Södertörn - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Cmentarz leśny. Skogskyrkogården – cmentarz położony w dzielnicy Gamla Enskede w Sztokholmie. Drugi pod względem wielkości cmentarz Szwecji, mający 102 ha powierzchni i mieszczący ok. 100 tysięcy grobów.

Decyzję o budowie cmentarza rada miejska Sztokholmu podjęła krótko przed wybuchem I wojny światowej. Ogłoszony konkurs na projekt cmentarza wygrali w 1915 Szwedzi: Gunnar Asplund i Sigurd Lewerentz. Cmentarz powstał w latach 1917–1920. Krajobraz architektoniczny cmentarza został zintegrowany z naturą. Las, w którym położony jest cmentarz, został potraktowany jako pełen godności gaj zmarłych.

W 1920 zbudowano według projektu Asplunda kaplicę cmentarną. Ma ona czterospadowy dach kryty gontem i otwarty przedsionek. W 1925 Lewerenz oddał do użytku drugą kaplicę, zbudowaną w kształcie sześcianu, z wolno stojącym przedsionkiem z kolumnami.

Przed kaplicami ustawiono duży, granitowy krzyż.

Do krematorium zbudowanego w latach 1937–1940 przez Asplunda dobudowano trzy kolejne kaplice.

Cmentarzem zarządza administracja cmentarna gminy Sztokholm. W okresie letnim oferuje się wycieczki z przewodnikiem po cmentarzu, organizowane przy współudziale muzeum miejskiego Sztokholmu.

Całe założenie jest uważane za jedno z największych dokonań współczesnej architektury i stanowi szczególny twór w skali świata, jeśli chodzi o ukształtowanie miejsc pochówku. Radny miejski Sztokholmu Yngwe Larsson (1881–1977) nazwał część centralną cmentarza z kaplicami najpiękniejszą budowlą miejską jego pokolenia.

W 1987 cmentarz leśny Skogskyrkogården znalazł się na liście krajowej (pod nr 111) jako zabytek o znaczeniu dla kultury narodowej Szwecji (szw. Riksintresse för kulturmiljövården).

W 1994 cmentarz leśny Skogskyrkogården został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.^[1]

Muzeum, Gmina Tyresö. Pałac Tyresö to XVII-wieczny pałac w Tyresö, w hrabstwie Sztokholm, w Szwecji, około 25 km na południowy wschód od centrum Sztokholmu.

Budowę pałacu rozpoczął w latach dwudziestych XVI w., a zakończył w 1636 r. Lord Wysoki Zarządca (szwedzki: riksdrots) Gabriel Oxenstierna. Zbudował on również pobliski kościół Tyresö (szwedzki: Tyresö kyrka), który został otwarty wraz z jego własnym pochówkiem w 1641 r.

Pałac odziedziczyła w 1648 r. Maria Sofia De la Gardie, która wyszła za mąż za Gustafa Gabrielssona Oxenstiernę, bratanka regenta Szwecji i kanclerza Axela Oxenstierny. Zarówno ona, jak i rodzina jej męża byli niezwykle zamożni. Do 1694 r. Maria Sofia mieszkała w pałacu Tyresö, skąd zarządzała swoimi posiadłościami nad Morzem Bałtyckim. W latach 1699-1737 w pałacu mieszkała pisarka Maria Gustawa Gyllenstierna.

W latach siedemdziesiątych XVIII w. pałac został zmodernizowany i powstał w nim pierwszy w Szwecji ogród angielski. Zaprojektowany przez architekta ogrodów Fredrika Magnusa Pipera, jest połączeniem angielskiego parku, szwedzkiej łąki kwietnej i obrazów z baśni - z prastarym lasem jako ostatecznym źródłem inspiracji. Rozległe, pozornie naturalne ogrody krajobrazowe istnieją do dziś.

Obecnie pałac Tyresö jest muzeum. Markiz Claes Lagergren kupił pałac Tyresö w 1892 roku. Z pomocą architekta Isaka Gustafa Clasona markiz przebudował pałac w stylu narodowego romantyzmu, inspirując się oryginalnymi rysunkami z XVII wieku. Markiz chciał, aby pałac pozostał żywym dokumentem szwedzkiej historii, dlatego po swojej śmierci w 1930 r. przekazał pałac Tyresö fundacji muzealnej - Muzeum Nordyckiemu (Nordiska museet). Obecnie Muzeum Nordyckie jest właścicielem pałacu, który latem jest otwarty dla zwiedzających z przewodnikiem.^[5]

Övre Rudasjön, lub w skrócie Övre Rudan, to jezioro w gminie Haninge, 18 km na południe od centrum Sztokholmu, Szwecja. Stanowi część systemu jezior Tyresån, a jego główny dopływ pochodzi z jezior Nedre Rudasjön i Trylen na południu, podczas gdy odpływ przechodzi przez Dammträsk do Drevviken na północy.

Wysoka zabudowa centrum handlowego Handen wzdłuż wschodniego brzegu jeziora kontrastuje z gęstym lasem Rudańskiego Obszaru Otwartego na przeciwległym brzegu. Bliskość stacji kolejki miejskiej w Handen sprawia, że jezioro jest łatwo dostępne dla dużej liczby osób, a otaczające je lasy czynią je atrakcyjnym dla miłośników wypoczynku na świeżym powietrzu. W lecie jezioro służy do kąpieli, a w zimie do uprawiania narciarstwa biegowego.

W porównaniu z innymi jeziorami w systemie jeziora Tyresån, poziom fosforu w jeziorze jest umiarkowany.

Ponieważ nad jeziorem występuje 28 gatunków roślin naczyniowych i 1 gatunek ramienic, fauna jeziora jest uważana za stosunkowo bogatą gatunkowo.^[7]

Gömmaren to małe jezioro położone w gminie Huddinge w południowym Sztokholmie, w Szwecji. Jest to najbardziej wysunięte na wschód jezioro w systemie jezior Tyresån.

Jezioro uchodzi na zachód przez Gömmarbäcken ("Gömmaren Rill"), a na wschodzie przez Fullerstaån ("Fullersta Stream"), która dalej w dół rzeki jest prowadzona w przepustach pod centrum handlowym Huddinge (Huddinge Centrum), a następnie płynie na południowy wschód i wpada do jeziora Trehörningen. Na jeziorze nie wolno pływać łodziami motorowymi. Czysta woda jeziora sprawia, że jest ono popularnym miejscem do uprawiania różnych sportów na świeżym powietrzu, takich jak wędkarstwo i kąpiele w lecie, a zimą - jazda na łyżwach, ponieważ jest to jedno z pierwszych zamarzających jezior w Huddinge. Popularna jest kąpiel w klifach otaczających jezioro, ale dostępna jest także plaża piaszczysta. Lokalne stowarzyszenie wędkarskie (Långsjön-Gömmarens Fiskevårdsförening) zajmuje się ochroną jeziora i wydaje zezwolenia na wędkowanie dla ogółu społeczeństwa.^[10]

Meczet w Fittja to meczet znajdujący się w Fittja, w gminie Botkyrka, w hrabstwie Sztokholm, w Szwecji. Został zbudowany w stylu tureckim.

Meczet, którego budowę rozpoczęto w 1998 r., a zakończono w kwietniu 2007 r., jest własnością Stowarzyszenia Kultury Islamskiej w Botkyrce, głównie tureckiego stowarzyszenia liczącego ponad 1500 członków. Meczet jest zbudowany w stylu tureckim, z kopułą środkową z oknami, panelami z drewna brzozowego i ręcznie malowanymi płytkami pokrywającymi ściany sali modlitewnej. Minaret meczetu ma wysokość 32,5 metra. W centralnej sali modlitewnej kobiety mają swoje miejsce modlitwy na stojaku o wysokości 200 metrów kwadratowych. W meczecie znajduje się również rezydencja imama zgromadzenia.

W lutym 2013 r. Stowarzyszenie Kultury Islamskiej Botkyrka złożyło na policji wniosek o rozpoczęcie nadawania wezwań modlitewnych z meczetu Fittja. Ponieważ chodzi tu o wielokrotne odtwarzanie dźwięku w miejscach publicznych, sprawa trafiła na policję. Według Stowarzyszenia Islamskiego w Botkyrce, wniosek dotyczył krótkiego, 2-3-minutowego nawoływania do modlitwy, raz w tygodniu, a nie pięć razy dziennie, jak to się zwykle dzieje w krajach o większości muzułmańskiej. W kwietniu 2013 r. policja wydała zezwolenie na czas określony, które obowiązywało do 20 marca 2014 r. Warunkiem uzyskania pozwolenia było to, że głośniki, umieszczone na wysokości balkonu po zewnętrznej stronie minaretu, miały być skierowane tylko na trzy linie meteorologiczne, a poziom hałasu nie mógł przekraczać 60 decybeli.

26 kwietnia 2013 r. o godzinie 12:57 po raz pierwszy w Szwecji można było usłyszeć wołanie o modlitwę z minaretu. Zostało to wykonane na żywo, a nie poprzez nagranie, przez imama Ergina Öcgema przez mikrofon i głośnik minaretu.^[24]

Långsjön to jezioro w systemie jezior Tyresån, położone na granicy gmin Haninge i Tyresö w hrabstwie Sztokholm, w Szwecji.

Jezioro, płynąc z zachodu na wschód, otrzymuje wodę z jeziora Drevviken i wpada do Tyresö-Flaten. Oddziela ono dwa osiedla mieszkaniowe - Skälsätra na północ i Tutviken na południe.

Jest to płytkie jezioro o schodkowych brzegach, otoczone płaskim terenem skalnym. Woda w jeziorze nie nadawała się do kąpieli ze względu na wysoki poziom bakterii, ale ostatnio sytuacja uległa poprawie i poziom bakterii w jeziorze jest obecnie w parze z pozostałą częścią systemu jeziornego, najprawdopodobniej z powodu zmniejszonego spływu powierzchniowego spowodowanego cieplejszymi zimami. Poziomy fosforu i azotu są bardzo wysokie. Zdolność buforowania jest bardzo dobra.

Niewiele gatunków znajduje się w jeziorze, którego roślinność wodna ogranicza się do kilku trzcin.^[28]

Johanneshovsbron to most drogowy o długości 756 metrów i szerokości 17,9 metra w centrum Sztokholmu, w Szwecji. Most ten, omijając dwa starsze mosty, Skansbron i Skanstullsbron, oraz jeden nowszy, Fredriksdalsbron, łączy Södermalm i przebiegający pod nim tunel Söderledstunneln z Johanneshov, dzielnicą położoną bezpośrednio na południe od historycznego centrum miasta, oraz drogą krajową nr 73 prowadzącą poza miasto.

Johanneshovsbron, powstały w wyniku budowy tunelu, stanowi część jednej z głównych dróg przebiegających przez centrum miasta, rozciągając się na północ nad Centralbron. Biegnąc na południe od ujścia tunelu Söderledstunneln na zachód od Skanstull, most biegnie pod górę i nieco równolegle do Skanstullsbron przez około 500 metrów, po czym skręca na wschód, aby przejść nad swoim sąsiadem, pomiędzy którymi to rampami ostatecznie przedłuża się do drogi 37 pod rondem w Johanneshov.

Most jest wykonany z betonu sprężonego, ma średnią rozpiętość 51 m (maks. 55,7 m) i został oddany do użytku 9 października 1984 r.^[34]