Haarlem - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Muzeum historii i kultury otwarte w 1784. Teylers Museum – najstarsze muzeum w Holandii, znajdujące się w mieście Haarlem. Prezentuje głównie eksponaty z dziedziny sztuki i nauki. Posiada autentyczne wnętrze pochodzące z XVIII wieku. Od 1784 jest nieprzerwanie otwarte dla publiczności.

Założył je w roku 1778 kupiec jedwabny i bankier – Pieter Teyler van der Hulst. Budynek, pochodzący z epoki holenderskiego oświecenia, zachował się do naszych czasów w nienaruszonym stanie. Eksponowane są tutaj przyrządy naukowe, urządzenia do wytwarzania elektryczności, minerały, skamieniałości, monety, starodruki, grafiki oraz malarstwo, głównie holenderskie i flamandzkie. Słynie ze zbioru rysunków Michała Anioła i prac Rembrandta. Kolekcja gromadzona jest sukcesywnie od czasów założyciela.

W holu wejściowym, zbudowanym na planie w kształcie koła, umieszczone są marmurowe figury i płaskorzeźby poświęcone różnym dyscyplinom naukowym. Dwukondygnacyjna Sala Owalna pochodzi z roku 1779. Zastosowano charakterystyczny sposób ekspozycji przedmiotów – oprócz szklanych szafek, w których eksponowane są różnego rodzaju przyrządy, ustawiono gabloty w kształcie piramid, w których zostały wystawione minerały.

Teylers Museum jest czynne codziennie oprócz poniedziałków. Wstęp do muzeum jest płatny. W 2010 roku muzeum odwiedziło 101 386 osób.^[1]

Grote Markt to centralny plac rynkowy w Haarlemie w Holandii.

Według "Encyclopædia Britannica" z 1911 r;

Na wielkim rynku w centrum miasta zgromadzono większość najciekawszych budynków, w tym osobliwą starą Halę Fleszerów, zbudowaną przez Lievena de Key w 1603 roku, w której obecnie mieszczą się archiwa; ratusz; stary Stadsdoelen, gdzie spotykali się mieszczanie; Groote Kerk, czyli Wielki Kościół; oraz pomnik Laurensa Janszoona Kostera, drukarza, wzniesiony w 1856 roku. Wielki Kościół, pod wezwaniem św. Bawona, z wysoką wieżą, jest jednym z najsłynniejszych w Holandii i pochodzi z końca XV i początku XVI wieku. Jego ogromna długość, wysokość i stromość sklepienia z drewna cedrowego robią ogromne wrażenie... W dzwonnicy znajdują się damiaatjes, małe dzwony podarowane miastu, zgodnie z tradycją, przez Wilhelma I, hrabiego Holandii, krzyżowca. Ratusz był pierwotnie pałacem hrabiów Holandii, którego budowę rozpoczęto w XII wieku, zachowało się kilka starych belek z XIII wieku, ale budynek został przebudowany na początku XVII wieku. W budynku znajduje się kolekcja antyków oraz galeria obrazów, która, choć niewielka, słynie z pięknej kolekcji obrazów Fransa Halsa.^[7]

Ruiny XIII-wiecznego ceglanego zamku. Zamek Brederode, zwany także Ruinami Brederode, znajduje się w pobliżu Santpoort-Zuid. Zamek został założony w drugiej połowie XIII wieku przez Wilhelma I van Brederode. Wilhelm był potomkiem lordów van Teylingen, którzy byli spokrewnieni z hrabiami Holandii. Zamek stanowił część wysokiego lordostwa Brederode, które w XIII wieku zostało przekazane w użyczenie lordom Brederode przez hrabiego Holandii.

Nazwa Brederode odnosi się do zalesionego obszaru zwanego Brede Roede (dosłownie: szeroki las), który został wykarczowany i na którym zbudowano zamek. Początkowo zamek był jedynie wieżą, ale około 1300 roku Dirk II van Brederode kazał zburzyć wieżę i zastąpić ją właściwym zamkiem.^[10]

Muzeum w Haarlemie, Holandia. Hoofdwacht – zabytek położony przy placu Grote Markt w miejscowości Haarlem w prowincji Noord-Holland w Holandii, w przeszłości pełniący funkcję ratusza miejskiego i więzienia, obecnie wykorzystywany przez lokalne stowarzyszenie historyczne jako muzeum.

Budynek powstał w XIII wieku i uznawany jest za jeden z najstarszych zabytków Haarlem; do ok. 1350 roku wykorzystywany był jako ratusz miejski. Barokowa fasada budynku pochodzi z ok. 1650 roku.

Nad drzwiami wejściowymi do budynku znajduje się tabliczka w języku niderlandzkim z następującym napisem: Wanneer de Graef hier op het Sand Sijn Princenwoning had geplant, So was dit loflijk oud gesticht. Tot Haerlems Raedhuys opgericht oznaczająca, iż za każdym razem, kiedy hrabia Holandii nocował w znajdującym się po drugiej stronie placu Grote Markt ratuszu, Hoofdwacht wykorzystywany był jako miejsce posiedzeń rady miejskiej.

Przed 1755 rokiem, kiedy budynek został zakupiony przez miasto Haarlem z przeznaczeniem na siedzibę ówczesnej straży miejskiej (schutterij) — od czego wywodzi się jego dzisiejsza nazwa — pomieszczenia w piwnicach wykorzystywane były m.in. jako sklep drukarski czy przechowalnia piwa; jednym z najemców budynku był pisarz i poeta Dirck Volckertszoon Coornhert.

Strażnicy mieszkający w Hoofdwacht zajmowali się m.in. codziennym otwieraniem i zamykaniem bram miejskich, co sygnalizowane było biciem dzwonów Damiaatjes bazyliki św. Bawona.

Od 1919 roku budynek wykorzystywany jest przez stowarzyszenie historyczne Historische vereniging Haerlem i służy jako miejsce spotkań i wystaw dotyczących historii Haarlem. Co roku w okresie od maja do września, w wybranych godzinach od piątku do niedzieli budynek otwarty jest do zwiedzania przez publiczność; wstęp jest darmowy.^[11]

Muzeum Ten Boom to muzeum w Haarlem, w Holandii, poświęcone książce Corrie ten Boom "The Hiding Place". Dom, w którym mieści się muzeum, został zakupiony i odrestaurowany w 1983 roku przez Corrie ten Boom Fellowship, korporację non-profit 501, zarządzaną przez radę dyrektorów. Przewodniczącym zarządu jest Mike Evans.

Rodzina Ten Boom prowadziła sklep z zegarkami (horlogerie) na rogu alejki i głównej ulicy handlowej Haarlemu w Holandii. Podczas nazistowskiej okupacji Haarlemu w 1942 r. zapewnili Żydom i innym uciekinierom z podziemia bezpieczne schronienie w wybudowanej przez siebie kryjówce na piętrze. Dzięki rozbudowanej sieci społecznej w kościelnych organizacjach charytatywnych i kręgach zegarmistrzowskich rodzinie udawało się przemycać uchodźców aż do momentu, gdy została zdradzona 28 lutego 1944 r. W alejce umieszczano mały trójkątny znak, który wskazywał, że wybrzeże jest czyste. Po zdradzie nazistom udało się zebrać o wiele więcej więźniów dzięki fałszywemu umieszczeniu trójkąta w oknie.

Casper ten Boom, ojciec, zmarł 9 marca 1944 r., niecałe dwa tygodnie później, w więzieniu Scheveningen, w wieku 84 lat. Betsie ten Boom zmarła 16 grudnia w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, w wieku 59 lat. Willem zmarł 16 grudnia 1946 r. w Hilversum w wieku 60 lat. Jego syn Christiaan ("Kik") zmarł w kwietniu 1945 r. w wieku 25 lat. Corrie ten Boom przeżyła Ravensbrück i wróciła do Haarlemu, gdzie prowadziła sklep z zegarkami. Zmarła w 1983 r., w dniu swoich 91. urodzin. Napisała kilka książek o swoich przeżyciach, a to muzeum zostało otwarte w dniu jej urodzin w 1988 r.

Muzeum jest otwarte od wtorku do soboty w godzinach 10:00-15:30.^[13]

Proveniershuis to hofje i dawny schutterij przy Grote Houtstraat w Haarlemie w Holandii.

Zespół budynków otacza prostokątny ogród zajmujący przecznicę na trasie haarlemskich hofje. W przeciwieństwie do hofje, które były przeznaczone dla ubogich starszych kobiet, domy wokół tego podwórka są znacznie większe, a sam ogród jest około dwa razy większy niż zwykle. Wynika to z faktu, że mieszkańcami tych domów byli mężczyźni, którzy płacili czynsz za mieszkanie, w przeciwieństwie do mieszkańców hofje, którzy nie mieli dochodów, które mogliby przeznaczyć na czynsz. Większość hofje była przeznaczona dla kobiet, ponieważ mogły one prowadzić własne skromne gospodarstwo domowe, zazwyczaj jako członkinie "zespołu hofje", pełniąc różne odpowiedzialne funkcje. Mężczyźni byli na ogół mniej zdolni do dbania o siebie i dlatego byli uzależnieni od "preuves" w postaci prostych posiłków i usług, które były opłacane z czynszów.^[24]

Patronaat to jedna z 10 największych alternatywnych sal muzyki pop w Holandii, założona w 1984 roku. Znajduje się przy Zijlsingel w Haarlemie, niedaleko centrum miasta.

W 2003 roku stary budynek zastąpiono zupełnie nową salą koncertową, która po raz pierwszy została oddana do użytku w 2005 roku. Od września 2003 r. do maja 2005 r. tymczasowa siedziba przy Oostvest pełniła funkcję sali koncertowej Haarlemu.

Nowy budynek został zaprojektowany przez architekta Paula Diederena z biura architektonicznego Diederen Dirriox Architecten z Eindhoven. Pojemność budynku została znacznie zwiększona dzięki dużej sali dla 1000 osób, drugiej dla około 350 gości oraz barowi muzycznemu dla 100 osób, w którym przez trzy dni w tygodniu odbywa się bezpłatna muzyka na żywo. Co roku organizowanych jest w sumie 500 imprez dla około 140 000 osób.

Dzięki bogatemu programowi i własnemu charakterowi Patronaat oferuje progresywną muzykę pop i spełnia oczekiwania swoich mieszkańców. Przez lata występowali tu tacy artyści, jak Willy DeVille, Solomon Burke, Tori Amos, Dick Dale, Herman Brood, Living Colour, Bo Diddley, dEUS, Zita Swoon, Gabriel Rios, Rickie Lee Jones, The Gutter Twins, Steve Lukather, José Feliciano, Babyshambles, Calexico, Michael Franti & Spearhead, ale także zespoły heavymetalowe, jak Limp Bizkit, Anthrax, The Bloodhound Gang, Marillion, The Misfits, Danko Jones, Soulfly, Therapy? New Model Army, Y&T, Neurosis, Cradle of Filth, Obituary, D.R.I. Helmet, Dimmu Borgir i Deicide, jak również wielkie nazwiska ze świata muzyki elektronicznej, takie jak Paul Kalkbrenner, Dave Clarke, Knife Party, Steve Aoki, Modeselektor, Jeff Mills, James Holden, DJ Hell, Orbital, Leftfield, Battles, Pendulum, Chase & Status, Nero, Camo & Krooked, Andy C, Sub Focus, Aphrodite, Ed Rush, Benga, Skream, Caspa i Rusko, znalazły swoją drogę do miejsca w Haarlem.^[30]

ABC Architectuurcentrum Haarlem to centrum architektury w Haarlemie w Holandii, zajmujące się promowaniem zainteresowania i zachowaniem dziedzictwa architektonicznego Kennemerlandu.

Centrum powstało w 1989 roku, a jego celem jest informowanie wszystkich osób związanych z branżą budowlaną o aktualnych planach i wydarzeniach związanych z dużymi projektami w rejonie Haarlemu. Centrum zatrudnia pięciu pracowników w niepełnym wymiarze godzin, a pozostałe zadania (w tym recepcję) wykonuje niewielka grupa wolontariuszy. Elżbiety w Haarlemie, przy Groot Heiligland 47, naprzeciwko Muzeum Fransa Halsa, i dzieli drzwi wejściowe z sąsiadującym z nim Historisch Museum Haarlem. Centrum jest otwarte od wtorku do soboty od 12:00 do 17:00 i w niedziele od 13:00 do 17:00. Wstęp jest bezpłatny. Pomieszczenia można wynająć na spotkania, regularnie organizowane są tam też zajęcia grupowe.^[31]