Portoryko - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Prekolumbijskie stanowisko archeologiczne. Rdzenne Centrum Ceremonialne Tibes w Barrio Tibes, gmina Ponce, Puerto Rico, jest miejscem jednego z najważniejszych odkryć archeologicznych dokonanych na Antylach. Odkrycie to pozwala poznać sposób, w jaki żyły i bawiły się rdzenne plemiona Igneri i Taínos w czasach przed przybyciem Krzysztofa Kolumba do Nowego Świata. Tibes jest najstarszym odkrytym w Puerto Rico kompleksem ceremonialnym i sportowym Indian antylskich. W jego obrębie znajduje się również największy odkryty do tej pory cmentarz tubylczy, składający się ze 186 szkieletów ludzkich, w większości należących do Igneri, a pozostałych do kultur przed-Taíno. Na podstawie orientacji placów ceremonialnych uważa się, że jest to również najstarsze obserwatorium astronomiczne na Antylach. Muzeum zostało założone w 1982 r. i odrestaurowane w 1991 r.^[5]

Museo Castillo Serrallés, a.k.a. Museo de la Caña y el Ron, to muzeum rolnictwa w mieście Ponce, Puerto Rico, prezentujące historię trzciny cukrowej, jej pochodnej - przemysłu rumowego, oraz ich wpływ na gospodarkę Puerto Rico. Najbardziej znaną cechą muzeum jest budynek, w którym się znajduje. Jest to duża, czteropiętrowa budowla wzniesiona w latach 30. XX wieku dla właściciela Destileria Serralles w Ponce, jednej z największych destylarni rumu w Portoryko. W destylarni znajdowała się również największa w Portoryko cukrownia o nazwie Central Mercedita, produkująca cukier marki Snow White. Budynek, znany jako Castillo Serrallés, został zaprojektowany przez Pedro Adolfo de Castro w 1930 r. w stylu hiszpańskiej rewolucji kolonialnej.

Muzeum mieści się na działce o powierzchni 2,5 akra i zostało otwarte 20 lutego 1991 roku. Zwiedzający mogą zwiedzić odnowiony dom, który został urządzony tak, aby wyglądał jak w latach 30. ubiegłego wieku. Znajduje się tu także miejsce wystaw czasowych dla lokalnych artystów. Zamek Serrallés jest obecnie częścią dużego kompleksu, w skład którego wchodzą Cruceta El Vigía, Ogród Japoński i Ogród Motyli (Mariposario). Do września 2010 roku muzeum odwiedzało około 100 000 osób rocznie.^[6]

Obserwatorium w Portoryko. Obserwatorium Arecibo – nieczynny radioteleskop o pojedynczej czaszy o średnicy 305 metrów.

Znajduje się w okolicach miejscowości Arecibo w Portoryko. Był wykorzystywany przez Cornell University, SRI International, USRA oraz Metropolitan University w Portoryko we współpracy z National Science Foundation w badaniach radioastronomicznych, atmosferycznych i radarowych. Dostęp do teleskopu był udzielany jednostkom naukowym na podstawie podań przez niezależną komisję naukową. Od 1963 do 2016 roku był radioteleskopem o największej pojedynczej czaszy na świecie.

Radioteleskop zakończył pracę 10 sierpnia 2020 roku, powodem było urwanie jednej z lin podtrzymujących platformę. 1 grudnia 2020 roku cała wisząca konstrukcja zerwała się.^[7]

Arecibo Light to zabytkowa latarnia morska znajdująca się w mieście Arecibo w Portoryko. Znana jest również pod nazwą Los Morrillos Lighthouse ze względu na swoje położenie na szczycie skalistego cypla znanego jako Punta Morrillos. Latarnia została zbudowana i zapalona w 1898 roku. Była to ostatnia latarnia morska zbudowana na wyspie przez rząd hiszpański.

Konstrukcja jest neoklasyczna, ma kształt prostokąta o wymiarach 12,29 m szerokości i 25,65 m długości, do którego przylega sześciokątna wieża przykryta kopułą z brązu z działającą latarnią. Pierwotna soczewka była soczewką Fresnela trzeciego rzędu, o promieniu 18 mil (29 km). W 1931 r. latarnia została przestawiona na zasilanie elektryczne. Obecnie posiada obiektyw o średnicy 190 mm, który co pięć sekund emituje biały błysk.

Po zautomatyzowaniu latarni w 1964 r. bezobsługowa konstrukcja padła ofiarą rozpadu i wandalizmu. Soczewka Fresnela została uszkodzona w 1975 r., a w 1977 r. zniszczona.

W 2001 r. prywatna firma zakończyła renowację latarni. Do chwili obecnej jest ona użytkowana jako fundacja. Latarnia nosi nazwę Arecibo Lighthouse and Historical Park, w skład którego wchodzą: replika wioski Indian Taino, repliki statków Niña, Pinta i Santa Maria, kwatera niewolników, replika statku pirackiego, jaskinia piratów, mini zoo, różne akwaria słonowodne, plac zabaw i park wodny. W latarni znajduje się małe muzeum, w którym można obejrzeć eksponaty związane z morzem, historią latarni oraz wojną hiszpańsko-amerykańską.

Nie należy mylić tej latarni z latarnią morską na Cabo Rojo, znaną jako Faro de Los Morrillos de Cabo Rojo.^[9]

Plaza Colón jest głównym placem w mieście Mayagüez, Puerto Rico. Plac ten i jego fontanna upamiętniają odkrywcę Krzysztofa Kolumba, którego imię w języku hiszpańskim brzmiało Cristóbal Colón. Plac przedstawia tradycyjny układ urbanistyczny w Puerto Rico, z kościołem, obecnie katedrą Nuestra Señora de la Candelaria, na jednym końcu placu i "Alcaldią", czyli ratuszem w Mayagüez, na drugim. Jego lokalizacja została wyznaczona w 1760 roku w pobliżu miejsca założenia miasta.

Plac jest wybrukowany marmurem, a na nim znajduje się grupa latarni z brązu, które powstały ponad sto lat temu. Każda lampa jest trzymana przez orientalną odaliskę w charakterystycznych strojach, turbanach i welonach. Plac został zaprojektowany po wielkim pożarze w 1841 r., mniej więcej w 1842 r.; lata później, po wybrukowaniu, na środku placu znajdowała się fontanna. Plac był kilkakrotnie przebudowywany, m.in. gdy burmistrzem był Benjamin Cole, a także za czasów obecnego burmistrza José Guillermo Rodrígueza.^[10]

Teleskop Arecibo to 305-metrowy radioteleskop z reflektorem kulistym, wbudowany w naturalne zapadlisko w Obserwatorium Arecibo, znajdującym się w pobliżu Arecibo w Portoryko. Na wysokości 150 m nad anteną zamontowano odbiornik sterowany za pomocą kabla oraz kilka nadajników radarowych emitujących sygnały. Teleskop Arecibo, ukończony w listopadzie 1963 roku, był największym na świecie teleskopem z pojedynczą aperturą przez 53 lata, aż do momentu, gdy w lipcu 2016 roku został prześcignięty przez Pięćsetmetrowy Teleskop Sferyczny z Aperturą w Guizhou w Chinach.

Teleskop Arecibo był wykorzystywany głównie do badań w dziedzinie radioastronomii, atmosfery i astronomii radarowej, a także w programach poszukiwania inteligencji pozaziemskiej (SETI). Naukowcy chcący korzystać z obserwatorium składali wnioski, które były oceniane przez niezależnych arbitrów naukowych. NASA wykorzystywała również teleskop do programów wykrywania obiektów bliskich Ziemi. Obserwatorium, finansowane głównie przez Narodową Fundację Nauki (NSF) przy częściowym wsparciu NASA, było zarządzane przez Uniwersytet Cornella od ukończenia budowy w 1963 r. do 2011 r., po czym zostało przekazane partnerstwu kierowanemu przez SRI International. W 2018 r. obsługę obiektu przejęło konsorcjum kierowane przez Uniwersytet Centralnej Florydy.

Wyjątkowy i futurystyczny wygląd teleskopu sprawił, że wielokrotnie pojawiał się on w filmach, grach i produkcjach telewizyjnych, m.in. w kulminacyjnej scenie walki w filmie James Bond: GoldenEye (1995). Jest to jedno ze 116 zdjęć zawartych w Złotej Płycie Voyagera. Od 2008 r. znajduje się w amerykańskim Krajowym Rejestrze Zabytków. W 2001 r. ośrodek został uznany za kamień milowy IEEE.

Od 2006 r. NSF zmniejszył swoje zaangażowanie finansowe w obserwatorium, co skłoniło naukowców do domagania się dodatkowego wsparcia finansowego w celu kontynuowania programów. Teleskop został uszkodzony przez huragan Maria w 2017 roku, a w latach 2019 i 2020 ucierpiał w wyniku trzęsień ziemi. Dwa pęknięcia kabli, jedno w sierpniu 2020 roku, a drugie w listopadzie 2020 roku, zagroziły integralności strukturalnej konstrukcji nośnej platformy podwieszanej i uszkodziły antenę. Ze względu na niepewność co do wytrzymałości pozostałych kabli podtrzymujących zawieszoną konstrukcję oraz ryzyko zawalenia się w wyniku kolejnych awarii, co sprawiło, że naprawy stały się niebezpieczne, NSF ogłosił 19 listopada 2020 r., że teleskop zostanie wycofany z eksploatacji i zdemontowany, przy czym radioteleskop i urządzenie LIDAR pozostaną sprawne. Zanim teleskop mógł zostać wycofany z eksploatacji, kilka z pozostałych kabli nośnych uległo krytycznej awarii, a konstrukcja nośna, antena i zespół kopuły wpadły do anteny o 7:55 czasu lokalnego 1 grudnia 2020 roku, niszcząc teleskop.^[14]

Punta Borinquen Light to latarnia morska znajdująca się na terenie dawnej Bazy Sił Powietrznych Ramey w Aguadilla, Puerto Rico. Stacja została założona w 1889 roku przez rząd hiszpański. Po otwarciu Kanału Panamskiego w 1914 roku latarnia stała się "najważniejszą pomocą nawigacyjną na trasie z Europy do Panamy". W 1917 roku Kongres Stanów Zjednoczonych zapewnił fundusze na budowę nowej latarni na wyżej położonym terenie.

Zanim jednak rozpoczęto budowę nowej konstrukcji, oryginalna latarnia została poważnie uszkodzona w wyniku trzęsienia ziemi w 1918 roku, które nawiedziło zachodnią część wyspy. Budowę nowej latarni ukończono w 1922 roku. Latarnia jest aktywną pomocą nawigacyjną i stanowi obiekt mieszkalny dla Straży Przybrzeżnej Stanów Zjednoczonych.^[16]

Pico El Yunque lub Szczyt El Yunque to góra znajdująca się w całości w granicach Lasu Narodowego El Yunque, należącego do amerykańskiej Służby Leśnej, który jest jedynym tropikalnym lasem deszczowym pod jurysdykcją amerykańskiej Służby Leśnej. Znajduje się on w gminie Río Grande. Sam szczyt, wznoszący się na wysokość 1080 metrów nad poziomem morza, nie jest najwyższym szczytem Puerto Rico, ani nawet pasma Sierra de Luquillo, w którym się znajduje. Jest to jednak najbardziej znany szczyt ze względu na swój ciekawy kształt, środowisko naturalne i historię, a także ze względu na znaczenie kulturowe dla ludu Taino. Szczyt jest prawie zawsze spowity cienką mgiełką, a ze względu na wysoką wilgotność powietrza, w niektóre popołudnia zdarzają się przelotne opady deszczu. Wędrówka na szczyt z wodospadu Mina nie jest trudna, ale zajmuje prawie 4 i pół godziny.

Szczyt ten znajduje się w masywie El Yunque, w którym znajdują się także inne mniejsze szczyty, takie jak Mount Britton, Juan Diego Peak i Roca del Yunque, czyli skalisty szczyt w pobliżu szczytu El Yunque. Sam masyw El Yunque jest częścią Sierra de Luquillo. Najwyższym punktem w Sierra de Luquillo jest El Toro (po hiszpańsku byk), położony na granicy gmin Río Grande i Las Piedras, od którego wzięła się nazwa El Toro Wilderness.^[17]

Jobos Beach lub Playa Jobos to plaża zwrócona w stronę Oceanu Atlantyckiego położona przy ulicy PR-466 w Isabeli w północno-zachodniej części Portoryko. Choć popularna, plaża jest niebezpieczna, a znaki ostrzegające turystów przed niebezpiecznymi prądami zostały zainstalowane na początku 2021 roku.

Plaża Jobos jest znana jako światowej klasy spot surfingowy i dobre miejsce do imprezowania. W lutym 2013 r. na plaży odbyły się zawody surfingowe Rip Curl Pro, organizowane w ramach światowego tournée. Jobos jest również popularną plażą do uprawiania windsurfingu. W pobliżu, również na Isabeli, znajduje się Pozo de Jacinto, jaskinia pełna folkloru.

Obszar w pobliżu plaży Jobos został poważnie uszkodzony przez huragan Maria 20 września 2017 r. Amfiteatr Tito Puente został ponownie otwarty w połowie grudnia 2017 r. z koncertem Circo i innych artystów w ramach Corona Fest x Nuestra Playas (Corona Fest dla naszych plaż) w celu zebrania funduszy na oczyszczenie plaży Jobos i innych plaż w okolicy.

Plaża Jobos na Isabeli jest uważana za niebezpieczną.^[18]

Edificio Alcaldia to zabytkowy budynek w Carolina, w Portoryko. Budynek został zaprojektowany przez portorykańskiego architekta Rafaela Carmoega, ówczesnego architekta Departamentu Spraw Wewnętrznych, z pomocą Francisco Garden. Departament Spraw Wewnętrznych również wybudował ten budynek. Oprócz funkcji ratusza, w budynku znajdowały się biura rządowe, areszt miejski i gabinet lekarski.

Jest to budynek żelbetowo-stalowy, ze ścianami nośnymi i głównymi belkami wykonanymi z żelbetu. Belki stropowe są stalowe. Budynek ma dzwonnicę z małą żelbetową kopułą pokrytą hiszpańskimi płytkami ceramicznymi.

W 1983 r. został wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków. Wpisano go na listę częściowo ze względu na jego architekturę, która jest "w stylu charakterystycznym dla tego okresu w Puerto Rico. Przypominający tradycyjną architekturę hiszpańską, z motywami tak różnorodnymi, jak wiszące balkony moro z jednej strony, a surowy portal Navarran z drugiej, budynek jest pod względem architektonicznym jednym z najlepszych w centrum Caroliny".

Budynek został odrestaurowany w 1992 roku. Obecnie mieści się w nim siedziba Programu Rozwoju Kultury i Biura Turystyki Urzędu Miasta i Gminy Karolina. Nowy ratusz został oddany do użytku w 1998 roku.^[23]