Auckland - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Rozległy teren dla zwierząt rodzimych i egzotycznych. Auckland Zoo to ogród zoologiczny o powierzchni 16,35 hektara w Auckland w Nowej Zelandii, położony obok parku Western Springs niedaleko centralnej dzielnicy biznesowej Auckland. Jest zarządzany przez Radę Miasta Auckland, a Towarzystwo Zoologiczne w Auckland jest organizacją wspierającą.

Zoo w Auckland zostało otwarte w 1922 roku i na początku borykało się z trudnościami, głównie z powodu problemów zdrowotnych zwierząt. Do 1930 roku zgromadzono pokaźną kolekcję zwierząt i założono towarzystwo zoologiczne. W czasie II wojny światowej zoo umocniło swoją pozycję, a jego dyrektorem był wówczas ppłk Sawer. Po wojnie kolekcja została powiększona, a w latach 50. zakupiono szympansy, aby organizować przyjęcia herbaciane dla publiczności, jednak praktyki tej zaprzestano w 1964 roku. W 1973 roku zoo powiększyło się o przyległy park Western Springs. Od końca lat 80. do dziś wiele starych eksponatów zostało wycofanych i zastąpionych nowoczesnymi wybiegami. W 2011 r. zoo otworzyło swój największy obiekt, Te Wao Nui, w którym prezentowana jest rodzima flora i fauna Nowej Zelandii.

Ogród zoologiczny jest podzielony luźno na obszary określone przez region pochodzenia eksponowanych gatunków, ich taksonomię lub biosferę. Ogród zoologiczny odgrywa rolę w ochronie (głównie gatunków nowozelandzkich), badaniach i edukacji. Posiada wiele nowoczesnych obiektów, takich jak Nowozelandzkie Centrum Medycyny Zachowawczej (NZCCM).

Zoo w Auckland jest pełnoprawnym członkiem Stowarzyszenia Zoo i Akwariów (ZAA), a w 2007 roku otrzymało akredytację ISO 14001 dla swojego systemu zarządzania środowiskiem.^[2]

Maungauika to wulkan tworzący cypel zwany North Head na wschodnim krańcu portu Waitematā w Auckland w Nowej Zelandii, na przedmieściach Devonport. Znany z rozległych widoków na port i Zatokę Hauraki, od 1885 roku był głównie używany przez wojsko jako instalacja obrony wybrzeża, która pozostawiła sieć dostępnych starych bunkrów i tuneli jako swoje dziedzictwo, tworząc część atrakcji. W 1972 r. obiekt został objęty ochroną w ramach Parku Morskiego Zatoki Hauraki, a w 2001 r. wpisano go na listę miejsc historycznych kategorii I. W ramach ugody zawartej w 2014 roku na mocy Traktatu z Waitangi stożek wulkaniczny został oficjalnie nazwany Maungauika, a rezerwat otrzymał nazwę Maungauika / North Head Historic Reserve. Maungauika to słowo Māori oznaczające Górę Uika.^[3]

Takarunga / Mount Victoria to najwyższy wulkan na North Shore w Auckland, wznoszący się na wysokość 87 m. Jego wiek jest obecnie nieznany. Płynąca z niego lawa pokrywa obecnie znaczną część nabrzeża Devonport. Na jego zboczach znajdowało się niegdyś ważne pa pa, a niektóre z jego wałów ziemnych są nadal widoczne. W XVIII wieku Takarunga była sezonowo zajmowana przez nadrzędnego wodza Waiohua, Kiwi Tāmaki, podczas sezonów łapania ptaków i ich ochrony. Kopiec skorupy znany jako Duders Hill, na południowych zboczach Takarunga / Mount Victoria, został w większości wydrążony. Nazwa Góra Wiktorii pochodzi od królowej Wiktorii, a nazwa Takarunga oznacza "wzgórze stojące powyżej". Jules Dumont d'Urville wspiął się na to wzgórze w 1827 roku.

Ze wzgórza roztacza się panoramiczny widok na port Waitematā w Auckland i wewnętrzną część Zatoki Hauraki. Na przestrzeni lat na szczycie i górnych zboczach znajdowała się stacja sygnałowa dla żeglugi, stanowiska artyleryjskie, pola uprawne i różne betonowe bunkry wojskowe, niektóre pochodzące jeszcze z lat 70. XIX wieku. Jeden z bunkrów służy obecnie jako miejsce spotkań Devonport Folk Music Club.

Na zboczach góry Takarunga / Mount Victoria znajdują się także szkoła podstawowa Devonport, centrum zabaw Takarunga, kort tenisowy, cmentarz, zbiornik wodny, który zapewnia zaopatrzenie okolicy w wodę, oraz punkt widokowy. W starym Domu Sygnalisty mieści się obecnie Centrum Pisarzy im. Michaela Kinga, które oferuje programy pobytu dla pisarzy, goszczenie pisarzy przyjezdnych, warsztaty stacjonarne dla doświadczonych pisarzy oraz serię warsztatów dla młodych poetów i początkujących pisarzy. Programy pobytu pisarzy są wspierane przez Creative New Zealand i Uniwersytet w Auckland.

W 2014 r. w ramach ugody zawartej na mocy Traktatu z Tamaki Makaurau z 13 iwi z Auckland, wulkan został oficjalnie nazwany Takarunga / Mount Victoria, a własność została przekazana kolektywowi. Obecnie jest on współzarządzany przez kolektyw i Radę Auckland we wspólnym interesie iwi "oraz wszystkich innych mieszkańców Auckland".^[4]

Muzeum wojska i historii regionu. Auckland War Memorial Museum Tāmaki Paenga Hira jest jednym z najważniejszych muzeów i miejsc pamięci wojennej w Nowej Zelandii. Jego zbiory koncentrują się na historii Nowej Zelandii, historii naturalnej i historii wojskowości. Obecny budynek muzeum został zbudowany w latach 20. XX wieku w stylu neoklasycystycznym i znajduje się na cokole porośniętym trawą w Auckland Domain, dużym parku publicznym w pobliżu Auckland CBD.

Zbiory i eksponaty Muzeum Auckland zaczęły powstawać w 1852 roku. W 1867 roku mieszkańcy Auckland założyli towarzystwo naukowe - Auckland Philosophical Society (Towarzystwo Filozoficzne Auckland), później Auckland Institute (Instytut Auckland). W ciągu kilku lat towarzystwo połączyło się z muzeum, a Auckland Institute and Museum było nazwą organizacji do 1996 roku. Auckland War Memorial Museum to nazwa nowego budynku otwartego w 1929 r., ale od 1996 r. częściej używano jej także w odniesieniu do instytucji. W latach 1991-2003 muzeum nosiło nazwę w języku Māori- Te Papa Whakahiku.

AK to kod index herbariorum dla Auckland War Memorial Museum.^[5]

Most w Auckland. Auckland Harbour Bridge to ośmiopasmowy most autostradowy nad portem Waitematā w Auckland w Nowej Zelandii. Łączy on zatokę St Marys Bay po stronie miasta Auckland z Northcote po stronie North Shore. Jest on częścią State Highway 1 i Auckland Northern Motorway. Most jest zarządzany przez NZ Transport Agency. Jest to drugi co do długości most drogowy w Nowej Zelandii i najdłuższy na Wyspie Północnej.

Pierwotne cztery wewnętrzne pasy ruchu, otwarte w 1959 r., mają konstrukcję kratownicową. Dwa pasy ruchu dobudowane po obu stronach w latach 1968-1969 mają konstrukcję skrzynkową ortotropową i są wysunięte poza pierwotne filary. Most ma długość 1 020 m (3 348 stóp), a jego główne przęsło wynosi 243,8 m. Wysokość 43,27 m nad poziomem wody wysokiej umożliwia statkom dostęp do nabrzeża głębokowodnego przy rafinerii cukru Chelsea, jednego z niewielu takich nabrzeży na zachód od mostu.

Mimo że most jest uważany za ikonę Auckland, wielu uważa, że budowa mostu bez infrastruktury dla pieszych, rowerzystów i kolei była dużym niedopatrzeniem. W 2016 r. dodatkowa struktura zapewniająca ścieżkę pieszo-rowerową o nazwie SkyPath uzyskała zgodę Rady na finansowanie i planowanie, ale nie została zbudowana. W 2021 roku rząd Nowej Zelandii zapowiedział budowę samodzielnego mostu pieszo-rowerowego o nazwie Northern Pathway, ale również nie został on wybudowany.

Każdego dnia przez most przejeżdża około 170 000 pojazdów (stan na 2019 r.), w tym ponad 1000 autobusów, które przewożą 38% wszystkich osób przejeżdżających przez most w porannym szczycie.^[8]

Historia morska i wycieczki replikami statków. Nowozelandzkie Muzeum Morskie Hui Te Ananui A Tangaroa to muzeum morskie w Auckland w Nowej Zelandii. Znajduje się na nabrzeżu Hobson Wharf, przylegającym do Viaduct Harbour w centrum Auckland. Znajdują się w nim wystawy dotyczące morskiej historii Nowej Zelandii, od pierwszych polinezyjskich odkrywców i osadników po współczesne triumfy w Pucharze Ameryki. Jego maoryska nazwa to "Te Huiteanaui-A-Tangaroa" - posiadacz skarbów Tangaroa.

Dyrektorem założycielem muzeum był Rodney Wilson, który od 1989 r. prowadził zbiórkę funduszy na jego utworzenie. Muzeum zostało otwarte w 1993 r., w roku, w którym w Auckland odbyły się regaty o Puchar Ameryki. Koszt otwarcia oszacowano na 11,1 mln NZ$.^[10]

Góra Māngere to stożek wulkaniczny w Mangere, w stanie Auckland. Znajduje się na terenie Māngere Domain i jest jednym z największych stożków wulkanicznych w obszarze wulkanicznym Auckland, ze szczytem na wysokości 106 metrów nad poziomem morza. Było to miejsce ważnego pā i wiele z jego budowli ziemnych jest nadal widocznych. Z jego położenia w południowo-wschodniej części obszaru miejskiego miasta roztacza się rozległy widok na panoramę Auckland. Znany jest także jako Te Pane-o-Mataaho i Te Ara Pueru.

W wulkanie znajdują się dwa duże kratery. Posiada szeroki krater z kopułą lawy w pobliżu jego środka, czego nie ma żaden inny wulkan w Auckland. Jego pierwsza erupcja miała miejsce około 70 000 lat temu.

Góra ta jest jednym z największych i najlepiej zachowanych stożków wulkanicznych w Auckland. Zachowało się tu wiele elementów archeologicznych, w tym doły kumarowe, tarasy ogrodowe, murowane kopce ogrodowe i kamienne mury graniczne.

W pobliżu góry na południowym zachodzie znajduje się laguna Mangere, wypełniająca kolejny krater wulkaniczny.^[11]

Działające muzeum transportu i techniki. Muzeum Transportu i Technologii to muzeum nauki i techniki znajdujące się w Western Springs, Auckland, Nowa Zelandia. Znajduje się ono w pobliżu stadionu Western Springs, zoo w Auckland i parku Western Springs. Muzeum posiada duże zbiory samolotów cywilnych i wojskowych oraz innych pojazdów transportu lądowego. Prowadzony jest stały program renowacji i konserwacji eksponatów znajdujących się w zbiorach. Prace te są w dużej mierze prowadzone przez wolontariuszy, ale od czasu uchwalenia w 2000 roku ustawy o Muzeum Transportu i Technologii są wspierane przez pełnoetatowych profesjonalnych muzealników. Kolekcje są obecnie promowane przez nowe programy i obiekty publiczne.

MOTAT powstał w 1960 roku z inicjatywy kilku grup, w tym utworzonej w 1957 roku Old Time Transport Preservation League, która zajmowała się konserwacją tramwajów i lokomotyw kolejowych. MOTAT został formalnie otwarty w 1964 roku.^[12]

Sztuka od XI wieku do współczesności. Auckland Art Gallery Toi o Tāmaki jest główną galerią publiczną w Auckland, w Nowej Zelandii. Posiada najbogatszą kolekcję sztuki krajowej i międzynarodowej w Nowej Zelandii i często gości objazdowe wystawy międzynarodowe.

Położona na wzgórzu Albert Park w centralnej części miasta Auckland galeria została założona w 1888 roku jako pierwsza stała galeria sztuki w Nowej Zelandii.

W budynku pierwotnie mieściły się zarówno Auckland Art Gallery, jak i biblioteka publiczna Auckland, a otwarto go ze zbiorami ofiarowanymi przez dobroczyńców, gubernatora Sir George'a Greya i Jamesa Tannocka Mackelvie. Była to druga publiczna galeria sztuki w Nowej Zelandii, po Publicznej Galerii Sztuki w Dunedin, która została otwarta trzy lata wcześniej, w 1884 roku. W 1892 roku w Wellington otwarto Nowozelandzką Akademię Sztuk Pięknych, a w 1893 roku - Bibliotekę Publiczną w Wellington.

W 2009 r. ogłoszono, że muzeum otrzymało darowiznę od amerykańskiego biznesmena Juliana Robertsona, wycenianą na ponad 100 mln dolarów, największą tego typu w historii regionu. Dzieła zostaną odebrane z majątku właściciela.^[15]

Duży park miejski w kraterze wulkanu. Auckland Domain, określany przez Radę Auckland jako Pukekawa / Auckland Domain, to duży park w Auckland w Nowej Zelandii. Jest to najstarszy park w mieście i jeden z największych pod względem powierzchni - ma 75 hektarów. Położony w centralnej dzielnicy Grafton, teren parku to pozostałości krateru po wybuchu i większość otaczającego go pierścienia tufu wulkanu Pukekawa.

W parku znajduje się jedna z głównych atrakcji turystycznych Auckland - Muzeum Pamięci Wojny w Auckland (Auckland War Memorial Museum), usytuowane na krawędzi krateru (pierścień tufu). Kilka boisk sportowych zajmuje dno krateru, a na krawędzi naprzeciwko muzeum znajduje się pawilon krykieta i Szpital Miejski w Auckland. Ogrody zimowe Domain z dwoma dużymi szklanymi domami znajdują się po północnej stronie centralnego stożka skorupowego, zwanego Wzgórzem Pukekaroa. Na szczycie Pukekaroa rośnie święte drzewo tōtara. Paproć została zbudowana w starym kamieniołomie w części Pukekaroa. Stawy dla kaczek znajdują się w północnym sektorze krateru wybuchowego, który jest przerwany od północy małym strumieniem przelewowym.^[20]

Ōhinerau / Mount Hobson to stożek wulkaniczny o wysokości 143 m w polu wulkanicznym Auckland w Auckland w Nowej Zelandii.

Położony na przedmieściach Remuera, na wschód od komercyjnych przedmieść Newmarket, został w znacznym stopniu zmodyfikowany przez człowieka, najpierw przez Māori do użytku jako pā, a później jako kamieniołom i pastwisko, aż w końcu w jego stożku zainstalowano zbiornik wodny zaopatrujący okoliczne tereny. W 1955 r. na niskiej, południowej stronie góry zbudowano dodatkowy, częściowo zakopany zbiornik wodny. Najczęściej spotykanymi drzewami na wzgórzu są dęby szypułkowe i pohutukawa.

Nazwa Ōhinerau pochodzi od imienia Hinerau, bogini wichrów. Góra Hobson została nazwana na cześć kapitana Williama Hobsona. Remuwera to pierwotna nazwa miejsca pa na wzgórzu, które było również wykorzystywane do uprawiania kumara i ogrodów żywnościowych. Nazwa Remuwera oznacza spalony brzeg lnianej szaty.

W 2014 roku w ramach ugody zawartej na mocy Traktatu z Tamaki Makaurau z 13 iwi z Auckland, wulkan został oficjalnie nazwany Ōhinerau / Mount Hobson, a własność została przekazana kolektywowi. Obecnie wulkan jest zarządzany wspólnie przez kolektyw i Radę Auckland na rzecz iwi "i wszystkich innych mieszkańców Auckland".^[21]

Ihumātao to miejsce położone trzy kilometry od międzynarodowego lotniska Auckland w Mangere, Auckland w Nowej Zelandii. Kiedyś istniała tam wioska Māori.

Nowozelandzkie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa podaje tłumaczenie Ihumātao jako "zimny nos". Māori po raz pierwszy osiedlili się na tym obszarze już w XIV wieku. Podczas inwazji na Waikato w 1863 r. miejscowym Māorom skonfiskowano ziemię przez rząd Nowej Zelandii jako karę za wspieranie ruchu Kingitanga. Ziemia była w dużej mierze wykorzystywana do celów rolniczych aż do końca 2016 r., kiedy to firma Fletcher Building nabyła teren w ramach projektu deweloperskiego. Grupa aktywistów Māori "Save Our Unique Landscape" (SOUL) sprzeciwiła się proponowanemu przez Fletchersa rozwojowi budownictwa mieszkaniowego. Od 2016 r. SOUL okupuje teren i organizuje protesty.

W lipcu 2019 roku SOUL zostali eksmitowani z tego miejsca przez władze, a jedenaście osób zostało następnie aresztowanych, co zapoczątkowało znacznie większą, kilkusetosobową okupację Ihumātao. Spór był porównywany do okupacji Bastion Point pod koniec lat 70. (w której Māori protestowali przeciwko przymusowemu zabieraniu ziemi przez osadników pākehā (europejskich)), także przez aktywistów, którzy brali udział w ruchu Bastion Point i którzy popierają sprzeciw SOUL wobec osiedla. Wydarzenia te zapoczątkowały także serię protestów w całej Nowej Zelandii, których skalę porównywano do protestów przeciwko Springbok Tour w 1981 roku.

W listopadzie 2020 r. teren został wykupiony przez rząd w celu przekazania go z powrotem lokalnym iwi. Zakończyło to znaczną część okupacji i protestów. Jednak 29 kwietnia 2021 roku Biuro Audytora Generalnego orzekło, że zakup był nielegalny, przez co sytuacja ponownie stała się zagrożona. Rząd Nowej Zelandii podejmuje obecnie starania, aby uchwalić legalizację, która zniweczy orzeczenie Audytora Generalnego.

Ihumātao stoi na półwyspie Ihumātao, w Mangere, u podstawy stożka wulkanicznego Ōtuataua, będącego częścią pola wulkanicznego Auckland. Stożek skorupowy osiąga wysokość 64 metrów (210 stóp) nad poziomem morza i był miejscem, gdzie znajdowała się duża fortyfikacja Māori pā.^[31]