Göteborg - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Helix to stalowa kolejka górska znajdująca się w Liseberg w Göteborgu, w Szwecji. Zbudowany przez Mack Rides, posiada dwa liniowe silniki synchroniczne i osiąga maksymalną prędkość 100 km/h. Posiada 41-metrową podwójną spiralę startową. Kolejka została otwarta 26 kwietnia 2014 r., w dniu otwarcia sezonu 2014 w Liseberg. Helix jest pierwszą kolejką górską na świecie, która posiada replikę 1 na 1 w wirtualnej rzeczywistości. Doświadczenie to zostało stworzone przez ArchiVision, holenderskie studio 3D. Przez pierwsze dwa tygodnie po premierze odwiedzający mogli podziwiać replikę w wirtualnej rzeczywistości obok wejścia na kolejkę.

Budynek stacji kolejki znajduje się w miejscu, gdzie kiedyś było kino 3D Maxxima, u stóp wieży AtmosFear. Trasa o długości 1 381 metrów (4 531 stóp) biegnie po zboczu wzgórza w specjalnie zaprojektowanym torze. Do elementów przejazdu należą dwa korkociągi, węzeł precla, kapelusz, jazda z prędkością zero-g oraz rzadko spotykana pętla norweska. Szacowany koszt projektu to około 239 000 000 koron szwedzkich.^[1]

Lilla Bommen, popularnie nazywany The Lipstick, to 86-metrowy postmodernistyczny wieżowiec z 22 piętrami w dzielnicy Lilla Bommen w centrum Göteborga w Szwecji. Mieszkańcy Göteborga powszechnie nazywają go Läppstiftet, Skanskaskrapan, Vattenståndet lub Legohuset, choć oficjalna nazwa to po prostu Lilla Bommen, od nazwy lokalizacji.

Skanskaskrapan został zaprojektowany przez Ralpha Erskine'a we współpracy z pracownią White Architects, a zbudowany przez firmę Skanska pod koniec lat 80. pod kierownictwem Gösty Backmark.

Budynek został ukończony w 1989 roku i ma 27 596 m2 (297 040 stóp kwadratowych) powierzchni biurowej, 2 501 m2 (26 920 stóp kwadratowych) powierzchni handlowej i 1 528 m2 (16 450 stóp kwadratowych) na inne funkcje. Właścicielem budynku jest firma Vasakronan, a windą można wjechać na ostatnie piętro, skąd roztacza się piękny widok na miasto.^[7]

Duży ogród botaniczny. Ogród Botaniczny w Göteborgu – największy w Szwecji ogród botaniczny, założony w 1919 roku. Zaprojektowany został przez Rutgera Sernandera. Uprawianych jest tu około 16 000 gatunków roślin. Całkowita powierzchnia ogrodu wynosi 175 hektarów, z czego większość to powierzchnia arboretum. Ogród właściwy to ok. 40 hektarów.

W latach 1919–1949 ogrodem zarządzał Carl Skottsberg – szwedzki botanik i eksplorator Antarktydy.

W ogrodzie znajdują się m.in.:

• szklarnie, m.in. z ok. 1500 gatunkami z rodziny storczykowatych,
• palmiarnia,
• Dolina Rododendronów,
• Ogród Górski, którego atrakcyjność w przewodniku Guide Michelin została oznaczona najwyższą oceną,
• Polana Japońska,
• Dolina Zawilców.

Kolejka górska w Göteborgu. Balder to drewniana kolejka górska w parku rozrywki Liseberg w Göteborgu, w Szwecji. Został otwarty w 2003 roku i od razu odniósł sukces. Balder dwukrotnie, w latach 2003 i 2005, został wybrany najlepszym drewnianym rollercoasterem na świecie w dużym międzynarodowym plebiscycie.

Balder bardzo różni się od tradycyjnego drewnianego rollercoastera, ponieważ jest to drewniany rollercoaster prefabrykowany. Oznacza to, że zamiast ręcznie wycinać, kształtować i układać tory na miejscu, są one wycinane laserowo w fabryce. Oznacza to, że tory są produkowane z większą precyzją, niż można by osiągnąć ręcznie. Tory są też tak wykonane, że można je łączyć ze sobą jak klocki Lego. Tory są wykonane z większej liczby warstw drewna, które są ze sobą ściśle połączone, a nie łączone ręcznie gwoździami, jak w przypadku tradycyjnych drewnianych kolejek górskich. Ma to trzy główne zalety: dwie dla parku i jedną dla pasażerów.

Aspekt "Plug and Play" przyspiesza budowę kolejki, ponieważ tory nie muszą być w całości produkowane na miejscu. Ponadto, ze względu na szybkość budowy, koszty budowy są niższe ze względu na mniejszą liczbę roboczogodzin poświęconych na budowę. Pasażerowie korzystają z kolejki, która choć jest drewniana, jest prawie gładka jak stal. Niektórzy entuzjaści kolejek mogą jednak uznać ten aspekt za wadę kolejki, ponieważ nie ma ona takiego samego charakteru jak tradycyjna kolejka drewniana. Balder jest chwalony przez wielu miłośników kolejek górskich na całym świecie i uważany jest za jedną z najlepszych kolejek górskich w Europie. Obecnie istnieją trzy inne prefabrykowane drewniane kolejki górskie: Colossos w Heide Parku, El Toro w Six Flags Great Adventure oraz T Express w Everland.^[9]

Popularne muzeum ze słynnymi dziełami. Göteborgs konstmuseum – jedno z ważniejszych muzeów gromadzących sztukę nordycką w Szwecji.

Muzeum, którego zbiory powstały głównie w wyniku darów mieszkańców Göteborga, posiada kolekcje datowane od XV wieku do czasów współczesnych. W gromadzeniu zbiorów kładziony jest nacisk na sztukę nordycką, jednak w zbiorach są także dawne dzieła holenderskie i francuskie, m.in. Rembrandta, Vincenta van Gogha, Claude Moneta, Pablo Picasso, a także Andy Warhola.

W zbiorach sztuki skandynawskiej, które są jednymi z wiodących w Europie w sztuce nordyckiej z XVIII, XIX i XX wieku znajdują się dzieła m.in. Pera Kraffta, Carla Hilla, Ernsta Josephsona, Carla Larssona, Pedera Severina Krøyera, Andersa Zorna.

Muzeum zlokalizowane jest przy Götaplatsen. Budynek projektu architekta Sigfrida Ericsona wybudowano w 1923 w stylu nordyckiego klasycyzmu z tzw. żółtej "göteborskiej cegły". Muzeum stanowi reprezentacyjne zwieńczenie alei Kungsportsavenyn.^[14]

Duże centrum nauki ze strefą tropikalną. Universeum – ogólnodostępne centrum poświęcone nauce znajdujące się w Göteborgu, które kosztem 364 milionów koron szwedzkich zostało otwarte w 2001 roku. W projekt zaangażowało się wiele instytucji, w tym Uniwersytet Techniczny Chalmersa i Uniwersytet w Göteborgu.

Unieverseum wchodzi w skład Evenemangsstråket (arterii wydarzeń) zlokalizowanej przy Korsvägen, w pobliżu stadionu Ullevi, hali widowiskowej Scandinavium, parku rozrywki Liseberg, centrum wystawienniczego Svenska Mässan, Muzeum Kultury Światowej.

Universeum podzielone jest na sześć sekcji tematycznych:

• Akvariehallen – strefa oceanu: fauna i flora
• Dödliga Skönheter – zabójcze piękności, poświęcone jadowitym gadom
• Explora – poświęcone człowiekowi i technologii
• Kalejdo – odkrywanie mikrokosmosu i makrokosmosu
• Regnskogen – fauna lasów deszczowych
• Vattnets väg – wodne ścieżki, poświęcone szwedzkim zwierzętom

Ramberget to góra na wyspie Hisingen w Göteborgu, w Szwecji. Otaczający ją teren i park nosi nazwę Keillers Park. Ramberget jest popularną atrakcją turystyczną i miejscem wypoczynku na świeżym powietrzu dla mieszkańców Göteborga. Znajdują się tam ścieżki spacerowe, punkty widokowe na miasto Göteborg i dzieła sztuki. Najwyższy punkt Ramberget znajduje się na wysokości 87 m n.p.m., a drugi, niższy punkt nosi nazwę Ättestupan. Na szczyt Ramberget prowadzi droga dla samochodów. Park ma powierzchnię około 31 hektarów.

Ramberget uzyskał swój charakterystyczny kształt już podczas epoki lodowcowej 12 000 lat temu. Północno-wschodnie zbocze jest płaskie, natomiast po stronie południowej znajduje się wyższy klif, który jest dobrze widoczny z rzeki. Pokrywa lodowa pozostawiła ślady zarówno w ścianach skalnych, jak i w głazach znajdujących się na tym terenie. Ramberget otrzymał swoją nazwę od staroszwedzkiego słowa "ram", które oznacza kruka. Kruki nadal gnieżdżą się na Ramberget. Do początku XIX wieku, kiedy drewno było jeszcze powszechnie używane jako opał, na Ramberget nie było drzew, a teren ten porastały wrzosy. Późniejsze nasadzenia sprawiły, że drewno odrosło i dziś porasta je bujna roślinność bukowa, modrzewiowa, sosnowa i dębowa. Większa część północnego brzegu rzeki, w tym okolice Ramberget, należała na początku XIX w. do rodziny Keillerów. Alexander Keiller, który przybył do Göteborga ze Szkocji, w latach 40. XIX w. założył warsztat mechaniczny, który później przekształcił się w grupę stoczniową Götaverken. Jednak podczas recesji w latach 60. XIX w. firma zbankrutowała, a po reorganizacji nowym zarządcą został syn Aleksandra, James Keiller. Po kilku niepowodzeniach, w tym poważnym pożarze w 1898 roku, James postanowił wycofać się ze sklepów. W 1906 r. sprzedał prawie cały biznes i w tym samym czasie przekazał miastu teren wokół Ramberget, z zastrzeżeniem, że obszar ten będzie wykorzystywany i pozostanie parkiem naturalnym. W akcie darowizny zapisano, że wznosić można jedynie budynki "służące pielęgnacji parku lub odwiedzającej go publiczności", z wyjątkiem zbiorników wodnych.

Park Keillera został zaprojektowany w stylu narodowego romantyzmu, częściowo przez Eugena Thorburna, który zaprojektował również Kungsportsbron w centrum Göteborga. Park został otwarty 3 października 1908 roku.

Meczet w Göteborgu znajduje się u stóp Ramberget.^[23]

XIX-wieczny kościół neogotycki. Kościół Oskara Fryderyka w Göteborgu – kościół parafialny szwedzkiego kościoła ewangelicko-luterańskiego, położony w Olivedal, dzielnicy Göteborga, należący do parafii Oskar Fredriks församling.

Kościół został zbudowany na miejscu zwanym Dahlinska berget. Otrzymał wezwanie Oskara Fryderyka na cześć króla Oskara II Fryderyka Bernadotte, który odwiedził Göteborg w 1898 i uwiecznił swój pobyt wpisem do księgi pamiątkowej.

Do 1908 był kościołem parafialnym w Masthuggs församling. Kiedy nastąpił podział tej parafii, stał się kościołem parafialnym nowej jednostki administracyjnej pod nazwą Oscar Fredrik församling.

Kościół Oskara Fryderyka jest być może największym triumfem swego projektanta i szwedzkiego neogotyku, jeśli chodzi o wyobrażenia idealnego średniowiecza. Wznosi się niczym bajeczny zamek Walt Disneya pośród niewysokiej zabudowy robotniczej dzielnicy miasta.

Kościół ma status zabytku sakralnego według rozdz. 4 Kulturminneslagen (pol. Prawo o pamiątkach kultury) ponieważ został wzniesiony przed końcem 1939 (3 §).^[29]

Muzeum Kultury Świata z przewodnikiem. Muzeum Kultury Światowej w Göteborgu to nowoczesne, otwarte w 2004 muzeum, którego główną ideą jest prezentowanie kultury światowej w nowatorski sposób. Obecne ekspozycje poruszają różne kwestie i problemy, m.in.: AIDS, Afryki czy duchowości.

W roku 2004, gdy otwarto muzeum, doszło do skandalu na tle religijnym. Na ekspozycji dotyczącej AIDS pojawił się obraz francusko-algierskiej malarki Louzli Darabi przedstawiający akt seksualny opatrzony wersetami Koranu - to wywołało falę protestów wśród szwedzkiej ludności wyznania islamskiego i w wyniku tej presji obraz został usunięty z wystawy. Muzeum położone jest w pobliżu Universeum, centrum naukowego oraz Liseberg, parku rozrywki.

Budynek oraz wnętrze zaprojektowane zostały przez Cécile Brisac z Francji oraz Edgara Gonzaleza z USA.^[33]