotek na świecie. Przechowuje w swoich zbiorach 2100 rękopisów datowanych od VIII do XV wieku, 1650 inkunabułów (drukowanych przed 1500 rokiem) i starodruków. Zbiory biblioteczne zawierają w sumie około 170 tys. woluminów. Księgozbiór biblioteki dostępny jest do publicznego użytku, ale książki pochodzące sprzed 1900 roku muszą być czytane w specjalnej czytelni.

Hala główna biblioteki zbudowana została w stylu rokoko.

W 1983 roku biblioteka wraz z opactwem św. Galla zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego, jako „doskonały przykład klasztoru z czasów Karolingów”. Tutaj trzymany jest manuskrypt B z Pieśnią o Nibelungach.

W latach 90. stworzona została wirtualna biblioteka, z zamiarem udostępnienia szerszemu kręgowi najstarszych zbiorów biblioteki – Codices Electronici Sangallenses. W chwili obecnej 610 rękopisów dostępnych jest w wersji elektronicznej (stan na 1 lipca 2017).^[37]

Muzeum Archeologiczne i Park Odkrywców. Laténium to muzeum archeologiczne znajdujące się w Hauterive, na przedmieściach Neuchâtel w Szwajcarii. Jego nazwa nawiązuje do słynnego pobliskiego stanowiska La Tène, które dało początek drugiej europejskiej epoce żelaza. Laténium składa się z parku o powierzchni 2500 m2 i budynku muzeum, w którym mieści się również sekcja archeologiczna Urzędu Dziedzictwa Kulturowego Stanu Neuchâtel oraz katedra prehistorii Uniwersytetu w Neuchâtel. Muzeum i park powstały na terenie trzech stanowisk archeologicznych, które zostały wykopane podczas budowy autostrady A5. Stanowiska te pochodzą z górnego paleolitu, epoki brązu i neolitu. W parku znajdują się dolmeny i erraty polodowcowe, rekonstrukcje urządzeń prehistorycznych i antycznych oraz współczesne dzieła sztuki. W muzeum znajduje się łódź z Bevaix, 20-metrowy statek gallo-rzymski znaleziony w Bevaix. Eksponowane są przedmioty z okresów od paleolitu do średniowiecza, w tym pozostałości obozu myśliwskiego z okresu magdaleńskiego.^[38]

W Centrum Dürrenmatta w Neuchâtel wystawiane są obrazy i rysunki Friedricha Dürrenmatta. Jest ono częścią Szwajcarskiej Biblioteki Narodowej, podobnie jak Szwajcarskie Archiwum Literackie, które ściśle współpracuje z CDN.

Centrum Dürrenmatta, które zostało otwarte we wrześniu 2000 roku w Neuchâtel, mieści się w pierwszym domu mieszkalnym Dürrenmatta z 1952 roku. Przebudowę domu zlecono szwajcarskiemu architektowi Mario Botta.

Jako miejsce dyskusji i badań, CDN wspiera krytyczne debaty na temat twórczości artystycznej i literackiej Dürrenmatta. Oprócz wystawy czasowej można zwiedzać stałą ekspozycję "Friedrich Dürrenmatt, pisarz i malarz". W CDN regularnie odbywają się odczyty, koncerty, kolokwia i debaty. Oprócz licznych eksponatów jego dzieł literackich (szkice rękopisów i notatki) oraz rzadko wystawianych obrazów, CDN oferuje szeroki widok na jezioro Neuchâtel oraz Alpy Berneńskie.^[41]

Muzeum w Rapperswil-Jona, Szwajcaria. Muzeum Polskie w Rapperswilu – polskie muzeum historyczne w Rapperswilu, założone w 1870 jako Muzeum Narodowe Polskie z inicjatywy Agatona Gillera przez hrabiego Władysława Platera w celu zabezpieczenia polskich zabytków historycznych i propagowania spraw polskich.

Muzeum mieści się w zamku z końca XIII wieku (wzniesionym na półwyspie nad Jeziorem Zuryskim) i wydzierżawionym na 99 lat (w 1870) przez Władysława Platera. Plater wyremontował będący ruiną obiekt (m.in. podwyższył piętro i pokrył całość dachem). Na przełomie XIX i XX wieku miało największą bibliotekę polską na emigracji (liczyła ok. 100 tys. druków), z bogatym zbiorem rękopisów (w tym archiwum Wielkiej Emigracji). W 1921 przeszło w dzierżawę Państwa Polskiego. W 1927 zbiory przejęło Muzeum Narodowe i Biblioteka Narodowa. Zbiory druków i rękopisów uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej (spalone przez Niemców w gmachu Biblioteki Ordynacji Krasińskich po powstaniu warszawskim).

W 1975 muzeum zostało odtworzone.

W 2022 roku, decyzją władz samorządowych Rapperswilu, muzeum zostanie zamknięte.^[50]