Praga - atrakcje i zabytki, które warto zobaczyć

Sanktuarium i dom narodowych skarbów. Katedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha albo katedra Świętego Wita – siedziba arcybiskupów praskich i prymasa czeskiego, główny kościół Pragi. Usytuowany jest na wzgórzu zamkowym Hradczany, jest trzecim kościołem na tym miejscu, stanowi dominantę historycznej i obecnej panoramy stolicy Czech. Budowana w kilku fazach, w latach 1344–1385, w latach 1870-1929 dokończono całość. Jeden z cenniejszych przykładów architektury dojrzałego gotyku i neogotyku w Europie Środkowej. Wewnątrz zawiera cenne dzieła sztuki rzeźby i malarstwa od XIV do XX w. w tym dzieła Petera Parlera i jego warsztatu, fragmenty oryginalnych gotyckich fresków. Sanktuarium świętych patronów czeskich. Jest historycznym kościołem grzebalnym i koronacyjnym królów czeskich, ponad tzw. Złotą Bramą przechowywane są insygnia koronacyjne królów czeskich, w tym korona św. Wacława.^[3]

Najstarszy plac w historycznym centrum. Rynek Staromiejski – historyczny plac miejski na Starym Mieście w Pradze w Czechach.

Wielokrotnie ewaluowała jego nazwa - oficjalna używana jest od 1895, popularna obecnie Staromák, wcześniej Velké náměstí lub Veliké náměstí, od 13. stulecia Staré tržiště, od 14. stulecia Rynk lub Staroměstský rynk, v 18. stuleciu najczęściej Staroměstský plac, Velké Staroměstské náměstí lub jeszcze raz Velké náměstí, w drugiej połowie 19. stulecia aż do 1895 i obecnie Velké czy Veliké náměstí, staropražsky Rynek, po niemiecku der Altstädter Ring.

Znajduje się między placem Wacława i mostem Karola. W okresie letnim rynek jest często przepełniony turystami. Na rynku znajdują się budynki w wielu stylach architektonicznych, w tym gotycki kościół Najświętszej Marii Panny przed Tynem, barokowy kościół św. Mikołaja i rokokowy Pałac Kinskich, w którym np. mieściło się w okresie międzywojennym Poselstwo RP (1922-1934). Plac jest oazą dla turystów zmęczonych wędrówką po wąskich uliczkach Pragi. Oprócz wielu kościołów, turyści mogą zobaczyć na tym placu także praski zegar astronomiczny, a z wieży Ratusza Staromiejskiego roztacza się panorama Starego Miasta.

W centralnej części rynku znajduje się pomnik reformatora religijnego Jana Husa, który za swoje przekonania został spalony na stosie w Konstancji. Pomnik Jana Husa wzniesiony został 6 lipca 1915 z okazji 500. rocznicy jego śmierci.

Do listopada 1918 na rynku znajdowała się barokowa kolumna maryjna z 1650. Uważana za symbol zniewolenia Czech przez Austrię i kościół katolicki, została rozebrana wkrótce po powstaniu Czechosłowacji. Jej kontur zaznaczono współcześnie na bruku rynku; nazywany jest on przez prażan Pomnikiem nieistniejącego cienia.^[9]

Secesyjne miejsce koncertów muzyki poważnej. Miejski Dom Reprezentacyjny – jeden z najsłynniejszych secesyjnych budynków w Pradze, stojący na pl. Republiki w sąsiedztwie Bramy Prochowej, naprzeciw Domu u Hybernów. Pełni głównie funkcje reprezentacyjne. Wpisany pod numerem 160. na listę Narodowych zabytków kultury Republiki Czeskiej.

Na miejscu dzisiejszego Miejskiego Domu Reprezentacyjnego stała pierwotnie rezydencja królów czeskich – Pałac Królewski w Pradze. Wybudowany został około roku 1380 za panowania Wacława IV Luksemburskiego i służył jako siedziba władców w latach 1383–1484. Oprócz pałacu kompleks obejmował domy dla dworzan, łaźnie, lwiarnię i ogrody. Po Wacławie IV rezydował tu jego brat Zygmunt Luksemburski, jego zięć Albrecht II Habsburg, Władysław Pogrobowiec, Jerzy z Podiebradów i Władysław II Jagiellończyk, który ze Starego Miasta przeniósł się z powrotem na Hradczany. Do naszych czasów z Pałacu Królewskiego zachowała się jedynie nazwa przyległej ulicy Kralodworskiej i przejście do Bramy Prochowej przez ul. Celetną. Ponieważ rozpoczynały się w nim procesje koronacyjne, Dom Reprezentacyjny znajduje się na początku Drogi Królewskiej.

Miejski Dom Reprezentacyjny został zbudowany w latach 1905–1912 według planów architektów Antonína Balšánka i Osvalda Polívki. Elementy wystroju wnętrz tworzyli najsłynniejsi czescy malarze i rzeźbiarze początku XX wieku: Mikoláš Aleš, Max Švabinský, František Ženíšek, Ladislav Šaloun, Karel Novák, Josef Mařatka, Josef Václav Myslbek, Alfons Mucha i Jan Preisler. Elewację zdobi półokrągła mozaika autorstwa Karla Špillara.

Wnętrza budynku obejmują kilka sali, z których największa jest Sala im. Bedřicha Smetany służąca jako sala koncertowa dla 1200 słuchaczy; odbywają się tu przede wszystkim koncerty Orkiestry Symfonicznej m. st. Pragi FOK, ponadto koncerty festiwalu Praska Wiosna, koncerty organowe i in. Inne sale to Sala im. Juliusa Grégra, Sala im. Karla Sladkovskiego i Salonik Burmistrzowski. Oprócz koncertów odbywają się tu wystawy i inne wydarzenia kulturalno-społeczne.

Na parterze i w suterenie jest kilka restauracji i kawiarni. Koło wejścia głównego znajduje się centrum informacji.

Miejski Dom Reprezentacyjny dwukrotnie zapisał się w dziejach czechosłowackiej państwowości: 28 października 1918 r. ogłoszono tu niepodległość Czechosłowacji, a w listopadzie 1989 r. odbyło się tu pierwsze spotkanie władz komunistycznych z przedstawicielami Forum Obywatelskiego z Václavem Havlem na czele.

W latach 1994–1997 budynek przeszedł generalny remont.^[11]

Pałac Lobkowiczów jest częścią kompleksu Zamku Praskiego w Pradze, w Republice Czeskiej. Jest to jedyny prywatny budynek w kompleksie Zamku Praskiego, w którym mieszczą się zbiory i muzeum Lobkowiczów.

Pałac został zbudowany w drugiej połowie XVI wieku przez czeskiego szlachcica Jaroslava z Pernštejna (1528-1569) i dokończony przez jego brata, Wratysława z Pernštejna (1530-1582), kanclerza Królestwa Czeskiego. Po raz pierwszy udostępniono je zwiedzającym 2 kwietnia 2007 r. jako Muzeum Pałacu Lobkowiczów. Muzeum mieści się w 22 galeriach i prezentuje wybór dzieł z kolekcji Lobkowiczów, w tym dzieła takich artystów, jak Antonio Canaletto, Pieter Brueghel Starszy, Lucas Cranach Starszy i Diego Velázquez, a także sztukę dekoracyjną, militaria i akcesoria myśliwskie, instrumenty muzyczne oraz oryginalne manuskrypty i wczesne druki kompozytorów, w tym Beethovena i Mozarta.^[13]

Znane miejsce z historycznymi eksponatami. Muzeum Narodowe – czeska instytucja muzealna zajmująca się systematycznym gromadzeniem, przygotowywaniem i udostępnianiem dla zwiedzających zbiorów nauk przyrodniczych i historycznych. Została założona w 1818 w Pradze przez Kaspara Marię von Sternberga. Historyk František Palacký i hr. Franz Anton von Kolowrat byli również mocno zaangażowani w powstanie tej instytucji. Zbudowany około 1900 gmach dominuje nad placem Wacława. Wpisane pod numerem 112. na listę Narodowych zabytków kultury Republiki Czeskiej.

Obecne Muzeum Narodowe mieści prawie 14 mln pozycji z zakresu historii naturalnej, historii, sztuki, muzyki i bibliotekarstwa, znajdujących się w kilkudziesięciu budynkach.^[15]

Najstarsza czynna synagoga w Europie. Synagoga Staronowa w Pradze – najstarsza czynna synagoga w Europie, znajdująca się w Pradze w centrum dzielnicy Josefov, przy ulicy Červenej 2.

Synagoga została zbudowana w 1270 roku, w stylu wczesnogotyckim. Była jedną z pierwszych praskich budowli w tym stylu.

Na początku istnienia była zwana Nową lub Wielką. Kiedy zaczęły powstawać nowe synagogi w XVI wieku, zaczęto ją nazywać „staronową”, ponieważ wciąż istniała stara synagoga, zastąpiona po rozbiórce w 1867 przez Synagogę Hiszpańską. Obecnie jest najstarszą czynną synagogą Europy i cały czas służy praskiej gminie żydowskiej.

Do synagogi prowadzi dziewięć stopni w dół, gdzie wchodzi się do westybulu, z którego wchodzi się do kwadratowej głównej sali modlitewnej. Wejście ujęte jest w gotycki portal, w którego tympanonie znajdują się grona winorośli symbolizujące Dwanaście Plemion Izraela. Dwa rzędy filarów biegną od wschodu do zachodu i przesłaniają widok znajdującego się na wschodniej ścianie Aron ha-kodesz. Krzyżowo-żebrowe sklepienia posiadają dodatkowe piąte żebro, niemające uzasadnienia konstrukcyjnego, a dodane w celu uniknięcia w wystroju synagogi motywu krzyża.

Na środku znajduje się duża bima, otoczona XV-wieczną żelazną kratą, kutą w wymyślne ornamenty. Na ścianach znajdują się liczne kamieniarskie i hebrajskie inskrypcje. W bocznych pomieszczeniach znajdują się babińce.

Z synagogą związane są liczne legendy, m.in. o tym że synagoga została zbudowana przez żydowskich uciekinierów z Jerozolimy, którzy po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 roku rozproszyli się po całym świecie. Legenda mówi, iż aniołowie przynieśli tu fragmenty Świątyni Salomona, a tutejsi Żydzi użyli ich dla założenia owej synagogi. Żydzi wierzyli, iż kiedy przyjdzie Mesjasz, budynek zostanie „porwany” i kamienie wrócą do Jerozolimy.

Druga znana legenda mówi że synagoga była domem Golema, stworzonego przez rabina Jehudę Löw ben Bezalela.^[18]

Plac w Pradze, Czechy. Plac Wacława, potocznie nazywane przez Polaków Wacławiakiem – znajduje się w centrum Pragi, w dzielnicy Nové Město. Był miejscem historycznych wydarzeń w latach: 1918, 1945, 1948, 1968, a także Aksamitnej rewolucji w 1989, gdy na placu gromadziły się setki tysięcy demonstrantów, żądających demokratyzacji Czechosłowacji.

Dziś jest to główna arteria praska. Zarówno w dzień, jak i w nocy tętni życiem kulturalnym, towarzyskim oraz handlowym. Plac został wytyczony w 1348 z inicjatywy Karola IV. W czasach średniowiecza z racji odbywającego się tu od 1362 handlu końmi zwany był Końskim Targiem (od 1877 handlowano tu zbożem; czeski: Koňský trh, niemiecki: Rossmarkt). Z czasem z targowiska plac stał się areną ważnych wydarzeń politycznych. To tam tłum demonstrował swoje niezadowolenie i rzadziej zadowolenie z istniejącej sytuacji politycznej oraz społecznej. Obecna (od 1848) nazwa placu wiąże się z barokowym pomnikiem św. Wacława autorstwa J.J. Bendla, ustawionym w 1678 w środkowej jego części (na skrzyżowaniu z ulicą Vodičkovą) i przeniesionym w 1879 pod probostwo w Wyszehradzie (dziś znajduje się tam jego kopia). W 1913 w górnej części placu powstał obecny pomnik św. Wacława w otoczeniu patronów ziemi czeskiej. Z balkonu jednej z kamienic otaczających plac w 1989 przemawiali do tłumu liderzy czeskiej opozycji z Václavem Havlem na czele.

Współcześnie na placu znajduje się pomnik poświęcony pamięci ofiar reżimów totalitarnych (w 1969 na placu miało miejsce samospalenie Jana Palacha oraz Jana Zajíca). Obok wznosi się monumentalny gmach Muzeum Narodowego (Národní muzeum). Plac należy do większych w Europie. Ma 750 metrów długości oraz 60 metrów szerokości. Przez wiele lat wzdłuż placu kursowały tramwaje, które usunięto na początku lat 80. XX wieku.

Okolice placu Wacława bywają określane jako dzielnica czerwonych latarni.^[23]

Pałac Kinskich w Pradze, także pałac Goltz-Kinskich — rokokowy pałac na rynku Starego Miasta w Pradze.

Pałac został wybudowany w latach 1755–1765 dla hrabiego Jana Ernesta Goltza, zapewne według projektu Anselmo Lurago. Sztukaterie na fasadzie wykonał C. G. Bossi. Po śmierci hrabiego Golza jego żona sprzedała pałac hrabiemu Rudolfowi Kinskiemu. W XIX w. właściciele zakupili sąsiednie kamienice (całą z lewej strony i część z prawej). W latach 1836–1839 zostały one połączone z pałacem według projektu J. O. Krannera.

9 czerwca 1843 w pałacu urodziła się Bertha von Suttner, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla. Pod koniec XIX w. znajdowało się tam niemieckie gimnazjum, do którego w latach 1893–1901 uczęszczał Franz Kafka. W okresie międzywojennym w pałacu mieściło się Poselstwo RP (1922–1934). 25 lutego 1948 Klement Gottwald z balkonu pałacu ogłosił przejęcie władzy przez komunistów. W 1949 zabytek stał się siedzibą kolekcji grafiki Galerii Narodowej w Pradze.

W latach 2014–2020 funkcję kuratora projektów specjalnych pałacu Kinskich pełni Polak, Adam Budak.^[24]

Budynek w Pradze, Czechy. Ratusz staromiejski w Pradze – dawna siedziba władz miejskich Pragi znajdująca się przy Rynku Staromiejskim.

Istniejący dzisiaj budynek ratusza powstawał stopniowo, poczynając od 1338 roku, kiedy to rajcy miejscy Starego Miasta zajęli narożną kamienicę (dzisiaj jest to część ratusza znajdująca się pod wieżą, wśród pozostałości tego domu wymienić można portal w stylu gotyckim). Już wkrótce potem rozpoczęto stawianie wieży ratuszowej, w której przyziemiu utworzono w 1381 roku kaplicę autorstwa Petera Parlera. Budowę ratusza (połączonego wówczas z dwóch domów, drugą kamienicę przyłączono w 1387 roku) ukończono w dobie wojen husyckich. W 1402 roku umieszczono też pierwszy zegar na wieży – w roku 1490 zastąpiony został nowym, istniejącym do dzisiaj zegarem – dziełem mistrza Hanusza o niezwykle pomysłowym mechanizmie (zobacz więcej: Praski zegar astronomiczny). W 1548 roku ratusz powiększono o kolejną kamienicę. Do sporej przebudowy ratusza doszło pod koniec XVIII wieku, gdy doszło do połączenia wszystkich miast praskich w jedno miasto. W latach 30. i 40. XIX wieku zbudowano także skrzydło północne, które jednak uległo zniszczeniu w 1945 roku podczas powstania praskiego.^[25]

Barokowy kościół z ozdobnymi salami i biblioteką. Klasztor norbertanów na Strahowie – zabytkowy klasztor norbertanów, na Hradczanach w Pradze.

Założony w 1140 na regule benedyktyńskiej, ufundowany przez księcia Władysława II. Położony na szczycie wzgórza, na zachód-południowy zachód od Zamku Praskiego. Jeszcze w tym samym roku (1140) zmieniono go na klasztor norbertanów, których siedzibą pozostaje (z przerwą w latach 1950–1989) do dnia dzisiejszego. W roku uroczystego przeniesienia relikwii św. Norberta (1627) z Magdeburga, Strahow stał się głównym klasztorem norbertanów. Obecne założenie klasztorne reprezentuje styl barokowy z 2. połowy XVII w. i należy do najstarszych budowli romańskich w Europie.

Norbertanie przybyli na Strahow w 1140 z niemieckiego klasztoru Steinfeld (45 km na południowy wschód od Akwizgranu). Założycielski klasztor Steinfeld pozostał dla klasztoru na Strahowie macierzystym do 1802. Nowo powstały konwent stał się głównym ośrodkiem norbertanów na Europę Środkowo-Wschodnią. Ze Strahowa utworzono w 1145 klasztor w Litomyšlu, od którego w 1150 powstał klasztor Hradisko. W 1190 założono klasztor Louka pod Znojmem. Teplá (1193) i Zábrdovice (1209) to kolejne fundacje. To od tego ostatniego, w 1211 utworzono pierwszy żeński klasztor w miejscowości Nová Říše (od 1733 – już jako kanonia męska – opactwo).^[26]

Synagoga w Pradze, Czechy. Synagoga Pinkasa w Pradze – synagoga w dzielnicy żydowskiej w Pradze. Znajduje się zaraz obok starego cmentarza żydowskiego.

Po II wojnie światowej, w synagodze urządzono miejsce pamięci bohemskich i morawskich Żydów. W 1963 roku bożnicę zamknięto na rozkaz ówczesnych władz miasta, czego powodem było, iż podziemna woda przeniknęła w fundamenty bożnicy i została narażona struktura całego budynku. Podczas prac w podziemiach natrafiono na mykwę i oryginalne inskrypcje zdobiące bożnicę. Większość malowideł została bezpowrotnie zniszczona, ponieważ komunistyczne władze specjalnie przedłużały remont budynku.

Obecnie w synagodze znajduje się Muzeum Żydowskie, w którym na ścianach znajduje się napisanych ręcznie, dokładnie 77 297 imion czeskich i morawskich Żydów, którzy zginęli podczas Holocaustu oraz kolekcja 4500 dziecięcych rysunków, które powstały w Terezinie w latach 1942–1944.^[30]

Neogotycki kościół z ozdobnymi dziełami sztuki. Bazylika św. Piotra i Pawła to neogotycki kościół w twierdzy Vyšehrad w Pradze, w Czechach.

Romańska bazylika, ufundowana w latach 1070-1080 przez czeskiego króla Wratysława II, spłonęła w 1249 r. i została odbudowana w stylu gotyckim, a później neogotyckim. Nad wejściem do bazyliki znajduje się imponująca kamienna mozaika, a jej dwie 58-metrowe wieże można podziwiać na szczycie wzgórza na południe od Wełtawy w centrum Pragi.

Za kościołem znajduje się rozległy park i cmentarz Vyšehrad, miejsce ostatniego spoczynku wielu znanych Czechów, m.in. pisarza Karela Čapka i kompozytora Antonína Dvořáka. W 2003 r. kościół został podniesiony do rangi bazyliki przez papieża Jana Pawła II.^[32]

Muzeum w Pradze, Czechy. Muzeum Lotnictwa Kbely – czeskie muzeum lotnictwa cywilnego i wojskowego w Pradze. Zostało założone w 1968 roku na terenie lotniska wojskowego Praha-Kbely, które było pierwszym lotniskiem zbudowanym po powstaniu niepodległej Czechosłowacji w 1918 roku.

Muzeum pod względem liczby oraz wartości zgromadzonych eksponatów jest jednym z największych w Europie. W swoich zbiorach ma 275 samolotów, z czego tylko 85 jest wystawionych w czterech krytych halach, 25 na wolnym powietrzu, ponadto 10 maszyn jest zdolnych do lotu. Jako jedno z nielicznych posiada zarówno jedno- jak i dwumiejscową (treningową) wersję Messerschmitta Bf 109 (w powojennej wersji Avia S-199), a także Messerschmitta Me 262 (także w powojennej wersji Avia S-92)^[34]